Tạo hành lang pháp lý thuận lợi các tổ chức kinh tế hợp tác phát triển

Dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) hiện được xây dựng với bố cục gồm 12 chương, 117 điều quy định này quy định việc thành lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể và hoạt động có liên quan của các tổ chức kinh tế hợp tác bao gồm tổ hợp tác, hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX, liên đoàn HTX; chính sách của Nhà nước đối với các tổ chức kinh tế hợp tác; nhiệm vụ của cơ quan quản lý Nhà nước và tổ chức đại diện.

Để các tổ chức kinh tế hợp tác phát triển năng động, hiệu quả, bền vững

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết mục đích sửa đổi, bổ sung toàn diện Luật HTX hiện hành nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thông thoáng cho phát triển của các tổ chức kinh tế hợp tác trong tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, hội nhập quốc tế, sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; hoàn thiện quy định về huy động, phát triển thành viên; loại bỏ các quy định gây trở ngại gia nhập thị trường; bảo đảm và phát huy đặc trưng, nguyên tắc cơ bản của mô hình kinh tế hợp tác. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức kinh tế hợp tác phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, thực sự là thành phần quan trọng trong nền kinh tế với nhiều mô hình liên kết, hợp tác, thu hút nhiều thành phần, đối tượng tham gia vào các tổ chức kinh tế hợp tác, xây dựng hệ sinh thái các tổ chức kinh tế hợp tác mạnh, giúp nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống của các thành viên và góp phần thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nêu rõ các quan điểm xây dựng luật là: Bám sát, thể chế hóa đầy đủ quan điểm của Đảng tiếp tục đổi mới, phát triển kinh tế tập thể ở nước ta trong thời gian tới.

Kế thừa tối đa quy định của Luật HTX năm 2012 còn phù hợp, đang có hiệu lực, hiệu quả; giữ vững các nguyên tắc cơ bản của mô hình kinh tế hợp tác do Liên minh HTX quốc tế đưa ra trong thế kỷ 21. Các quy định của Luật được xây dựng trên cơ sở tổng kết thực tiễn phát triển HTX ở nước ta từ khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực thi hành (năm 2013); tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế; phù hợp với xu thế vận động và phát triển của các tổ chức kinh tế hợp tác trong bối cảnh mới. Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên...

Hồ sơ của dự án Luật đáp ứng điều kiện trình Quốc hội

Thẩm tra về dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh khẳng định, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật HTX (sửa đổi) nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý thống nhất, đầy đủ, góp phần thúc đẩy việc phát triển kinh tế tập thể năng động, hiệu quả, bền vững, theo đúng tinh thần của Nghị quyết 20-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Hồ sơ của dự án Luật đáp ứng điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục nghiên cứu, kết cấu lại các nội dung của dự án Luật bảo đảm tính logic, hợp lý hơn. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung, luật hóa tối đa các quy định tại các văn bản dưới luật đã được áp dụng ổn định, giảm thiểu các quy định chờ hướng dẫn nhằm bảo đảm tính đồng bộ, công khai, minh bạch của Luật được ban hành.

Đối với các nội dung không thể quy định chi tiết tại dự án Luật, cần nghiên cứu, chuẩn bị đầy đủ các văn bản hướng dẫn kèm theo, bảo đảm hiệu lực thi hành của Luật theo quy định.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng về cơ bản các nội dung của 8 chính sách tại Nghị quyết 20-NQ/TW đã được thể chế hóa tại dự thảo Luật. Tuy nhiên các chính sách này còn chung chung, chưa được cụ thể. Đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát, bảo đảm quy định thống nhất với các luật có liên quan, nhất là phải bảo đảm tính thống nhất, phù hợp với quy định tại dự án Luật Đất đai (sửa đổi) cũng đang được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4; đề nghị bổ sung nguyên tắc, tiêu chí hỗ trợ cụ thể, xác định rõ nguồn lực để thực hiện các chính sách, bảo đảm chính sách đi vào cuộc sống.

Về tên gọi của dự án Luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cân nhắc giữ tên như đã đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 là Luật HTX (sửa đổi). Theo đó xác định vai trò nòng cốt của các HTX với các loại hình HTX, một mặt vẫn bảo đảm bao quát được phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng đối với các loại hình HTX, mặt khác tránh việc thay đổi tên gọi dẫn đến các chi phí xã hội và hệ lụy phát sinh liên quan đến công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, rà soát về dẫn chiếu trong các văn bản pháp luật hiện hành.

Tiếp tục rà soát, nghiên cứu quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng

Về phạm vi điều chỉnh (Điều 1), đối tượng áp dụng (Điều 2), áp dụng luật (Điều 3), Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục rà soát, nghiên cứu quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng phù hợp với tên gọi của dự án Luật là Luật HTX (sửa đổi); đề nghị tiếp tục rà soát, nghiên cứu, đề xuất một cách đầy đủ những quy định khác nhau giữa Luật này và các luật liên quan, từ đó làm cơ sở để Quốc hội xem xét, quyết định những nội dung đặc thù đối với hợp tác xã quy định ngay tại dự thảo Luật này hay dẫn chiếu hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định tại pháp luật có liên quan nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Về Tổ hợp tác, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị bổ sung làm rõ điều kiện để chuyển đổi Tổ hợp tác thành HTX hợp tác xã như các điều kiện về số lượng thành viên, nguồn lực tài chính, tài sản, quy mô hoạt động…; điều kiện tham gia và rút khỏi hợp đồng hợp tác giữa các thành viên Tổ hợp tác; việc đăng ký của Tổ hợp tác để làm cơ sở cho công tác thống kê và quản lý nhà nước đối với Tổ hợp tác.

Về tổ chức đại diện (Liên minh HTX), Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá làm rõ quy định tại Luật HTX năm 2012 về hệ thống Liên minh HTX có vướng mắc gì trên thực tế hay không. Đồng thời, đề nghị cần nghiên cứu thêm về việc giao hệ thống Liên minh HTX thực hiện một số nội dung dịch vụ công trong việc hỗ trợ, thúc đẩy việc tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Nguyễn Hoàng