Sớm ban hành văn bản hướng dẫn Luật DN, Luật Đầu tư

Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh.

Chúng tôi xin chuyển đến Bộ trưởng câu hỏi mà nhiều doanh nghiệp (DN) quan tâm đến vấn đề con dấu gửi đến chương trình: Thời gian qua, một số DN và cơ quan đăng ký kinh doanh gặp vướng mắc về trả dấu cũ, khắc dấu và đăng ký dấu mới, Luật Doanh nghiệp quy định DN tự quyết số lượng con dấu, vậy DN không dùng con dấu nữa như một số nước có được không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Hiện nay, trong luật này vẫn quy định chúng ta cần có con dấu, chuyện không cần thì phải đợi các bước tiếp theo, bởi vì hiện đang có nhiều văn bản ngoài Luật Doanh nghiệp vẫn yêu cầu sử dụng con dấu trong chứng thực, văn bản pháp lý.

Vì vậy, chúng ta phải dần dần điều chỉnh các văn bản đó, đồng thời cũng cần thời gian để các DN làm quen với các văn bản mới, vì bản thân các DN bạn hàng, cơ quan Nhà nước khi không có dấu đóng thì cảm thấy không được bảo đảm tính pháp lý.

Về mã ngành nghề kinh doanh, có DN thắc mắc luật cho phép DN được kinh doanh những gì mà luật không cấm, vậy tại sao chúng tôi vẫn phải kê khai mã ngành đăng ký kinh doanh trong hồ sơ thành lập DN, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Chúng ta cần xác định là có 2 loại giấy tờ. Luật này đã có một bước đột phá rất lớn là DN sẽ không cần ghi trong giấy phép đăng ký kinh doanh của mình những ngành nghề mà mình kinh doanh. Tuy nhiên, trong hồ sơ đăng ký thành lập DN thì phải ghi rõ thân nhân chủ DN, cũng như ngành nghề dự kiến kinh doanh ban đầu.

Điều này là cần thiết để theo dõi quản lý DN, xây dựng chính sách kinh tế vĩ mô, cung cấp thông tin cho từng loại hình DN. Mặt khác, đây là cách để Nhà nước hỗ trợ các DN khi có chính sách ưu tiên, tính toán cho DN thuộc các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Đây là điều rất thuận lợi cho DN, là trách nhiệm của cả hai bên: Nhà nước và DN.

Nhiều DN ở Hà Nội chia sẻ rằng Luật mới rất mở nhưng thực tế việc triển khai tại nơi DN đăng ký kinh doanh thì còn khá lúng túng và dè dặt. Lý do được đưa ra là chưa có nghị định hướng dẫn cụ thể. Xin được hỏi Bộ trưởng là tại sao các nghị định hướng dẫn Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư lại chậm được ban hành như vậy?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Nghị định hướng dẫn ra chậm vì có nhiều lí do. Tôi có thể nói rằng đây là đột phá rất lớn, chúng ta đã lựa chọn phương pháp "chọn bỏ", có nghĩa là cái gì Nhà nước cấm thì Nhà nước công bố, cái gì Nhà nước không cấm thì DN được tự do kinh doanh. Cho nên các bộ, ngành và cơ quan soạn thảo phải lọc ra có bao nhiêu ngành nghề cấm, có bao nhiêu ngành nghề có điều kiện, còn lại là tự do kinh doanh. Đây là một công cuộc rà soát khổng lồ đòi hỏi phải tiến hành rất cẩn thận.

Bởi nếu rà soát không cẩn thận thì có những ngành, nghề rất nguy hiểm lại bỏ lọt, để kinh doanh thoải mái thì gây nên hậu quả cho xã hội. Cho nên, chúng tôi đã phải làm việc với 16 bộ, ngành Trung ương nên để khớp lại với nhau. Đây là quá trình rất căng thẳng.

Cách đây 3 tháng, chúng tôi đã trình những nghị định này rồi. Tất nhiên, còn nhiều nghị định sẽ được trình chậm hơn vì điều kiện rất khó khăn như vậy.

Hơn nữa, trong khi chưa ban hành thì Bộ KH&ĐT đã có hướng dẫn rất chi tiết cho DN cũng như các cơ quan có liên quan. Đến giờ phút này, về cơ bản không còn vướng mắc nhiều như những ngày đầu tiên.

Tôi nghĩ là trong tháng 9 thì sẽ ban hành được những nghị định này.

