Thoát bẫy thu nhập trung bình từ giá trị của số liệu thống kê

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Thành Chung

Tham dự hội nghị tại điểm cầu Hà Nội có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương; lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, Quỹ Dân số của Liên Hợp Quốc và các đơn vị tham gia cuộc Tổng điều tra lần thứ 5 kể từ khi thành lập nước tới nay.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo cho biết đây là cuộc tổng điều tra có quy mô lớn nhất nhưng thời gian thực hiện ngắn nhất (hơn 3 tháng, trong khi lần Tổng điều tra trước mất một năm-PV) và tiết kiệm kinh phí, nguồn lực thực hiện nhờ áp dụng đồng bộ các giải pháp về công nghệ thông tin trong tác nghiệp.

“Không phải in phiếu điều tra, không phải nhập số liệu hoặc quét số liệu nên tiết kiệm được kinh phí in ấn, vận chuyển, chương trình phần mềm chuyển đổi dữ liệu từ phiếu giấy sang dạng số hóa và các chi phí liên quan khác… Ngoài ra, với việc không đầu tư máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh tập trung mà huy động sử dụng thiết bị của điều tra viên thống kê, do vậy đã tiết kiệm được ngân sách nhà nước trong đầu tư thiết bị”, ông Nguyễn Chí Dũng nói.

Cuộc tổng điều tra đã nâng cao vị thế của thống kê Việt Nam trong cộng đồng thống kê thế giới khi là một trong ít quốc gia thực hiện phiếu điện tử di động (CAPI) trong điều tra, chiếm 99,9%, còn lại chỉ sử dụng phương pháp điều tra phiếu giấy truyền thống và webform.

Bà Astrid Bant, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam đánh giá Tổng điều tra năm 2019 này đã tuân thủ hoàn toàn các quy định, quy chuẩn điều tra dân số, nhà ở của quốc tế nên các thông tin thu được là đầy đủ và chính xác.

Ảnh: VGP/Thành Chung

Cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở lần này cũng có ý nghĩa phục vụ dữ liệu cho các Tiểu ban chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII xem xét, cơ cấu và hoạch định đường lối, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, hệ thống pháp luật, chính sách về dân số và nhà ở đến năm 2030 - thời điểm 100 năm thành lập Đảng và tầm nhìn đến năm 2045 - 100 năm thành lập nước.

Đánh giá cao về áp dụng triệt để và rộng rãi công nghệ thông tin, Phó Thủ tướng nêu ví dụ điển hình Hà Giang là tỉnh miền núi khó khăn nhưng lãnh đạo tỉnh quyết tâm áp dụng 100% kê khai điện tử.

“Bản thân tôi, khi được các điều tra viên đến nhà để lấy thông tin số liệu thì thấy làm rất nhanh chóng so với lần trước khi điều tra viên sử dụng hoàn toàn bằng điện thoại thông minh”, Phó Thủ tướng chia sẻ và đánh giá cao sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương và vai trò quan trọng của Bộ Công an và Bộ TT&TT trong bảo đảm an toàn, an ninh, trợ giúp về kỹ thuật.

Trích xuất một số dữ liệu từ Tổng điều tra, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết sau 10 năm, dân số Việt Nam tăng 10,4 triệu lên trên mức 96,2 triệu người, bình quân tăng dân số 1,14%/năm, chậm hơn so với tốc độ của giai đoạn 1999- 2009, để đến năm 2020 dân số không vượt quá 98 triệu người, đạt được yêu cầu của Chiến lược dân số và tập trung vào nâng cao chất lượng dân số.

Về nhà ở, 93,1% số hộ có nhà kiên cố và bán kiên cố, tăng đều qua 10 năm và so với cả các giai đoạn trước. Về bình quân diện tích/đầu người thì đến nay đã có 23,5 m2/đầu người, cao hơn mức 6,8 m2 của năm 2009,...

Ảnh: VGP/Thành Chung

Phó Thủ tướng cho biết số liệu từ Tổng điều tra 2019 sẽ giúp các cơ quan, chuyên gia có dữ liệu để phân tích xu hướng dân số để có đối sách, chính sách kịp thời để tận dụng thời kỳ dân số “vàng”, giúp dân số Việt Nam không rơi vào tình trạng “chưa giàu đã già” và tránh bẫy thu nhập trung bình, quan tâm tới người yếu thế, những người có thu nhập thấp.

Về nhà ở, Phó Thủ tướng bày tỏ chia sẻ số liệu 1,4 triệu hộ với 5 triệu người còn sống nhà ở sơ sài, đặc biệt còn 4.800 hộ không có nhà ở và nhấn mạnh thông điệp của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ là “Không để ai bị bỏ lại phía sau” trong xác định đối tượng và chính sách hỗ trợ cho người dân.

“Các bộ, ngành, địa phương phải đặc biệt chú ý để tập trung chính sách giảm nghèo, làm giàu cho người dân. Chính sách nhà ở xã hội, nhà ở cho người có công, người thu nhập thấp đã có rồi nhưng nhiều người còn khó khăn về nhà ở. 65,6% dân số còn ở nông thôn, trong đó nhiều nơi vùng sâu, xa, dân tộc thiểu số, ven biển, hải đảo, bãi ngang còn rất khó khăn”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu vấn đề từ số liệu điều tra.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho rằng, đây mới chỉ là kết quả sơ bộ bước đầu và yêu cầu các bộ, ngành, địa phương huy động trí lực, nguồn lực để sử dụng, gia cố giá trị của các số liệu này trong các báo cáo phân tích, đánh giá chi tiết để đạt được các mục tiêu hoạch định chiến lược và hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách.

Trưởng Ban Chỉ đạo đề nghị Ngày 26/12/2019 là ngày Dân số Việt Nam, Ban Chỉ đạo sẽ công bố kết quả chính thức của tổng điều tra dân số và nhà ở.

Thành Chung