Sẽ khuyến khích chuyển giao những công nghệ mới nổi

Triển khai thực hiện Luật Chuyển giao công nghệ, năm 2018, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 76/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ. Sau 6 năm thực hiện, Nghị định số 76/2018/NĐ-CP đã đạt được kết quả nhất định.

Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng, triển khai đã phát sinh một số bất cập, cần thiết phải được tổng kết, đánh giá và đưa ra các giải pháp đề xuất sửa đổi, bổ sung đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và thực hiện cải cách thủ tục hành chính nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao, ứng dụng, đổi mới công nghệ, phát triển thị trường KHCN. 

Ông Nguyễn Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Đánh giá, Thẩm định và Giám định công nghệ (Bộ KH&CN) cho biết, 3 danh mục công nghệ khuyến khích, hạn chế và cấm chuyển giao quy định tại Nghị định số 76/2018/NĐ-CP được xây dựng và triển khai áp dụng từ ngày 01/7/2018.

Đến nay, sau 6 năm triển khai áp dụng, với bối cảnh chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội có nhiều thay đổi, tốc độ phát triển và đổi mới công nghệ diễn ra và thay đổi mạnh mẽ trên thế giới làm xuất hiện những loại công nghệ hoàn toàn mới cần xem xét bổ sung vào Danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao.

Đồng thời, một số công nghệ trở nên lạc hậu, cần xem xét đưa ra khỏi Danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao hoặc cần xem xét bổ sung vào Danh mục công nghệ hạn chế, cấm chuyển giao.

Hiện nay, Bộ KH&CN đang xây dựng dự thảo sửa đổi Nghị định 76/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

"Công nghệ ứng dụng AI, điện toán đám mây, blockchain, dữ liệu lớn, công nghệ sản xuất linh kiện điện tử, bán dẫn... sẽ được xem xét, bổ sung vào danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao. Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân ứng dụng công nghệ mới này được hưởng các chính sách ưu đãi về thuế, hỗ trợ hoạt động nghiên cứu triển khai, sản xuất đưa ra thị trường...", ông Nguyễn Hoàng Linh cho biết.

Với danh mục công nghệ hạn chế chuyển giao, Bộ KH&CN đề xuất theo hướng giảm các công nghệ mặc dù có thể ứng dụng, sản xuất ra các thiết bị, sản phẩm thân thiện môi trường nhưng lại có hiệu suất thấp như công nghệ sản xuất pin năng lượng mặt trời nhưng hiệu suất dưới 20% ..

Bên cạnh đó, đối với danh mục cấm chuyển giao công nghệ. Bộ KH&CN đề xuất cấm chuyển giao các công nghệ được cho là cũ, lạc hậu như 1G, 2G và các công nghệ bất hợp pháp tạo ra mã độc, virus máy tính phục vụ cho hoạt động lừa đảo...

Cũng theo ông Nguyễn Hoàng Linh, việc sửa đổi Nghị định 76 sẽ hướng đến việc rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ.

Theo báo cáo của Bộ KH&CN, giai đoạn từ 01/7/2018 (ngày Luật Chuyển giao công nghệ năm 2017 có hiệu lực, trong đó quy định các trường hợp phải đăng ký chuyển giao công nghệ tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền) đến hết năm 2023, cả nước có 579 thỏa thuận chuyển giao công nghệ được cấp Giấy chứng nhận đăng ký (bao gồm cấp mới, gia hạn, sửa đổi, bổ sung nội dung chuyển giao công nghệ), với giá trị các hợp đồng khoảng trên 114 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, có 493 hợp đồng chuyển giao công nghệ tại doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (chiếm 85% số lượng hợp đồng), với giá trị khoảng trên 106 nghìn tỷ đồng (chiếm khoảng 93% giá trị các hợp đồng), thuộc đổi tượng chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam (bắt buộc phải đăng ký chuyển giao công nghệ). Có 2 hợp đồng chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài (Nhật Bản, Thuỵ Sỹ).

Các hợp đồng chuyển giao công nghệ chủ yếu trong các lĩnh vực sản xuất điện tử, ô tô, xe máy (bao gồm sản xuất linh kiện, phụ tùng), dược phẩm, thiết bị y tế, hóa dầu, mỹ phẩm, đồ uống, sinh học, chăn nuôi, khai thác chế biến khoảng sản, xây dựng.

Bên giao công nghệ chủ yếu là các doanh nghiệp đến từ các nước có nền công nghiệp phát triển như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, một số nước Châu Âu (Tây Ban Nha, Hà Lan, Áo, Ukraina, Israrel, Pháp, Bỉ, Đức, Anh, Thuỵ Sỹ, Bulgari), một số nước trong khối ASEAN (Thái Lan, Singapore). Riêng Trung Quốc chủ yếu là các hợp đồng chuyển giao công nghệ có liên quan đến ô tô, xe máy điện (sản xuất ắc quy, động cơ điện cho xe ô tô điện, xe máy điện).

Trong giai đoạn 2018 - 2023, thông qua các Sự kiện Trình diễn, kết nối cung cầu công nghệ, đã lựa chọn và giới thiệu hơn 1.600 quy trình, công nghệ, thiết bị, sản phẩm của gần 700 các viện, trường, doanh nghiệp trong nước và quốc tế, tổ chức KHCN các tỉnh/thành phố, các nhà sáng chế không chuyên; hỗ trợ kết nối hơn 50 hợp đồng hợp tác và chuyển giao công nghệ giữa các tổ chức, doanh nghiệp với giá trị ký kết gần 2.000 tỷ đồng.

Nhiều kết quả hình thành từ các nhiệm vụ KHCN các cấp do các viện nghiên cứu, trường đại học thực hiện đã được thương mại hóa và chuyển giao cho các doanh nghiệp thông qua các dự án thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ với sự tham gia tích, chủ động từ phía các doanh nghiệp...

Hoàng Giang