Quản lý công trình điện miền Trung: 10 dấu ấn 25 năm phát triển

Lúc bấy giờ, mặc dù các công trình xây lắp truyền tải điện chưa nhiều, nhưng khi lưới điện quốc gia đã vào đến Đà Nẵng (7/1990) và Quảng Ngãi (12/91) tạo ra bước ngoặt có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với cả ngành điện nói chung và hệ thống lưới điện Quốc gia nói riêng. Sở truyền tải điện 1 đã ra đời trên cơ sở của Ban quản lý nhà máy nhiệt điện Đà Nẵng (thuộc Công ty Điện lực 3).

 Phải đến ngày 28/6/1995, với sự ra đời của Tổng công ty Điện lực Việt Nam (10/10/1994), Ban quản lý công trình điện mới được “lớn lên” với  tên gọi Ban quản lý dự án các công trình điện miền Trung, tồn tại cho đến tận hôm nay cho Công ty mẹ đã phát triển thành Tập đoàn Điện lực Việt Nam từ năm 2006.

Có thể nói, Ban quản lý các dự án công trình điện miền Trung đóng một vai trò hết sức đặc biệt trong hệ thống lưới điện Quốc gia. Với chủ trương đổi mới của Đại hội Đảng lần thứ 4, khu vực miền Nam và thành phố Hồ Chí Minh có sự phát triển mạnh về kinh tế, nhưng việc phát triển nguồn điện lại không theo kịp. Trong khi đó, hệ thống các nhà máy điện miền Bắc lại dư thừa công suất. Muốn đưa được điện vào phía Nam, phải vượt qua “điểm tắc” miền Trung đang thiếu cả nguồn  điện lẫn lưới điện.

Được sự đầu tư của cả Nhà nước, ngành điện, các dự án công trình điện đổ về khu vực miền Trung như “thác”. Ban quản lý dự án các công trình điện miền Trung đã xây dựng hàng loạt công trình đường dây và trạm từ 110 – 500kV thuộc các tổng sơ đồ phát triển điện các giai đoạn IV,V, VI. Từ năm 1995 đến 2008, Ban quản lý đã thi công 2.992,72 km đường dây AMT từ 110 tới 500kV; tổng dung lượng máy biến áp AMT hoàn thành là 1.654 MVA.

Khi Tổng Công ty Truyền tải Quốc gia thành lập (2008), Ban quản lý dự án các công trình điện miền Trung được “quyết định” thành lập mới một lần nữa có cơ hội phát triển mới. Họ không chỉ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ quản lý các dự án đường dây và trạm khu vực miền Trung Tây Nguyên mà còn mở rộng ra một số các tỉnh phía Bắc và phía Nam.

Công trình tiêu biểu trở thành mốc son chói ngời đầu tiên trong suốt 25 năm phấn đấu của Ban quản lý chính là đường dây 500kV Yaly – Pleiku. Với việc đấu nối kịp thời với tổ máy số 1 nhà máy thủy điện Yaly (12/2000) để tiếp nhận 360MW hòa lưới điện quốc gia, Ban quản lý các dự án công trình điện miền Trung đã chứng tỏ sự trưởng thành của mình ngay khi được giao trực tiếp quản lý dự án lần đầu tiên. Đường dây 500kV Pleiku – Phú Lâm hoàn thành, đưa vào vận hành tháng 4/2004 mang ý nghĩa đặc biệt vì đã góp phần quan trọng vào việc chuyển tải công suất qua lại giữa ba miền Bắc - Trung - Nam; tạo sự tin cậy, ổn định vận hành hệ thống điện 500kV của nước nhà.

