Quảng Nam, Đà Nẵng: Tăng cường chống hạn

Bơm nước tưới tiêu cho lúa vụ Đông Xuân.

Nước cạn kiệt, mặn xâm nhập sâu

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quảng Nam, lượng mưa trên địa bàn tỉnh giảm trong mấy tháng gần đây khiến dòng chảy trên các sông từ 12/2013 đến 2/2014 dao động nhỏ và hạ thấp dần. Dự báo, từ tháng 3-5 năm nay, lượng mưa tiếp tục giảm so với mọi năm, nguy cơ thiếu nước, khô hạn là rất lớn, mặn có khả năng xâm nhập sâu hơn vào hạ lưu sông Vu Gia, Thu Bồn, Bàn Thạch.

Ông Võ Văn Điềm, Phó Giám đốc Sở NNPTNT Quảng Nam cho biết: Quảng Nam có 73 hồ chứa nước phục vụ cho khoảng 21.450 ha/vụ. Đến nay đa số các hồ chứa đều có mực nước thấp hơn so với năm 2012. Trong đó, 4 hồ chứa lớn gồm Đông Tiễn, Phú Ninh, Bàn Thạch và Khe Tân có mực nước thấp hơn năm 2012 từ 1,3-1,5 m. Ngoài ra, hầu hết các đập dâng ở khu vực miền núi có nguy cơ suy giảm dòng chảy cơ bản.

Trong khi đó, mặn trên các sông Vu Gia, Thu Bồn, Vĩnh Điện… diễn ra sớm, nồng độ cao và xâm nhập sâu vào nội địa từ đầu tháng 1, có lúc nồng độ mặn đến 6,2/1.000 (trong khi nồng độ cho phép là <0,8/1.000) khiến trạm bơm phải dừng hoạt động. Nếu tình trạng khô hạn kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến 11.000 ha cây trồng vụ Hè Thu.

Hiện nay, lúa Đông Xuân tại các cánh đồng phía bắc của tỉnh Quảng Nam và tại huyện Hòa Vang (TP. Đà Nẵng) đang thời kỳ trổ bông. Theo nhận định của người dân, lượng nước tưới tiêu cho vụ Đông Xuân cơ bản đáp ứng nhưng vẫn lo nhất là thiếu nước sản xuất vụ Hè Thu.

Ông Lê Duy Vọng, Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống lụt bão (Sở NNPTNT TP. Đà Nẵng), lo lắng: Hiện hai hồ chứa nước lớn trên địa bàn Thành phố là Hòa Trung và Đồng Nghệ đã đảm bảo nước tưới cho cả vụ Đông Xuân và Hè Thu. Tuy nhiên tại các hồ chứa nhỏ còn lại nếu không có mưa tiểu mãn thì sẽ thiếu nước cho vụ Hè Thu. Tính đến thời điểm này, một số hồ nhỏ đang ở dưới mực nước chết, và đang thiếu nước tưới cho 7,5 ha lúa cánh đồng Tân An.

Nhận định thời tiết sẽ diễn biến phức tạp, nắng kéo dài dẫn đến khô hạn, từ cuối tháng 2, UBND tỉnh Quảng Nam và TP. Đà Nẵng đã có chỉ đạo tăng cường công tác phòng, chống hạn phục vụ sản xuất nông nghiệp năm 2014, yêu cầu các địa phương và ban, ngành đề cao trách nhiệm trong vấn đề này.

Chủ động chống hạn

UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành trạm bơm có nguồn nước thường bị nhiễm mặn phải thường xuyên quan trắc độ mặn để thực hiện vận hành máy. Tuyệt đối không được bơm nước có nồng độ mặn vượt quá mức cho phép (từ >0.8/1.000) vào đồng ruộng.

Sở NNPTNT tỉnh Quảng Nam cũng đã chủ động triển khai các biện pháp chống hạn như: Vận động người dân nạo vét kênh mương, tưới tiết kiệm, đồng thời, tổ chức lắp đặt, tăng cường trạm bơm; nạo vét, khai thông dòng chảy trên các sông Vu Gia, Thu Bồn, Vĩnh Điện… Bên cạnh đó, từ cuối năm 2013, Sở NNPTNT tỉnh Quảng Nam đã làm việc với các nhà máy thủy điện A Vương, Đăk Mi 4 và Sông Tranh 2 và thống nhất vận hành phù hợp với nhu cầu.

Tại huyện Điện Bàn (Quảng Nam), nơi có diện tích lúa lớn, từ ngày 12/3 đến nay, huyện đã giao Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phú Quang tiến hành đắp đập ngăn mặn thời vụ trên sông Vĩnh Điện. Nhiệm vụ của con đập này là giữ cho các trạm bơm hoạt động chống hạn trên 1.700 ha sản xuất vụ Hè Thu của huyện Điện Bàn và một số diện tích của xã Hòa Quý, huyện Hòa Vang (TP. Đà Nẵng) và TP. Hội An (tỉnh Quảng Nam).

Ông Nguyễn Thanh Quang, Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Quảng Nam, đề nghị các hồ chứa, các địa phương quản lí chặt nguồn nước, tiết kiệm thiết thực. Đồng thời, tập trung nạo vét ngay các đoạn sông bị bồi lấp trước vụ Hè Thu và phải tiến hành khẩn trương. Ngoài ra, các địa phương chuẩn bị trước máy bơm để đến tháng 7-8, trong trường hợp hồ chứa không có nước là có sử dụng ngay.

Tại TP. Đà Nẵng, các biện pháp chống hạn và đối phó với tình hình thiếu hụt nguồn nước đang được ngành nông nghiệp tích cực triển khai. Sở NNPTNT Thành phố cũng chỉ đạo đơn vị thủy nông đắp các đập thời vụ ở hạ lưu các hồ chứa, đặt thêm các trạm bơm tại các hồ chứa lớn là Đồng Nghệ và Hòa Trung và các sông Túy Loan, sông Yên, đồng thời tu bổ các đập thời vụ, kênh mương để chủ động bơm nước nếu hạn kéo dài.

“Biện pháp tối ưu chúng tôi đang triển khai là tăng cường tuyên truyền cho các hộ nông dân, tổ hợp tác, các đơn vị thủy nông thực hiện tưới tiêu tiết kiệm, tận dụng tối đa các nguồn nước hiện có từ sông, hồ, nạo vét khơi thông luồng lạch dẫn về ruộng; tu bổ, đắp kín các đập ngăn, khắc phục rò rỉ kênh mương; phát động nhân dân đắp bờ giữ nước, chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp”, ông Lê Duy Vọng, Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống lụt bão (Sở NNPTNT Đà Nẵng), cho hay.

Theo ông Vọng, nếu tình hình hạn hán căng thẳng, nước mặn xâm nhập sâu vào các sông, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống lụt bão sẽ làm việc với Tổng cục Thủy lợi và chủ đầu tư các nhà máy thủy điện A Vương, Đăk Mi 4, Sông Tranh 2, tiến hành điều tiết, ưu tiên nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho nhân dân thành phố Đà Nẵng.