Tham vấn ý kiến chuyên gia quốc tế về Luật BHXH

Đây là ý kiến đóng góp cho Luật BHXH được trao đổi tại hội thảo tham vấn ý kiến quốc tế về nội dung sửa đổi, bổ sung Luật BHXH do BHXH Việt Nam vừa phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức.

Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn nhấn mạnh BHXH là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội (ASXH) tại Việt Nam. Qua hơn 7 năm thi hành, Luật BHXH năm 2014 đã khẳng định tính đúng đắn của chính sách BHXH theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động (NLĐ), bảo đảm ASXH và hội nhập quốc tế.

Hội nghị Trung ương 7 (khóa XII) đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH với mục tiêu để BHXH thực sự là một trụ cột chính của hệ thống ASXH, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân. Phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng- hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách BHXH theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Theo đánh giá của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), Nghị quyết số 28-NQ-TW có rất nhiều nội dung tiến bộ, tiệm cận với các tiêu chuẩn về an sinh xã hội trong các công ước quốc tế và khuyến nghị của ILO. Vì thế, việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW cần được triển khai thông qua việc sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản luật có liên quan theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó có Luật BHXH.

Tăng tỉ lệ người dân tham gia hệ thống BHXH

BHXH Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ, được Chính phủ giao tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, BHYT; tổ chức thu, chi chế độ BH thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ: BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp theo quy định của pháp luật.

"Do đó, sau khi nghiên cứu hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHXH (sửa đổi), BHXH Việt Nam nhận thấy một số nội dung cần được làm rõ và điều chỉnh trong dự thảo sửa đổi Luật BHXH (sửa đổi) lần này và những nội dung này rất cần những ý kiến đóng góp của các chuyên gia quốc tế có chuyên muôn và am hiểu về bản chất của hệ thống ASXH trên toàn cầu", Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn nhấn mạnh.

Ông Robert J.Palacios - chuyên gia trưởng lĩnh vực ASXH khu vực Đông Á-Thái Bình Dương cho biết việc sửa đổi Luật BHXH có ý nghĩa rất quan trọng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh hiện nay. Việt Nam là quốc gia châu Á đang già hoá dân số nhanh nhất, nhanh hơn cả Nhật Bản, Trung Quốc nên vấn đề bao phủ BHXH cũng như sửa đổi, bổ sung Luật BHXH cần phải được triển khai. Vì vậy, Việt Nam cần tăng cường thực hiện các biện pháp nhằm tăng tỉ lệ người dân tham gia hệ thống BHXH.

Về vấn đề mở rộng diện bao phủ BHXH và thực trạng tại Việt Nam, ông Christophe Lemiere - Quản lý Chương trình phát triển con người tại Việt Nam cho rằng, tỉ lệ tham gia BHXH bắt buộc tại Việt Nam thấp là do quy định thời gian tối thiểu hưởng lương hưu dài (20 năm). Việt Nam cũng là một trong số ít nước trên thế giới cho phép người lao động rút BHXH một lần, từ đó làm tăng áp lực lên hệ thống ASXH, đồng thời Nhà nước phải hỗ trợ thu nhập cho lượng lớn người dân là người cao tuổi không tham gia hệ thống ASXH.

Cũng theo ông Christophe Lemiere, nếu Luật BHXH (sửa đổi) mở rộng nhóm tham gia BHXH bắt buộc đến tất cả người lao động làm công (khu vực công, doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh) thì số người tham gia vào hệ thống BHXH tại Việt Nam sẽ tăng theo.

"Để chính sách BHXH phát triển bền vững, Chính phủ cần tăng diện tham gia BHXH bắt buộc, hạn chế số người rút BHXH một lần, hỗ trợ 30-50% mức đóng BHXH tự nguyện cho nhóm người nghèo thì mới có thể đạt mục tiêu 60% lực lượng lao động tham gia BHXH vào năm 2030"- ông Christophe Lemiere nhấn mạnh.

Tại buổi tọa đàm, các thành viên tổ xây dựng Luật BHXH và các chuyên gia WB đã cùng trao đổi, thảo luận làm rõ những vấn đề liên quan như: độ bao phủ BHXH; tích hợp giữa chính sách BHXH với hưu trí xã hội; giải pháp về tài chính cũng như tính hấp dẫn thu hút lao động tham gia BHXH tự nguyện; khoảng trống giữa hưởng lương hưu với hưu trí xã hội; kịch bản truyền thông với từng nhóm đối tượng, từng vùng miền; cân đối quỹ BHXH; tỉ lệ hưởng BHXH một lần… 

Thu Cúc