Saigon Co.op: 34 năm hành trình xây dựng thương hiệu bán lẻ hàng đầu Việt Nam

Từ mô hình là HTX đặc biệt…

Đầu thập niên 1990, khi nền kinh tế chuyển từ cơ chế bao cấp sang kinh tế thị trường, nhiều mô hình hợp tác xã (HTX) gặp khó khăn khi bắt nhịp với cơ chế vận hành mới của thị trường đã giải thể hàng loạt. Trước bối cảnh đó, Liên hiệp HTX thương mại TPHCM (Saigon Co.op) thành lập vào ngày 12/5/1989 với tiền thân là Ban Quản lý HTX mua bán TPHCM chính thức được chuyển đổi với 2 chức năng là tổ chức vận động phong trào HTX và trực tiếp kinh doanh.

Với sự giúp đỡ của phong trào HTX từ Nhật Bản, Singapore và Thụy Điển, siêu thị Co.opmart ra đời đầu tiên tại đường Cống Quỳnh (TPHCM) năm 1996. Để cạnh tranh với những siêu thị chủ yếu bán hàng ngoại nhập lúc bấy giờ, Co.opmart xác định chiến lược trở thành nhà phân phối hàng Việt Nam, đúng theo bản chất của HTX là tự phục vụ và phục vụ số đông.

Sau 23 năm trăn trở, chuyển đổi và luôn vận động sáng tạo theo xu hướng mới, Saigon Co.op đã thành công với mô hình là HTX đặt biệt. Theo đó, doanh nghiệp đã định hướng lấy hàng Việt là mặt hàng chính trong chuỗi bán lẻ của mình cùng với những chính sách ưu tiên cho hàng Việt, tạo điều kiện tốt nhất để hàng Việt có mặt trong hệ thống bán lẻ của mình.

Trong năm 2013, tỉ lệ hàng Việt đạt mức hơn 90%, tỉ lệ hàng Việt trong thực phẩm đạt 95% và đạt 21.000 tỷ đồng doanh thu từ hàng Việt. Hiện nay, với việc cung cấp hơn 4 triệu sản phẩm, trong đó có 200.000 bữa ăn và 250.000 tấn hàng bình ổn bán cho hơn 300.000 lượt khách hằng ngày, Saigon Co.op trở thành nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam và đứng trong tốp 500 nhà bán lẻ hàng đầu châu Á-Thái Bình Dương (do tạp chí bán lẻ châu Á bình chọn năm 2014).

Với tốc độ "Thánh Gióng", trong năm 2017, thương hiệu này đã phát triển thành công thêm 130 điểm bán mới gồm Co.opmart, Sense City, Co.op Smile, Co.op Food. Trong đó đẩy mạnh mở rộng phát triển mạng lưới Co.op Food tại các tỉnh, thành phố lớn với 16 cửa hàng, và đặc biệt là cho ra mắt 2 mô hình mới Sense Market và cửa hàng tiện lợi Cheers. Tính đến năm 2017, Saigon Co.op đã phát triển được 100 siêu thị, 2 đại siêu thị và 233 Co.op Food trên toàn thị trường nội địa.

Hiện nay, để nâng cao tỉ lệ hàng Việt, hạ giá thành sản phẩm cũng như tăng tính chuyên nghiệp, chủ động của nhà phân phối hiện đại, Saigon Co.op đã tự sản xuất được một số mặt hàng tiêu dùng mang nhãn hiệu Saigon Co.op, hoặc liên kết với những DN sản xuất trong nước hoặc các địa phương.

Đồng thời, để tăng năng lực cạnh tranh với các thương hiệu bán lẻ ngoại, Saigon Co.op đa dạng hóa, phát triển thành công nhiều loại hình bán lẻ phục vụ hầu hết các phân khúc khách hàng, như hệ thống Co.opXtra, siêu thị Co.opmart, cửa hàng thực phẩm Co.op Food, trung tâm thương mại Sense City, kênh mua sắm truyền hình HTV Co.op…

Nói về mô hình HTX đặc biệt và hoạt động thành công này, ông Nguyễn Anh Đức, Tổng Giám đốc Saigon Co.op chia sẻ, hiện Saigon Co.op đang có 26 HTX thành viên với địa bàn hoạt động trải rộng. Khác với mô hình công ty cổ phần, Saigon Co.op không theo kiểu cổ đông ai góp nhiều sẽ thôn tính người góp ít. Hoạt động của HTX không có tình trạng cá lớn nuốt cá bé. HTX là một tổ chức có sự tham gia của số đông những người thích ứng cơ chế thị trường, có được xã viên là có lượng khách hàng trung thành. Xã viên không đầu tư để kiếm lời mà là mang tính tương trợ. Lợi nhuận chia theo doanh số mua hàng

