Quản lý hôn nhân có yếu tố nước ngoài: còn nhiều khó khăn

Khen thưởng tập thể và cá nhân làm tốt công tác quản lý hôn nhân có yếu tố nước ngoài. Thời gian qua, dù cơ quan chức năng của tỉnh đã có nhiều nỗ lực song tình trạng kết hôn với người nước ngoài vẫn chứa không ít rủi ro. *Nhiều yếu tố rủi ro Tại cuộc hội thảo và tập huấn về Công ước Cedaw xóa bỏ phân biệt đối xử với phụ nữ do Bộ Lao động – thương binh và xã hội phối hợp với Ban vì sự tiến bộ phụ nữ tỉnh tổ chức mới đây, ông Phạm Ngọc Tiến, Vụ trưởng vụ Bình đẳng giới (Bộ LĐ-TB&XH) nhận định rằng, vấn đề phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài hiện vẫn còn nhiều hạn chế tồn tại. Tiêu biểu như: các cuộc hôn nhân vẫn mang nặng mục đích kinh tế và trong tình trạng “4 không” gồm: không biết ngôn ngữ, không hiểu truyền thống văn hóa, không hiểu hoàn cảnh gia đình chú rể, thậm chí cả bản thân chú rể và không có điều kiện đảm bảo hạnh phúc. Kết quả tổng hợp của các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh qua phỏng vấn trực tiếp các bên đượng sự đến đăng ký kết hôn tại các địa phương cũng cho thấy tình trạng hết sức lo ngại khi động cơ, mục đích kết hôn xuất phát từ tình yêu chân chính chỉ xác định ở một số ít trường hợp còn lại là xuất phát từ nhiều động cơ, mục đích khác nhau trong đó chủ yếu là kết hôn để đi nước ngoài và được xem là con đường thoát nghèo của các cô gái trẻ. Cũng vì không xuất phát từ tình yêu nên thời gian quen biết nhau đi đến hôn nhân đa số là từ 6 tháng đến dưới 1 năm thậm chí có trường hợp chỉ mới quen nhau 3 tháng, gặp nhau một vài lần đã tiến tới hôn nhân; hay tình trạng kết hôn quá chênh lệch về tuổi tác… Tọa đàm về kết hôn có yếu tố nước ngoài do Ban Vì sự tiến bộ phụ nữ tỉnh tổ chức. Theo báo cáo của công an tỉnh, lợi dụng tâm lý mong muốn kết hôn với người nước ngoài để đổi đời và kẽ hở của luật pháp, không ít tổ chức, đối tượng đã lợi dụng việc kết hôn rồi đưa người xuất cảnh trái phép, giả mạo hồ sơ, buôn bán phụ nữ, trẻ em… Trong thời gian vừa qua, công an tỉnh đã xử phạt hành chính 15 đối tượng là người nước ngoài có hành vi môi giới kết hôn bất hợp pháp; đó là chưa kể nhiều vụ việc các đối tượng bắt cóc trẻ em, sử dụng Internet lừa bán phụ nữ ra nước ngoài. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh cũng đã phát hiện nhiều trường hợp phụ nữ làm lễ đính hôn và tổ chức cưới với công dân một số nước nhưng lại không làm thủ tục đăng ký kết hôn mà sẽ xuất cảnh và làm thủ tục tại nước đó. Điều này sẽ rất bất lợi cho phụ nữ bởi nhiều yếu tố khi đã ra nước ngoài sẽ không được luật pháp bảo vệ. Thế nhưng không phải ai cũng nhận ra điều này. *Đẩy mạnh công tác tuyên truyền Theo số liệu thống kê của ngành tư pháp tỉnh, từ năm 2005 đến năm 2010, Đồng Nai là địa phương có số lượng hồ sơ kết hôn với người nước ngoài xếp thứ hai cả nước (chỉ sau thành phố Hồ Chí Minh) với 4.930 trường hợp, tập trung chủ yếu ở các nước và vùng lãnh thổ như Hoa Kỳ, Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc. Qua việc xem xét giải quyết ghi chú kết hôn cho thấy, việc quen biết giữa hai bên hầu hết thông qua người quen, họ hàng, bạn bè. Mục đích kết hôn chủ yếu là vấn đề kinh tế, để đi nước ngoài, thay đổi môi trường sống và điều kiện làm ăn. Hầu hết phụ nữ kết hôn với người nước ngoài có độ tuổi 18 đến 30, trình độ văn hóa thấp, chỉ tốt nghiệp cấp 1 hoặc chưa hết cấp hai với nghề nghiệp làm rẫy là chính và tập trung nhiều ở các huyện Định Quán, Tân Phú, Trảng Bom, Thống Nhất… Cán bộ Hội LHPN tỉnh thăm một gia đình có thân nhân kết hôn với người nước ngoài tại xã Phú Lợi, huyện Định Quán. Tuy nhiên theo đánh giá của đại diện ngành tư pháp tỉnh, dù việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến việc kết hôn có yếu tố nước ngoài đã được quan tâm song thời gian qua, công tác này vẫn còn chứa nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, vấn đề phối hợp thẩm tra, xác minh đối tượng là người nước ngoài để giải quyết hồ sơ chưa hiệu quả. Chưa kể do bất cập trong hệ thống chính sách, văn bản hướng dẫn hiện nay nên việc bảo vệ quyền và lợi ích cho các đối tượng, nhất là phụ nữ khi kết hôn với người nước ngoài vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Trong khi số lượng đối tượng kết hôn có yếu tố nước ngoài vẫn tăng qua các năm thì một trong những giải pháp hữu hiệu hiện nay để giảm thiểu những rủi ro trong khi kết hôn với người nước ngoài là tăng cường tuyên truyền, phổ biến sâu rộng pháp luật về hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài; cảnh báo về những hệ lụy của việc kết hôn với những người nước ngoài vì mục đích kinh tế mang tính trào lưu thông qua môi giới trái phép; đồng thời tạo điều kiện trang bị kiến thức mọi mặt, kỹ năng nghề nghiệp việc làm để giảm nghèo, ổn định cho nữ thanh niên nông thôn, miền núi; có chính sách tạo việc làm phù hợp để giúp phụ nữ bị lừa gạt qua con đường kết hôn từ nước ngoài về nước sinh sống nhanh chóng ổn định cuộc sống. Được biết, trong thời gian tới, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đang tiến hành nghiên cứu, khảo sát thực tế để thành lập Trung tâm hỗ trợ kết hôn cho đối tượng kết hôn với người nước ngoài về mặt pháp lý cũng như những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống khi kết hôn. Đỗ Quyên