Sự minh bạch và vị Bộ trưởng “lấy đá ghè chân”

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh. Ảnh: VGP

Sự mập mờ là nỗi tấm tức của thiên hạ. Mọi sự mập mờ từ giá xăng, giá điện, cho tới hiệu quả kinh doanh của DNNN; thủ tục đầu tư, đấu thầu; tuyển dụng công chức, viên chức… đều làm dư luận bất bình.

Người dân, doanh nghiệp bức xúc bởi thiếu minh bạch chính là “mảnh đất màu mỡ” nuôi dưỡng nạn tiêu cực, dấm dúi chạy cửa sau. Tai hại hơn, sự mập mờ còn làm nảy sinh thông tin không chính thức, kéo theo không ít hoài nghi, làm hỏng cán bộ, làm giảm hiệu quả quản lý của Nhà nước, giảm sút lòng tin của nhân dân...

Chính vì vậy trong thông điệp đầu năm 2014, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã nhấn mạnh luận điểm: “Mọi quyết định quản lý của Nhà nước đều phải minh bạch”. Bởi minh bạch là giải pháp tốt nhất, hiệu quả nhất để mang lại lợi ích cho Nhà nước, cho doanh nghiệp và cho cả cộng đồng.

Nói riêng trong lĩnh vực kế hoạch, đầu tư, năm con rắn 2013, không dưới một lần Bộ trưởng Bùi Quang Vinh trải lòng về sự minh bạch.

Dư luận vẫn nhớ những lời tâm huyết của Bộ trưởng Bộ KHĐT Bùi Quang Vinh tại Hội nghị lần thứ 7 Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Trong gần hai giờ đồng hồ nói về chủ đề mặt trái của đầu tư công, bài phát biểu của ông Vinh bị ngắt quãng nhiều lần bởi những tràng vỗ tay của đại biểu.

Trước đó, những lời của ông tại phiên thảo luận tổ về Dự luật Đầu tư công trong kỳ họp Quốc hội tháng 11/2013 cũng đã để lại nhiều dư âm. “Có đồng chí vụ trưởng lâu năm nói với tôi: Thưa Bộ trưởng, Bộ trưởng đang lấy đá ghè chân mình. Minh bạch thế này thì còn ai phải đến xin Bộ KHĐT nữa. Tôi bảo: Không. Đất nước này cần sự minh bạch, đất nước này cần không có tiêu cực, tham nhũng và đồng vốn phải dành cho công trình…”, ông Vinh giãi bày.

Cũng trong phiên họp hôm đó, ông kiến nghị minh bạch hóa ngân sách đầu tư công, công bố kế hoạch chi tiêu sử dụng nguồn vốn đó của từng bộ, ngành, địa phương…

Theo ông, đầu tư công phải nhìn ở tầm trung hạn, không quyết định cho từng năm một, mà quyết định cho cả giai đoạn. Ví dụ, năm 2014 phải nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng từng dự án để quyết định đầu tư cho 5 năm tiếp theo. Đây là một bước đột phá, bảo đảm minh bạch, không có chạy chọt, không có tham nhũng.

Dù vẫn còn có những hoài nghi rằng liệu Bộ trưởng làm có quyết liệt như lời Bộ trưởng nói. Nhưng rất nhiều người tâm đắc với những gì Bộ trưởng KHĐT chia sẻ, bởi họ tin rằng ông Vinh là người nói được, làm được.

Nhìn lại năm con rắn và kế hoạch hành động của Bộ trưởng Vinh trong năm con ngựa, có thể thấy Bộ trưởng KHĐT đang rất quyết tâm.

Ví như trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài năm 2013 – năm con thuyền kinh tế thế giới chao đảo trong sóng gió, dưới sự chèo lái của “Tư lệnh” Bùi Quang Vinh, tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm lên tới 21,628 tỷ USD, tăng 54,5% so với cùng kỳ; ước tính các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đã giải ngân được 11,5 tỷ USD, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm trước.

