Tăng cường sức mạnh nội sinh, kiến tạo bứt phá phát triển văn hóa, thể thao và du lịch

Đại hội có sự tham dự của 248 đại biểu, những cán bộ, đảng viên ưu tú, tiêu biểu cho niềm tin, ý chí, nguyện vọng, sức mạnh đoàn kết và trí tuệ của gần 3.000 đảng viên đến từ 58 tổ chức cơ sở Đảng trực thuộc Đảng bộ Bộ VHTT&DL.

Phát biểu chỉ đạo Đại hội, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính chia sẻ, trong nhiệm kỳ vừa qua, dù phải đối mặt với nhiều biến động phức tạp, khó lường của tình hình khu vực, thế giới, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đã quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức, thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đạt kết quả quan trọng, toàn diện.

Đặc biệt trong 2 năm 2024-2025 thực hiện tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; rà soát, loại bỏ sự chồng chéo, bất hợp lý, thiếu thống nhất trong hệ thống pháp luật; cắt bỏ thủ tục hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp; nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế…

Trong những thành tựu chung đó, Đảng bộ Bộ VHTT&DL đã có nhiều đóng góp quan trọng và nổi bật:

Đảng bộ Bộ VHTT&DL đã quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai nghiêm túc. Bộ đã tham mưu tổ chức thành công Hội nghị Văn hóa toàn quốc tổ chức năm 2021, tham mưu Thủ tướng Chính phủ dự, chỉ đạo Hội nghị tuyên dương gương điển hình tiên tiến trong lĩnh vực văn hóa toàn quốc lần đầu tiên được tổ chức dịp 78 năm ngày truyền thống của ngành, tạo thêm động lực mới, khí thế mới.

Tiếp tục chuyển đổi mạnh mẽ tư duy sáng tạo, tham mưu xây dựng thể chế, chính sách về VHTTDL được bổ sung, phát triển mới, ngày càng hoàn thiện. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của Bộ đạt được kết quả tích cực. Nổi bật là tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 và sửa đổi, bổ sung một số điều của của Luật Quảng cáo. Đồng thời, 2 chiến lược và 2 quy hoạch phát triển ngành được Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Công tác xây dựng môi trường văn hóa gắn với xây dựng "Hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới"; đồng thời tập trung xây dựng các mô hình điểm về xây dựng môi trường văn hóa tại địa phương, văn hóa công sở, văn hóa doanh nghiệp, doanh nhân.

Di sản văn hóa dân tộc được bảo tồn, gìn giữ, phát huy; kết nối chặt chẽ với du lịch và các ngành công nghiệp văn hóa tạo ra giá trị mới, Chúng ta tự hào với 36 di sản được UNESCO công nhận/ghi danh; nhiều di tích tiếp tục được quan tâm đầu tư tu bổ, tôn tạo, trở thành điểm đến hấp dẫn du khách, qua đó góp phần phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, đồng thời tạo việc làm mới và sinh kế cho người dân.

Công nghiệp văn hóa có khởi sắc rõ rệt, vừa góp phần đáp ứng nhu cầu thụ hưởng văn hóa của người dân, vừa đóng góp cho tăng trưởng kinh tế của đất nước, Bộ đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ tổng kết Chiến lược 1755 gắn với tổ chức Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam năm 2023; trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 về việc phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam và nhiều chính sách cụ thể khác theo phương châm "sáng tạo - bản sắc - độc đáo - chuyên nghiệp - cạnh tranh". Qua đó, kiến tạo không gian phát triển mới cho sự bứt phá của các ngành công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí.

Văn hóa đối ngoại đạt nhiều dấu ấn mới, từng bước chuyển đổi căn bản từ "Gặp gỡ, giao lưu" sang "Hợp tác đích thực", lần đầu tiên Việt Nam đảm nhận cương vị tại 6 cơ chế điều hành then chốt của UNESCO.

Đã tổ chức thành công tuần/ngày văn hóa, lễ hội văn hóa, du lịch Việt Nam ở nước ngoài, góp phần xây dựng thương hiệu, phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương và nâng cao vị thế của đất nước; nâng cao chỉ số sức mạnh mềm của Việt Nam. Nâng cao chất lượng, quy mô các chương trình giao lưu, văn hóa nghệ thuật quốc tế, qua đó nâng cao hình ảnh, vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Công tác báo chí, truyền thông, xuất bản đạt nhiều thành tựu mới, giữ vai trò chủ đạo trên mặt trận văn hóa, tư tưởng, tiên phong trong triển khai hiệu quả đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân; cổ vũ, khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm, ý chí và nghị lực, vượt qua khó khăn, thử thách để hiện thực hóa khát vọng và tầm nhìn phát triển đất nước; làm tốt vai trò giám sát, phản biện; cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, trung thực, khách quan.