"Là một đơn vị đậm chất truyền thống và là đặc trưng của nền kinh tế Việt Nam, Saigon Co.op là tổ chức kinh tế HTX kiểu mới theo nguyên tắc sở hữu tập thể, tự chủ hoạt động sản xuất kinh doanh. Chính giá trị nội tại đó đã giúp DN hấp thụ những giá trị tích cực, tạo nên lực đẩy để thay đổi", ông Nguyễn Anh Đức khẳng định.

… đến vai trò của nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam

Thực tế, bức tranh bán lẻ hiện đại ngày nay gần như "lột xác" và cạnh tranh ngày càng gay gắt, những xu hướng tiêu dùng hiện đại lên ngôi, thị trường trở thành sân chơi khốc liệt của loạt thương hiệu nội ngoại WinMart, Bách hoá Xanh, AEON, ThisoMall, Emart… Saigon Co.op vẫn giữ được kết quả kinh doanh khả quan trong bối cảnh nhiều chuỗi khác chìm trong thua lỗ. Theo báo cáo năm 2022, Saigon Co.op chính thức lấy lại vị trí top đầu thị trường bán lẻ với doanh thu hơn 31.000 tỷ đồng. Như vậy, từ doanh thu chưa đến 1 tỷ đồng tại thời điểm thành lập, đến nay con số này của Saigon Co.op đã tăng hơn 30.000 lần sau hơn 34 năm hoạt động.

Trong lĩnh vực bán lẻ, ngoài chuỗi siêu thị Co.opmart, Saigon Co.op đang phục vụ khoảng 1 triệu lượt khách/ngày và mở rộng ra hơn 800 siêu thị, đại siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Tính đến hiện tại, hệ thống Saigon Co.op có hàng trăm siêu thị Co.opmart, cùng với các tên tuổi khác trong hệ sinh thái bán lẻ như Co.op Xtra, Co.op Food, Co.op Smile, Cheers 24h, Sense City, SC Vivo City… phủ kín tất cả các phân khúc bán lẻ.

Nhằm dần thay đổi thói quen mua sắm của người dân ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa (nơi thị trường bán lẻ truyền thống chiếm tỷ lệ hơn 90%) Saigon Co.op đã xây dựng chiến lược xâm nhập vào những thị trường nói trên bằng các mặt hàng nhu yếu phẩm tiêu dùng cần thiết với giá cả bình ổn phù hợp với thu nhập của người dân.

Đơn cử như tại hệ thống của Saigon Co.op, toàn bộ mô hình bán lẻ từ đại siêu thị, siêu thị Co.op Mart đến Co.op Food đều thuần Việt. Ở đây, người tiêu dùng vẫn có được những sản phẩm Việt phù hợp khẩu vị, sở thích (đồ chế biến sẵn, các mặt hàng đa dạng thuần Việt) nhưng lại theo phong cách bán lẻ hiện đại (máy lạnh, thanh toán thẻ, tích điểm, khuyến mãi…).

Đến nay, Saigon Co.op không chỉ là nhà bán lẻ lớn nhất Việt Nam mà còn trở thành một "tập đoàn" đa ngành nghề, sở hữu nhiều tài sản có giá trị rất lớn. Sang năm 2023, Saigon Co.op dự kiến phát triển 50-60 điểm bán mới song song tăng 50% doanh số thông qua kênh thương mại điện tử.

Chia sẻ về mục tiêu phát triển, ông Nguyễn Anh Đức cho biết, Saigon Co.op sẽ tiếp tục phát triển những mô hình bán lẻ mới để có thể đạt 2 triệu khách hàng tại hơn 2.000 điểm giao dịch tại Việt Nam và các vùng lân cận trong thời gian tới.

Và mục tiêu phát triển bền vững

Với mô hình kinh doanh linh hoạt, cùng các bước đi vững chắc, tiến dần từ nhỏ tới lớn, đặt mục tiêu tiết giảm chi phí nhưng không ngừng gia tăng lợi ích tối đa cho khách hàng và tối ưu hoá lợi nhuận, đã đưa Saigon Co.op lên vị trí bán lẻ số 1 Việt Nam. Và đặc biệt để phát triển hơn nữa, Saigon Co.op đã và đang tiến bước theo hướng lấy phát triển bền vững làm trụ cột trong sản xuất, kinh doanh.

