Sửa đổi Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực bổ trợ tư pháp

Sau gần 3 năm thi hành, Nghị định số 82/2020/NĐ-CP (Nghị định số 82) đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, tạo hành lang pháp lý quan trọng để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã trong phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, quá trình thi hành Nghị định cho thấy một số hành vi quy định tại Nghị định chưa bảo đảm tính cụ thể, rõ ràng dẫn đến việc người có thẩm quyền xử phạt khi áp dụng quy định xử phạt gặp một số vướng mắc, bất cập. Một số hành vi vi phạm diễn ra gây ảnh hưởng xấu đến trật tự quản lý nhà nước trong lĩnh vực này, chưa có chế tài xử lý cụ thể. Đặc biệt, Nghị định số 82 chưa quy định thẩm quyền xử phạt của Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành và Chánh Thanh tra của Sở Tư pháp.

Ngoài ra, Nghị định số 82 cũng không quy định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho lực lượng Công an nhân dân. Trong khi đó, một số hành vi như tẩy xóa, sửa chữa, làm sai lệch nội dung trong giấy tờ của cơ quan quản lý nhà nước; việc ứng xử, phát ngôn làm ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức hoặc gây thiệt hại đến tổ chức, cá nhân; đe dọa, cưỡng ép, xúi giục người khác có hành vi vi phạm pháp luật; đe dọa, cưỡng ép người có thẩm quyền... có liên quan trực tiếp đến lĩnh vực quản lý nhà nước của Công an nhân dân cần quy định thẩm quyền xử phạt cho lực lượng này để bảo đảm tính kịp thời khi xử lý vi phạm hành chính.

Vì vậy, việc xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 82 là phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước trong lĩnh vực này, tạo thuận lợi và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật của cơ quan, lực lượng chức năng có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã thời gian tới.

Về sửa đổi, bổ sung Điều 15 Nghị định số 82 (quy định về hành vi vi phạm hoạt động nghề công chứng), dự thảo Nghị định bổ sung quy định mới về: “Ghi lời chứng trong văn bản không đầy đủ nội dung quy định trừ trường hợp quy định tại Điểm e Khoản 3 Điều này” và sửa đổi Điểm e Khoản 3 Điều 15 Nghị định số 82: “Ghi lời chứng trong văn bản công chứng không đầy đủ nội dung quy định nhằm trốn tránh hoặc giảm bớt trách nhiệm của công chứng viên”. 

Tuy nhiên, đại diện Phòng Công chứng số 3 tại Hà Nội cho rằng việc ghi lời chứng trong văn bản công chứng không đầy đủ theo quy định (Khoản 1 Điều 46, Khoản 3 Điều 61 Luật Công chứng) đã làm giảm trách nhiệm của công chứng viên. Vì vậy, dự thảo Nghị định sửa đổi này không cần thiết quy định bổ sung hành vi vi phạm như nêu trên vì trên thực tế, sẽ rất khó để phân định, áp dụng xử lý 2 hành vi vi phạm này. 

Cho ý kiến về biện pháp khắc phục hậu quả (quy định tại Khoản 3 Điều 3), dự thảo Nghị định bổ sung 2 nội dung: "Buộc nộp lại giấy phép, chứng chỉ hành nghề, giấy đăng ký hoạt động bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung cho cơ quan, người có thẩm quyền đã cấp giấy phép, chứng chỉ hành nghề, giấy đăng ký hoạt động đó" và "Buộc nộp lại bản chính giấy tờ, văn bản bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung cho cơ quan, người có thẩm quyền đã cấp giấy tờ, văn bản đó".

Về vấn đề này, đại diện Bộ Công an đề nghị làm rõ quy định việc cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ nộp giấy phép, chứng chỉ hành nghề nào cho cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép, chứng chỉ đó, khi mà giấy phép, chứng chỉ hành nghề đã bị tạm giữ tại cơ quan có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính. 

Bên cạnh đó, việc quy định về trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp khắc phục hiệu quả đối với hành vi cố ý tẩy xoả, sửa chữa giấy phép, chứng chỉ hành nghề nên nằm trong Nghị định về hướng dẫn Luật Xử lý vi phạm hành chính chứ không nên nằm trong Nghị định riêng biệt xử lý vi phạm hành chính trong một lĩnh vực chuyên ngành.

Kết luận buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiêm túc tiếp thu ý kiến góp ý tại phiên họp và có giải trình cụ thể vào các điều khoản cụ thể của các hành vi vi phạm. 

Ông Lương Mai Khôi cũng lưu ý cơ quan soạn thảo cần hoàn thiện và làm sâu sắc thêm Tờ trình Chính phủ, đồng thời tiếp tục rà soát các quy định của dự thảo Nghị định và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, trong đó các chính sách và việc viện dẫn các điều khoản, trình tự thủ tục phải đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật.

Về nội dung, Thứ trưởng Lương Mai Khôi đề nghị làm rõ hơn tình hình áp dụng tình tiết tăng nặng, áp dụng quy định xử phạt đối với từng hành vi vi phạm; nghiên cứu, rà soát để đảm bảo đồng bộ việc giao thoa giữa xử lý vi phạm hình sự và xử lý vi phạm hành chính. Đồng thời yêu cầu các đơn vị quản lý nhà nước thuộc Bộ Tư pháp tiếp tục phối hợp với Cục Xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật rà soát để đảm bảo các điều khoản quy định, mục đích, yêu cầu của Nghị định sửa đổi lần này, đặc biệt là đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước các lĩnh vực thuộc Bộ Tư pháp. 

Về thẩm quyền của Chánh Thanh tra Sở Tư pháp, cần cân nhắc phù hợp với quy định của Luật Thanh tra và các văn bản hướng dẫn, đồng thời, tiếp tục rà soát kỹ quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng Công an nhân để đảm bảo tính kịp thời khi xử lý vi phạm có liên quan trực tiếp đến lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công an.

LS