Quy định về xét xử vụ án ly hôn

Ông Bằng có người chị gái kết hôn năm 1998, đã 2 con chung với chồng. Trong thời gian chung sống, người chồng của chị ông thường xuyên có hành vi bạo lực gia đình. Do mâu thuẫn vợ chồng không giải quyết được, chị ông Bằng đã nộp đơn ly hôn tại Tòa án nhân dân huyện nhưng gần 3 tháng nay, đơn ly hôn của chị gái ông chưa được giải quyết.

Ông Bằng muốn biết, quy định của pháp luật về thời gian bao lâu sau khi gửi đơn xin ly hôn thì Tòa án xét xử. Trường hợp tòa án kéo dài thời gian trái quy định, gia đình ông phải làm gì để bảo vệ quyền lợi?

Về trường hợp của chị gái ông Nguyễn Văn Bằng, Luật sư Lê Văn Đài, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội trả lời như sau:

Theo quy định tại khoản 1 Điều 27; điểm a, khoản 1, Điều 33 và điểm a, khoản 1, Điều 35 Bộ Luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) thì thẩm quyền giải quyết các tranh chấp ly hôn, theo thủ tục sơ thẩm thuộc Tòa án nhân dân (TAND) cấp huyện, nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc.

Đơn khởi kiện phải đầy đủ nội dung

Tại Điều 164 BLTTDS quy định: Cá nhân khởi kiện phải làm đơn khởi kiện. Đơn khởi kiện phải có những nội dung chính sau đây:

- Ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện;

- Tên Toà án nhận đơn khởi kiện;

- Tên, địa chỉ của người khởi kiện;

- Tên, địa chỉ của người có quyền và lợi ích được bảo vệ, nếu có;

- Tên, địa chỉ của người bị kiện;

- Tên, địa chỉ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, nếu có;

- Những vấn đề cụ thể yêu cầu Toà án giải quyết đối với bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;

- Họ, tên, địa chỉ của người làm chứng, nếu có;  

- Tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có căn cứ và hợp pháp;

Các giấy tờ cần giao nộp trong vụ án ly hôn thường là bản sao giấy đăng ký kết hôn; bản sao giấy khai sinh của các con (nếu có con); bản sao giấy chứng minh nhân dân hoặc sổ đăng ký hộ khẩu thường trú (xuất trình cùng bản chính); các chứng cứ chứng minh tài sản chung của vợ chồng (nếu có yêu cầu chia tài sản chung của vợ chồng).

- Các thông tin khác mà người khởi kiện xét thấy cần thiết cho việc giải quyết vụ án;

- Người khởi kiện là cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ vào phần cuối đơn.

Thời hạn thụ lý vụ án          

Theo quy định tại Điều 171 BLTTDS thì sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu thấy đầy đủ nội dung, xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của toà án thì toà án phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến toà án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí.

Toà án dự tính số tiền tạm ứng án phí, ghi vào phiếu báo và giao cho người khởi kiện để họ nộp tiền tạm ứng án phí. Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được giấy báo của toà án về việc nộp tiền tạm ứng án phí, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí.

Toà án thụ lý vụ án khi người khởi kiện nộp cho toà án biên lai nộp tiền tạm ứng án phí.

Thời hạn chuẩn bị xét xử

Tại Điều 179 BLTTDS  quy định thời hạn chuẩn bị xét xử đối với các vụ án tranh chấp về hôn nhân và gia đình là 4 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án.

Đối với vụ án có tính chất phức tạp hoặc do trở ngại khách quan thì Chánh án Toà án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử, nhưng không quá 2 tháng.

Trong thời hạn chuẩn bị xét xử, tuỳ từng trường hợp, toà án ra một trong các quyết định sau đây: Công nhận sự thoả thuận của các đương sự; hoặc tạm đình chỉ giải quyết vụ án; hoặc đình chỉ giải quyết vụ án; hoặc đưa vụ án ra xét xử.

Trong thời hạn 1 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, toà án phải mở phiên toà; trong trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 2 tháng.

Về trường hợp chị gái của ông Nguyễn Văn Bằng: Do mâu thuẫn vợ chồng trầm trọng không giải quyết được, nên chị ông đã nộp đơn ly hôn tại TAND huyện, nhưng gần 3 tháng nay, đơn ly hôn của chị gái ông vẫn chưa được tòa án giải quyết. Để giải đáp thắc mắc, chị ông Bằng cần đối chiếu trường hợp cụ thể với các quy định nêu trên để biết thời hạn cho từng giai đoạn trong quá trình giải quyết vụ án.

Nếu sau khi nộp đơn khởi kiện ly hôn, chị ông Bằng đã được Tòa án thông báo nộp tiền tạm ứng án phí, trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được giấy báo, chị ông phải nộp tiền tạm ứng án phí tại Cơ quan thi hành án dân sự huyện. Ngày chị ông Bằng nộp biên lai tiền tạm ứng án phí về cho tòa án được tính là ngày thụ lý vụ án. Từ ngày vụ án được thụ lý, thời gian chuẩn bị xét xử là 4 tháng.

Trường hợp ở giai đoạn chuẩn bị xét xử, tòa án có quyết định đưa vụ án ra xét xử thì trong thời hạn 1 tháng kể từ ngày có quyết định đó, toà án phải mở phiên toà; trong trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 2 tháng.

Nếu chị ông Bằng có căn cứ cho rằng thẩm phán được phân công thụ lý giải quyết vụ án vi phạm quy định về thủ tục tố tụng, cố tình kéo dài thời gian  giải quyết vụ án thì có thể gửi đơn khiếu nại đến Chánh án TAND huyện giải quyết;  trường hợp thẩm phán thụ lý giải quyết vụ án là Chánh án TAND huyện thì gửi đơn khiếu nại đến Chánh án Tòa án cấp tỉnh giải quyết.

Luật sư Lê Văn Đài

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.