Cụ thể, Saigon Co.op đã chủ động tham gia đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ, không chỉ giúp thu hẹp khoảng cách giữa người sản xuất và người tiêu dùng để sản phẩm đến tay người tiêu dùng phải là sản phẩm có giá tốt nhất, không phải qua trung gian như trước đây. Saigon Co.op còn xem đây là trách nhiệm của mình trong việc từng bước nâng cao thu nhập cho người nông dân.

Chính vì vậy, mặc dù là một DN kinh doanh bán lẻ, song ngay từ nhiều năm trước, Saigon Co.op đã tập trung cho những dự án liên kết với các DN và đối tác khác nhằm sản xuất sản phẩm hữu cơ để phân phối trong mạng lưới bán lẻ của mình.

Ví dụ như dự án mô hình lúa hữu cơ tại xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long là một trong những mô hình tiêu biểu đã phát triển được hơn 3 mùa vụ và là sự liên kết chặt chẽ giữa tỉnh Vĩnh Long và Saigon Co.op.

Để có thể chủ động nguồn hàng hoá hữu cơ phục vụ cho hệ thống bán lẻ trải dài cả nước, Saigon Co.op cũng đã hợp tác với các đơn vị chuỗi giá trị hữu cơ và công bố thương hiệu Co.op Organic nhằm phát triển chuỗi sản phẩm hữu cơ và giới thiệu ra thị trường Việt Nam 4 nhóm thực phẩm hữu cơ đạt tiêu chuẩn Mỹ và châu Âu. DN đã và đang tiếp tục tìm kiếm, mở rộng cơ hội đầu tư vào các trang trại hữu cơ khác, nhân rộng điểm bán và phát triển phong phú thêm danh mục sản phẩm hữu cơ theo đúng nhu cầu của thị trường, hướng tới trở thành đơn vị dẫn đầu trong chuỗi sản xuất, chế biến, phân phối, tiêu dùng sản phẩm organic tại thị trường Việt Nam và hướng đến xuất khẩu.

Để thực hiện được mục tiêu nói trên, Saigon Co.op đã tiến hành rà soát tổng thể và xây dựng chiến lược phát triển phù hợp với chuyển biến của tình hình thực tế. Tập trung nguồn lực triển khai 4 dự án quan trọng là nhân sự, công nghệ thông tin, không gian mua sắm và logistics.

Tiếp đến, tại các điểm bán, Saigon Co.op cũng đã quyết liệt triển khai việc nâng cao thái độ phục vụ, công bố điểm bán hàng bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh thành công việc nhượng quyền thương hiệu Co.op Food tại các tỉnh, thành và đưa vào hoạt động thành công mô hình kinh doanh mới Cheers.

Để tiếp tục tăng năng lực cạnh tranh với các thương hiệu bán lẻ ngoại, DN sẽ tập từng bước ứng dụng công nghệ để nâng cao trình độ tiêu dùng, nâng cao mô hình bán lẻ trên cơ sở vẫn giữ giá trị truyền thống của văn hoá Việt; đa dạng hóa, phát triển thành công nhiều loại hình bán lẻ phục vụ hầu hết các phân khúc khách hàng như hệ thống Co.opXtra, siêu thị Co.opmart, cửa hàng thực phẩm Co.op Food, trung tâm thương mại Sense City, kênh mua sắm truyền hình HTV Co.op…

Nhằm dần thay đổi thói quen mua sắm của người dân ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa (nơi thị trường bán lẻ truyền thống chiếm tỉ lệ hơn 90%) Saigon Co.op đã xây dựng chiến lược xâm nhập vào những thị trường nói trên bằng các mặt hàng nhu yếu phẩm tiêu dùng cần thiết với giá cả bình ổn phù hợp với thu nhập của người dân.

Tại Hội nghị Nhà cung cấp tổ chức vào tháng 3/2023 vừa qua, Saigon Co.op đã công bố kế hoạch kinh doanh trong năm 2023 với mức tăng trưởng doanh thu dự kiến 4% và tiếp tục tập trung xây dựng DN xanh là môi trường siêu thị thân thiện, thương hiệu xanh theo mục tiêu phát triển bền vững.

Minh Thi