Tăng cường công tác quản lý các khu bảo tồn biển, ven biển Việt Nam

Hội nghị hướng tới việc thực hiện hiệu quả Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 về chiến lược phát triển triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo Tổng cục Thủy sản, Việt Nam là một quốc gia biển, có nhiều tiềm năng, lợi thế từ biển; nằm trong vùng có tính đa dạng sinh học (ĐDSH) khá cao, xếp thứ 16 trong số các quốc gia có ĐDSH cao nhất trên thế giới với khoảng hơn 11.000 loài sinh vật đã được phát hiện. Các loài này cư trú trong hơn 20 kiểu hệ sinh thái điển hình, có năng suất sinh học cao và quyết định toàn bộ năng suất sơ cấp của toàn vùng biển.

Để quản lý các hệ sinh thái này, Việt Nam đang có 6 Ban quản lý riêng biệt về khu bảo tồn biển cùng với 5 Ban quản lý Vườn quốc gia có biển. Tuy nhiên các Ban quản lý này có những hình thức tổ chức khác nhau. Điều này dẫn đến một số bất cập nhưng có những nơi chưa đủ chức năng xử lý vi phạm, có những nơi còn chưa đủ thẩm quyền để tham mưu về công tác bảo tồn biển.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, hiện nay Thanh Hoá có 1 Khu bảo tồn biển Quốc gia là khu bảo tồn biển Hòn Mê với diện tích 6.700 ha, trong đó có 6.200 ha là mặt biển. Thanh Hoá cũng là địa phương có tiềm năng lớn về nuôi trồng thuỷ sản với đầy đủ loại hình nuôi từ nước mặn, nước lợ đến nước ngọt, gồm các hệ sinh thái cửa sông, vùng triều, bãi bồi, rừng ngập mặn và các rạn san hô.

Tuy nhiên ông Giang cũng nhấn mạnh công tác bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản hiện nay đôi lúc vẫn mắc vào mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế và bảo tồn biển.

Ông Lê Đức Giang bày tỏ mong muốn các cơ quan quản lý Nhà nước, các nhà khoa học, doanh nghiệp tham dự hội nghị sẽ đóng góp nhiều giải pháp đồng bộ về cơ chế, chính sách và các quy định pháp luật trong công tác quản lý khu bảo tồn biển, ven biển, thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển. Tạo hành lang pháp lý minh bạch, điều kiện thuận lợi để huy động các nguồn lực trong nước, ngoài nước đầu tư hạ tầng, phát triển khoa học công nghệ, nguồn nhân lực cho các khu bảo tồn biển phát triển bền vững.

Ông Lê Trần Nguyên Hùng, Vụ trưởng Vụ Bảo tồn và Phát triển nguồn lợi thủy sản (Tổng cục Thủy sản) nêu ra thực tế,  nhiều khu bảo tồn hiện nay vẫn trong tình trạng không tiền, không có thẩm quyền, không phương tiện, không cơ sở vật chất. Thực trạng này đã kéo dài nhiều năm nhưng vẫn chưa được quan tâm, xử lý dứt điểm. Ông Hùng cũng cho rằng, hệ thống pháp luật về bảo tồn biển, ĐDSH khá đầy đủ, nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý bảo tồn biển hiệu quả, bền vững.

Một số đại diện địa phương tham dự hội nghị cho biết, việc thu phí hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do không có quy định của pháp luật. Trong khi đó, luật quy định chỉ có các khu vực được công nhận danh lam thắng cảnh mới được thực hiện thu phí.

Chính vì vậy, khu bảo tồn biển cũng cần được ban hành chính sách về việc thu phí tham quan tại các khu bảo tồn, chia sẻ doanh thu từ các hoạt động du lịch trong khu bảo tồn cho các ban quản lý khu bảo tồn...

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá, khu bảo tồn biển giữ vai trò hết sức quan trọng trong việc duy trì, bảo tồn ĐDSH biển, bảo tồn các hệ sinh thái biển; bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, nét đẹp tự nhiên của biển; bảo tồn các loài thủy sản có giá trị khoa học, kinh tế; bảo vệ các dải đất ven biển, ven đảo chống xói lở bờ biển. Những điều đó góp phần quan trọng trong ứng phó biến đổi khí hậu, giảm nhẹ rủi ro do thiên tai đối với vùng ven bờ, ven đảo.

Ngoài ra, khu bảo tồn biển có tác dụng làm hài hòa giữa phát triển kinh tế-xã hội với bảo vệ môi trường biển, tạo ra không gian xanh cho ngành du lịch biển và một số ngành kinh tế khác phát triển, đóng góp chung vào mục tiêu phát triển bền vững ngành kinh tế biển như mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đã đề ra.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị Tổng cục Thủy sản tổng hợp các ý kiến để hoàn thiện báo cáo trình Bộ NN&PTNT. Các ý kiến trong báo cáo của Tổng cục Thủy sản sẽ là cơ sở để Bộ NN&PTNT tham mưu cho Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ, đầu tư các hạng mục hạ tầng thiết yếu của khu bảo tồn biển. 

Đỗ Hương