Du lịch Việt Nam trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế đất nước sau đại dịch COVID-19, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư, tạo việc làm và quảng bá hình ảnh Việt Nam. Việt Nam tiếp tục được vinh danh là "Điểm đến di sản hàng đầu thế giới" và lần thứ 4 liên tiếp được vinh danh là "Điểm đến hàng đầu châu Á" tại Giải thưởng Du lịch thế giới.

Thể dục, thể thao đạt nhiều thành quả tích cực, góp phần quan trọng nâng cao tầm vóc, thể trạng, làm cho "dân cường, nước thịnh", thúc đẩy sự đoàn kết, xây dựng cộng đồng khỏe mạnh và năng động, sáng tạo. Số người tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên trên toàn quốc năm sau cao hơn năm trước.

SEA Games 31 được tổ chức chu đáo, thành công rực rỡ, để lại ấn tượng tốt đẹp đối với nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế; Việt Nam 2 lần liên tiếp dẫn đầu 2 kỳ SEA Games, đặc biệt lần đầu tiên giành được ngôi nhất toàn đoàn ở một kỳ đại hội tổ chức ở nước bạn.

Tham mưu, tổ chức thực hiện các ngày lễ lớn (50 năm Giải phòng miền Nam thống nhất đất nước, 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam) trọng thể, tạo dấu ấn tốt đẹp, tạo tiền đề để tổ chức tốt lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh 02/9/1945.

Thay mặt Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng ghi nhận, biểu dương sự nỗ lực, cố gắng của Đảng bộ Bộ VHTT&DL đã lãnh đạo, chỉ đạo đạt được các kết quả quan trọng thời gian qua.

Thống nhất với các báo cáo trình bày tại Đại hội, Phó Thủ tướng đề nghị các đồng chí trong Ban Chấp hành nhiệm kỳ mới tiếp tục kế thừa những kết quả đã đạt được, đồng thời có giải pháp khắc phục các hạn chế, khuyết điểm để làm tốt hơn nữa trong thời gian tới. Đồng thời, Phó Thủ tướng  nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm, cụ thể như sau:

Quán triệt, thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, kết luận của Trung ương, pháp luật của Nhà nước. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền trong triển khai các nhiệm vụ phát triển văn hóa, thể thao và du lịch.

Tiếp tục đổi mới tư duy sáng tạo, tầm nhìn chiến lược, "nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn"; quý trọng thời gian, quyết đoán đúng thời điểm; lựa chọn trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó theo tinh thần 6 rõ "rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền".

Phát huy tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo, trách nhiệm, khắc phục hạn chế, vượt qua thách thức, phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh, trí tuệ, bản lĩnh con người Việt Nam.

Xây dựng cơ chế thông thoáng để khơi thông, huy động và sử dụng mọi nguồn lực; chú trọng thu hút nguồn lực trong xã hội, đóng góp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.

Làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa, thể thao và du lịch trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc và phát triển chung của đất nước.

Về vận hội, thời cơ phát triển, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, thế và lực, uy tín quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao. Kinh tế tiếp tục phát triển, hội nhập sâu rộng, chuyển đổi số mạnh mẽ, tạo dư địa và nguồn lực ngày càng lớn cho đầu tư phát triển văn hóa, thể thao, du lịch.

Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm đến phát triển văn hóa và con người. Văn hóa được xác định là nền tảng tinh thần, là sức mạnh nội sinh quan trọng trong sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, AI, truyền thông số, công nghiệp sáng tạo… mở ra không gian mới, công cụ mới, thị trường mới để ngành VHTTDL tiếp cận, sáng tạo và kết nối sâu hơn với thế giới.

Nhu cầu hưởng thụ văn hóa, thể thao, du lịch ngày càng cao, đa dạng, chất lượng hơn. Nhân dân ngày càng quan tâm đến đời sống tinh thần, chăm sóc sức khỏe, phát triển thể chất và tinh thần toàn diện.

Chia sẻ về những thách thức, khó khăn lớn, theo Phó Thủ tướng, trước hết đó là tác động của kinh tế thị trường, toàn cầu hóa, mạng xã hội và công nghệ số khiến nhiều giá trị truyền thống đứng trước nguy cơ bị mai một, văn hóa bị thương mại hóa, bão hòa thông tin, khó kiểm soát.

Khoảng cách phát triển giữa đô thị và nông thôn, miền núi, vùng sâu vùng xa trong tiếp cận văn hóa, thể thao, du lịch còn khá lớn.

Thể chế, chính sách tuy có nhiều chuyển biến nhưng chưa thật sự đồng bộ, vẫn còn khoảng cách. Nguồn lực xã hội hóa tuy được khuyến khích nhưng chưa đủ hấp dẫn.