 Trong các  năm 2005 -2007, trên đường dây 500kV từ Pleiku ra Đà Nẵng đã đạt công suất tải lớn nhất khoảng 1.700 - 1.800 MW, trong đó cung cấp cho các tỉnh Duyên hải miền Trung 700- 800 MW, còn lại tải ra miền Bắc trên dưới 1000 MW; điện năng hằng năm được nhận từ Pleiku khoảng 7,51ỷ kWh, cung cấp cho khu vực Đà Nẵng, Dung Quất khoảng 4 tỷ kWh, còn lại tải ra Bắc 3,5 tỷ kWh. Như vậy công suất tải lớn nhất trên đoạn đường dây 500kV Pleiku - Đà Nẵng có giá trị cao vượt quá khả năng tải của mạch 1 hiện có. Như vậy, trong trường hợp sự cố đường dây hệ thống mất ổn định rất dễ xảy ra rã lưới, đồng thời khu vực Duyên hải miền Trung và hệ thống điện miền Bắc, miền Nam phải sa thải phụ tải diện rộng, gây tổn thất lớn về kinh tế. Trong bối cảnh đó, đường dây 500kV Pleiku - Dốc Sỏi - Đà Nẵng – Hà Tĩnh hoàn tất, tham gia vào hệ thống không những là giải pháp an toàn cho toàn hệ thống điện mà còn giải quyết tình trạng thiếu điện vào năm 2005 cho Hà Nội và các tỉnh phía Bắc.

Năm 2007, thời kỳ nước ta thiếu điện nghiêm trọng. Vào giờ cao điểm, với sản lượng thiếu hụt lên tới 1 tỷ kWh, công suất thiếu gần 1.000 MW, trong khi đó các nguồn phát mới không thể đáp ứng kịp nhu cầu tăng trưởng phụ tải. Giải pháp mua điện từ Trung Quốc được cho là hữu hiệu và kịp thời nhất.  Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung quản lý 3 công trình đường dây mua điện ở cấp điện áp 220 KV qua hướng Hà Giang (đường dây 220 Thanh Thủy - Hà Giang -Tuyên Quang; Tuyên Quang - Thái Nguyên và đường dây 110kV kết hợp 220kV Sóc Sơn - Thái Nguyên; đường dây 220kV Tuyên Quang - Bắc Kạn - Thái Nguyên) hoàn thành tháng 4/2007 đã "cứu" điện cho khu vực quanh Thủ đô Hà Nội trong năm 2007.

Còn phải kể đến nhiều công trình đường dây có ý nghĩa như đường dây  220kVA Vương I - Hòa Khánh và Mr trạm Hòa Khánh là công trình đầu tiên của Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia được đóng điện nhằm đấu nối kịp thời để khai thác công suất của nhà máy thủy điện A Vương. Hoặc các đường dây đấu nối các nhà máy thủy điện An Khê, Sê San 3 (Pleiku); Sê San 4 –Sê San 4A, Buôn Kuốp Krông Buk, Buôn Kuốp - Buôn Tua Sach, Buôn Tausrah (Đăk Nông); Sêrêpok  Sêrêpok 4, Buôn Tua Sach (Đăk Nông), liên tục được hoàn thành vào các năm 2009 -2011.

Còn phải kể đến Trạm 500kV Hiệp Hòa và các rẽ nhánh – một công trình có quy mô lớn nhất Đông Nam Á; có ý nghĩa vô cùng to lớn khi đưa vào vận hành cung cấp điện an toàn, liên tục, ổn định phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng của cả đất nước nói chung, cũng như của Hà Nội và các tỉnh khu vực Tây Bắc, nơi được xem là trung tâm thủy điện với tổng công suất đạt khoảng 6.540 MW, gồm các nhà máy thủy điện lớn như Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu.

Công trình đường dây 220kV Đắk Nông - Phước Long - Bình Long do Ban quản lý dự án các công trình thủy điện miền Trung hoàn tất vào ngày 30/12/2012 là một trong 9 dự án trọng điểm Thủ tướng Chính phủ giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam thực hiện. Các dự án này không chỉ nhằm truyền tải tối đa công suất các nhà máy điện khu vực Tây Nguyên vào hệ thống điện Quốc gia; đáp ứng nhu cầu cấp bách cung cấp điện cho khu vực miền Nam ngay từ cuối năm 2012 và những năm tiếp theo; mà còn đảm bảo vận hành hệ thống điện trong mọi trường hợp bình thường và khi sự cố; hình thành mối liên kết lưới điện truyền tải 220kV giữa hệ thống điện Tây Nguyên và Miền Nam từ nay đến sau năm 2020.

Thao Lan