Thị trường nhà ở: Phát triển lệch pha

Nhu cầu về nhà ở liên tục tăng, trong khi khả năng để tạo lập nhà ở của nhiều người dân có hạn thì việc hướng tới xây dựng nhà cho thuê là một trong những mô hình thích hợp.

Theo dự thảo Chiến lược phát triển nhà ở đến năm 2020, tầm nhìn đén năm 2030 của Bộ Xây dựng, mục tiêu đến năm 2020 sẽ nâng diện tích nhà ở bình quân đầu người cả nước đạt mức 25 mét vuông và đến năm 2030 sẽ đạt mức 30 mét vuông/người. Trong đó, sẽ nâng tỷ lệ nhà ở cho thuê tại khu vực đô thị trên cả nước đến năm 2020 đạt 20-25%, trong đó TP. HCM sẽ khoảng từ 25-30% diện tích nhà ở, và cũng sẽ có chính sách riêng để khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào lãnh vực này. Theo đánh giá của các chuyên gia, đây là mô hình đã được các nước trong khu vực áp dụng khá phổ biến, nhưng tại Việt Nam gần như chưa có doanh nghiệp nào tham gia đầu tư vào loại hình căn hộ cho thuê mặc dù nhu cầu thuê của xã hội rất lớn. Ông Nguyễn Mạnh Hà, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cũng thừa nhận, dp Nha nươc chưa co chinh sach riêng vê đâu tư xây dưng nha ơ đê cho thuê nên chưa co môt quy nha ơ đê cho thuê.

Số liệu mà Bộ Xây dựng công bố cho biết, hiện cả nước có 752 đô thị các loại, và việc tăng diện tích nhà ở bình quân đầu người, cộng với tốc độ đô thị hóa nhanh, đã làm phát sinh nhu cầu rất lớn về nhà ở tại các khu vực đô thị. Theo ước tính của Bộ này, các đô thị sẽ cần 10,3 triệu căn hộ, tương ứng khoảng 905 triệu mét vuông sàn vào năm 2015, và cần 13,5 triệu căn hộ, tương ứng 1,26 tỷ mét vuông sàn vào năm 2020.

Thiếu cơ chế

Mặc dù "nhìn thấy" cơ hội phát triển, xong dường như vẫn còn một rào cản (cả về tâm lý lẫn cơ chế) đối với việc phát triển đa dạng loại hình nhà ở. Nhìn lại thị trường bất động sản trong thời gian qua, dễ nhận thấy, sự phát triển "lệch pha", đầu tư quá nhiều vào các dự án khu đô thị, nhà ở cao cấp mà "bỏ quên mảng nhà ở xã hội, nhà cho thuê, thuê mua. Thêm nữa là tình trạng giá nhà ở còn quá cao so với thu nhập bình quân của đại đa số tầng lớp dân cư đã khiến thị trường biến dạng, méo mó. Điều này cũng được một chuyên gia về nhà ở của Bộ Xây dựng thừa nhận: Việc triển khai xây dựng nhà ở cho người nghèo và người thu nhập thấp tại đô thị còn chậm, do chưa tao ra đươc cac ưu đai đủ đê khuyên khich cac doanh nghiêp tham gia.

Ở tầm vĩ mô, các chính sách về tài chính cũng quá chậm chạp trước sự chuyển động của thị trường. Dù thị trường BĐS liên tục là tâm điểm thu hút các nguồn lực đầu tư, thế nhưng, hệ thống tài chính nhà ở gần như chưa tồn tại do Nhà nước chưa có chính sách riêng về tài chính nhà ở, chưa quy định việc lập Quỹ phát triển nhà ở, Quỹ tín thác bất động sản, Quỹ đầu tư bất động sản... Thị trường thế chấp bất động sản chưa phát triển hoànthiện và hiện vẫn thiếu khung pháp lý để ngân hàng tham gia vào quan hệ tay ba giữa chủ đầu tư - ngân hàng - khách hàng để hỗ trợ về tín dụng cho thị trường nhà ở… Chính những thiếu hụt đó đã khiến thị trường BĐS bị thâu tóm, "làm giá", gây bất lợi cho hoạch định và thực hiện các chính sách của Nhà nước.