Thành phố cổ Erevan

Quảng trường Republic

Erevan, thủ đô của nước Cộng hòa Armenia nằm trên tả ngạn sông Hrazdan chảy qua đồng bằng Ararat và một phần thành phố trên cao nguyên núi lửa, ở độ cao 850 – 1.300m. Khí hậu Erevan mang tính ôn đới lục địa, với nhiệt độ trung bình tháng 1 là âm 4,20 C, tháng 7 là 24,80C. Lượng mưa trung bình hàng năm không vượt quá 320mm.

Erevan rộng 227 km2 với khoảng hơn  1,2 triệu người (năm 2009); ngôn ngữ: tiếng Armenia, bên cạnh đó, tiếng Nga cũng được sử dụng; đơn vị tiền tệ: Dram.

Erevan là một trong những thành phố cổ nhất thế giới. Theo các văn bia được khai quật, thì vua Argishti I vào năm 782 trước Công nguyên đã xây pháo đài Erebuni, tại đó Erevan ngày nay đã xuất hiện. Vai trò chính trị, kinh tế của thành phố tăng lên từ giữa thế giữa thế kỉ XIII, khi Erevan trở thành đầu mối giao thông quan trọng từ thung lũng Ararat đến Bắc Kavkaz.

Từ năm 1513 đến năm 1735, Erevan nhiều lần bị quân Persian và Thổ chiếm giữ, phá huỷ, năm 1604, thành phố bị chúa Abbas I của Iran chiếm đóng. Sau chiến tranh Nga - Iran (1826 – 1828), Erevan bị quân Nga chiếm đóng rồi sáp nhập vào nước Nga. Đến đầu thế kỷ XX, ở Erevan dấy lên phong trào dân chủ. Năm 1920, công nhân và nông dân Erevan dưới sự chỉ đạo của những người Bolsevic và sự yểm trợ của Hồng quân đã lật đổ chính quyền tư sản.  Năm 1921, chính quyền Xô viết được thiết lập, Erevan trở thành thủ đô của Armenia.

Trong thời kỳ chính quyền Xô viết, từ một thành phố không lớn, Erevan trở thành một trong những trung tâm công nghiệp lớn nhất vùng Kavkaz.

Erevan  có rất nhiều xí nghiệp công nghiệp với các ngành công nghiệp chính là chế tạo máy, gia công chế biến kim loại, hóa chất và hóa dầu, công nghiệp thực phẩm, công nghiệp nhẹ, vật liệu xây dựng. Thành phố này cũng là đầu mối giao thông chủ yếu  của Armenia với hệ thống đường xe lửa nối Erevan với Tbilisi, Baku, hồ Sevan.

Tượng đài Sasna David

Erevan có những di tích kiến trúc thời Trung cổ như Nhà thờ Chữ thập mái vòm xây dựng từ thế kỷ XIII, nhà thờ Dôravắc (1691-1705). Bộ mặt của Erevan đã thành đổi hoàn toàn trong thời gian chính quyền Xô viết, với những công trình kiến trúc đô thị đồ sộ. Tổng thể kiến trúc chính của trung tâm Erevan là Quảng trường Lenin, Nhà Chính phủ Armenia, Bảo tàng Lịch sử Armenia... 

Erevan cũng là trung tâm khoa học và văn hoá của đất nước. Ở đây có Viện Hàn lâm Khoa học Armenia, 10 trường đại học, hơn 100 thư viện, nhiều bảo tàng, rạp hát …

 Trà Vinh (tổng hợp)