Thiếu hụt đội ngũ làm văn hóa cơ sở, chuyên gia thể thao đỉnh cao, nhân lực du lịch chất lượng cao, trong khi đào tạo chưa bắt kịp yêu cầu. Cạnh tranh quốc tế về văn hóa, du lịch ngày càng gay gắt, cả về thị trường, bản sắc, công nghệ và sức ảnh hưởng.

Trên cơ sở những kết quả, bài học kinh nghiệm của nhiệm kỳ qua; cơ bản thống nhất với phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp nhiệm kỳ 2025-2030, Phó Thủ tướng đề nghị tập trung một số vấn đề sau:

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về văn hóa để văn hóa gia tăng sức mạnh nội sinh của quốc gia, để văn hóa thực sự là một trong các nguồn lực phát triển đất nước, hình thành chuẩn mực ứng xử trong xã hội hiện đại; sơ kết, tổng kết các đề án đến năm 2025 và chủ động xây dựng các nhiệm vụ của ngành giai đoạn 2026-2030, chủ động triển khai kịp thời, hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương; Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035; Chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam đến năm 2030; Chiến lược phát triển thể dục thể thao Việt Nam đến năm 2030; Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa và thể thao thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Xây dựng chính sách pháp luật để thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, đột phá về du lịch, chuyển biến về thể thao trên tinh thần "gia tăng sức mạnh mềm quốc gia bằng văn hóa, từ văn hóa".

Thứ ba, tập trung sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy; xây dựng đội ngũ cán bộ tâm huyết, vì nước, vì dân, vì sự phát triển của đất nước theo tinh thần "tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả", "Mỗi cán bộ văn hóa tiêu biểu cho lối sống văn hóa".

Thứ tư, tạo đột phá về thể chế, thiết kế các cơ chế, chính sách, tạo không gian cho sự phát triển theo hướng "chuyển hóa các giá trị văn hóa thành nguồn lực cho sự phát triển"; có cơ chế để phát huy, thu hút các nguồn lực, nhất là khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển văn hóa, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học công nghệ trong lĩnh vực VHTTDL; đẩy mạnh việc quảng bá tinh hoa văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.

Quyết tâm đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật theo tư tưởng chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số mạnh mẽ, toàn diện để khai phóng sức sáng tạo, cống hiến, lan tỏa giá trị tốt đẹp của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, vận động viên…

Thứ năm, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, là tiền đề vững chắc để xây dựng con người Việt Nam "tự tin, tự chủ, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc"; tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch tầm cỡ quốc gia, khu vực, quốc tế với "tinh thần mới, hào khí mới, sâu đậm từ truyền thống văn hóa, nền văn hiến dân tộc, thể hiện sâu sắc", văn hóa trở thành "sức mạnh mềm" của quốc gia, đưa Việt Nam trở thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu VHTTDL quốc tế.

Thứ sáu, tập trung xây dựng nền báo chí, xuất bản chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, xứng tầm lịch sử 100 năm hình thành và phát triển; để báo chí thực sự là nòng cốt giữ vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hóa, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của đất nước, khơi dậy niềm tin, trách nhiệm và góp phần tạo đồng thuận xã hội.

Thứ bảy, xây dựng phong trào tập luyện thể dục thể thao theo căn dặn của Bác Hồ kính yêu: "Luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi một người yêu nước". Tăng cường giáo dục thể chất và thể thao trường học để thực sự nâng cao thể lực, tầm vóc của người dân, góp phần "tạo nguồn" cho thể thao thành tích cao và hình thành thế hệ người Việt Nam "tâm trong, trí sáng, ý chí, nghị lực, hoài bão lớn".

Thứ tám, xây dựng, phát triển thương hiệu du lịch quốc gia đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, mang đến "Nụ cười du lịch". Phát triển một số sản phẩm du lịch chất lượng cao, có năng lực cạnh tranh quốc tế. Phấn đấu đến năm 2030, đưa Việt Nam vào nhóm 30 nước có năng lực cạnh tranh du lịch hàng đầu thế giới, thu hút khoảng 45 triệu lượt khách quốc tế, tổng thu du lịch khoảng 13-14% GDP.

Trong kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc, Phó Thủ tướng mong muốn và tin tưởng các cán bộ, công chức, viên chức, văn nghệ sĩ sẽ phát huy mạnh mẽ hơn nữa truyền thống và những kết quả đạt được; tiếp tục phát huy tinh thần tiên phong đột phá, kiến tạo không gian phát triển, thúc đẩy năng lực sáng tạo, giải phóng sức sản xuất, hình thành những giá trị tốt đẹp, có khả năng kết nối mạnh mẽ với các trụ cột kinh tế, chính trị, xã hội, khoa học để phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, vì mục tiêu xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng.

Giang Thanh