Hay trong lĩnh vực xây dựng thể chế, năm 2013 Bộ KHĐT đã triển khai xây dựng 141 đề án, báo cáo về các cơ chế, chính sách và các văn bản pháp luật. Đồng thời, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ  ban hành 4 nghị quyết, 11 nghị định, 33 quyết định, 5 chỉ thị…

Chỉ tính riêng trong lĩnh vực sắp xếp, đổi mới DNNN, Bộ KHĐT đã chủ trì xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 6 văn bản QPPL để góp phần đẩy mạnh hoạt động sắp xếp, đổi mới DNNN với những quy định cụ thể về tiêu chí, danh mục phân loại, thành lập, tổ chức lại, giải thể DNNN; quy định về cơ chế công bố thông tin, Kiểm soát viên của công ty TNHH một thành viên…

Đặc biệt, trong lĩnh vực đầu tư công, Bộ đã tích cực nghiên cứu, xây dựng trình Chính phủ và Quốc hội dự án Luật Đầu tư công và dự thảo 4 Nghị định kèm theo, quy định về: Kế hoạch đầu tư trung hạn và hằng năm; quản lý và sử dụng ODA và nguồn vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ; hợp tác công-tư.

Trong những văn bản này, Bộ KHĐT đã đề xuất nhiều quy định quan trọng như: Nêu rõ các nguyên tắc lập kế hoạch đầu tư trung hạn; nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan Nhà nước và trách nhiệm, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân; quy định về lập, phê duyệt, giao kế hoạch, triển khai thực hiện, điều hành và theo dõi, đánh giá thực hiện kế hoạch đầu tư trung hạn...

Nhìn lại năm con rắn, có thể khẳng định rằng, Bộ KHĐT đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, chủ động tham mưu cho Đảng, Quốc hội, Chính phủ các chính sách quan trọng, kịp thời trong kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, duy trì tăng trưởng hợp lý.

Sang năm 2014, Bộ KHĐT tập trung rà soát, điều chỉnh, quy hoạch phát triển các KCN cả nước đến năm 2020, bảo đảm sử dụng tiết kiệm, hiệu quả đất đai, kiên quyết đưa ra khỏi quy hoạch các KCN chậm triển khai, không có khả năng triển khai.

Bộ cũng sẽ đẩy mạnh việc thực hiện đăng ký doanh nghiệp qua mạng; hoàn thiện chính sách về quản lý DNNN, cơ chế quản lý của chủ sở hữu Nhà nước nhằm thực hiện tốt chức năng giám sát, cảnh báo và cơ chế quản lý đối với DNNN theo ngành, lĩnh vực kinh doanh.

Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện kế hoạch đầu tư trung hạn, nâng cao hiệu quả đầu tư công, khắc phục đầu tư dàn trải, lãng phí theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời, tập trung nguồn lực đầu tư các công trình, dự án quan trọng thiết yếu có sức lan tỏa lớn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thu hút nhiều nguồn vốn đầu tư của xã hội. Hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý đầu tư, xác định rõ trách nhiệm của người quyết định đầu tư và chủ đầu tư… nhằm bảo đảm minh bạch và hiệu quả trong hoạt động này.

Vẫn biết rằng, minh bạch là một giá trị chứ không phải là thứ tự nhiên mà có và cũng không thể dễ dàng đạt được minh bạch ngay trong một sớm một chiều. Bởi như lời Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: “Minh bạch mất nhiều lắm, giá của minh bạch rất cao”. Nhưng đất nước này cần sự minh bạch và cần cả những “tư lệnh ngành” dám “lấy đá ghè chân mình”. Với sự quyết tâm của Chính phủ, của các bộ, ngành, địa phương, chúng ta có thể tin tưởng vào năm 2014, đất nước sẽ minh bạch hơn, tươi sáng hơn.

Trần Mạnh