Một DN có vốn đầu tư nước ngoài thắc mắc Luật Đầu tư sửa đổi lần này có nhiều điểm mở. Tuy nhiên, bây giờ DN muốn kinh doanh thì cần 2 giấy phép là Giấy phép đầu tư và Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đối với DN nước ngoài thay vì 1 giấy phép đầu tư như trước đây. Liệu điều này có phải là đi ngược với định hướng cải cách thủ tục hành chính hay không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Trước đây, giấy phép chứng nhận đăng ký đầu tư và giấy đăng ký DN là ghép với nhau, nhưng do hai cơ quan cấp. Việc cấp giấy đăng ký DN rất đơn giản và chỉ do phòng đăng ký kinh doanh của các sở KH&ĐT cấp, trưởng phòng ký, áp dụng phương pháp hậu kiểm.

Còn giấy phép đầu tư do Sở KH&ĐT xem xét, hoặc là các ban quản lý khu công nghiệp, chế xuất, khu kinh tế thậm chí Chủ tịch UBND tỉnh kí cấp phép cho các dự án lớn. Thậm chí các dự án lớn hơn còn phải do Thủ tướng Chính phủ và Quốc hội quyết nữa.

Vì vậy, nếu để chung với nhau sẽ có bất cập là nếu điều chỉnh một nội dung ở bên nào thì phải chờ lâu. Cho nên bây giờ phải tách ra, giấy đăng ký kinh doanh cấp chỉ có 3 ngày, thay vì trước đây là 6, 7 ngày. Giấy chứng nhận đầu tư trước quy định 45 ngày, bây giờ chỉ còn tối đa không quá 15 ngày. Như vậy, nếu làm cả hai thủ tục chỉ hết tối đa là 18 ngày. 

Thứ hai, DN đầu tư nước ngoài phải đáp ứng yêu cầu là đã đầu tư vào Việt Nam thì phải có dự án, không thể vào cứ thành lập DN rồi không có dự án gì cả. Trong quá trình đám phán tham gia TPP, chúng tôi có đàm phán với Hoa Kỳ và họ cũng nói rằng quyền đấy là của mỗi quốc gia và làm như vậy là đúng.

Thưa Bộ trưởng, trong quá trình thực hiện Luật Doanh nghiệp, một số đơn vị cho biết bị quá tải trong thủ tục, vậy thực tế này có phổ biến hay không?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Đây là sự quá tải của cơ quan đăng ký kinh doanh nhà nước, nghĩa là ở Sở KH&ĐT hay ở phòng đăng ký kinh doanh. Tình trạng quá tải là vì hai lí do chính, một là là trước đây họ không phải làm những công việc như bây giờ. Trước đây, DN phải làm rất nhiều thì bây giờ chuyển những công việc của DN cho họ làm.

Thứ hai, công việc của các cơ quan khác cũng chuyển về cho họ. Ví dụ như trước đây, phòng đăng ký kinh doanh ở các Sở KH&ĐT không phải chịu trách nhiệm đăng ký kinh doanh các DN FDI, bây giờ dồn vào một đầu mối. Họ sẽ phải lên Cổng thông tin đăng ký DN quốc gia, cập nhật 18.000 DN nước ngoài đầu tư vào Việt Nam lên cổng thông tin này.

Một ý nữa là chỉ kêu trong mấy ngày đầu thôi. Đó là cơ quan đăng ký kinh doanh ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là những thành phố lớn, khi luật có hiệu lực thì trong mấy ngày đầu tháng 7, riêng ở Hà Nội, trước đây một ngày chỉ có 400-500 DN đến đăng ký thì những ngày đầu đó lên tới 1500-1600 DN. Khối lượng như vậy gấp tới 3, 4 lần. Như vậy, cộng với việc mà những phòng này phải nhận thêm thì khối lượng công việc quá lớn nên anh em vất vả. Vì vậy, nhiều DN phải chờ đợi bởi số lượng đến cùng lúc rất đông và vì những lúng túng ban đầu.

Tuy nhiên, qua cuộc điều tra toàn bộ trên 63 tỉnh thành cả nước, bình quân thời gian đăng ký kinh doanh của cả nước chỉ hết 2,6 ngày, tức là chưa đến 3 ngày theo quy định.

Một con số ấn tượng là sau 50 ngày đầu tiên kể từ khi 2 luật này có hiệu lực, đã tăng lên 13.000 DN và con số đó là tăng trên 73% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này có được là do kinh tế đang từng bước phục hồi, kinh tế vĩ mô ổn định và những nguyên nhân khác, nhưng cũng là do thủ tục tham gia thị trường đơn giản hơn, minh bạch hơn và ít rủi ro hơn.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Công Minh