Thống đốc NHNN: Các ngân hàng tích cực chia sẻ khó khăn với nền kinh tế

Đây là ý kiến của Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khi trả lời chất vấn tại Quốc hội ngày 9/6 về các vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý của NHNN. 

Lợi nhuận ngân hàng không cao so với tổng tài sản

Tại Quốc hội, đại biểu phản ánh có ý kiến cho rằng mức độ chia sẻ của ngân hàng đối với doanh nghiệp, người dân, đối với đất nước chưa tương xứng khi kinh tế đất nước trong 2 năm qua tăng trưởng thấp nhưng hầu hết các ngân hàng vẫn có lợi nhuận cao.

Về vấn đề này, Thống đốc khẳng định lợi nhuận tính trên tổng tài sản là không lớn.

Cụ thể, lãnh đạo NHNN phân tích, thực chất các ngân hàng là doanh nghiệp có điều kiện, được thành lập với mục tiêu kinh doanh. Nhưng khác với doanh nghiệp thông thường, số vốn điều lệ và quy mô tài sản của ngân hàng là rất lớn. Nếu như đến cuối năm 2020, toàn hệ thống tổ chức tín dụng có tổng tài sản 14 triệu tỷ đồng thì đến tháng 3/2022, con số này lên đến hơn 16 triệu tỷ đồng; trong đó dư nợ tín dụng khoảng 12 triệu tỷ đồng và tài sản khoảng 1,6-1,7 triệu tỷ đồng...

"Theo những số liệu tổng hợp được trên thị trường chứng khoán, đánh giá theo tỉ lệ sinh lời trên tổng tài sản hoặc tỉ lệ sinh lời trên vốn của các tổ chức tín dụng so với một số các doanh nghiệp ở các ngành khác là không cao", Thống đốc khẳng định.

Người đứng đầu ngành ngân hàng cho biết thêm, trong bối cảnh tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 vừa qua, các tổ chức tín dụng đã theo sự kêu gọi của NHNN để đồng hành với doanh nghiệp và người dân. Từ khi đại dịch đến nay, các tổ chức tín dụng đã thực hiện miễn, giảm lãi vay và tổng số tiền giảm đến nay đạt 47.000-48.000 tỷ đồng.

Đây là con số đáng được ghi nhận bởi bản thân hệ thống ngân hàng là trung gian tài chính, hoạt động thu lợi từ lãi vay và các dịch vụ. Vệc chấp nhận giảm lãi vay cho thấy sự đồng hành của các tổ chức tín dụng với người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, hoạt động ngân hàng cũng gắn liền với rủi ro và nợ xấu có thể thường xuyên phát sinh không thể tránh khỏi. Do đó, các tổ chức tín dụng cần có dự phòng cho việc xử lý các khoản nợ xấu này.

Trong thời gian vừa qua, NHNN đã ban hành thông tư cho phép các tổ chức tín dụng thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho doanh nghiệp, người dân. Các tổ chức tín dụng đã tham gia rất tích cực và theo đó rất nhiều doanh nghiệp có nợ xấu, lẽ ra không đủ điều kiện để vay vốn nhưng bằng cách này nhiều doanh nghiệp và người dân có thể vay nợ trở lại, tiếp cận thêm khoản vay. Trong quá trình thực hiện, tín dụng đã tăng 8% so với chỉ tiêu 14% cả năm. Đồng thời, nhờ thông tư tái cơ cấu khoản vay, giữ nguyên nhóm nợ đã giúp doanh nghiệp có khả năng phục hồi, tiếp tục được vay vốn.

Mục tiêu cao nhất là chống vàng hóa nền kinh tế

Về vấn đề quản lý giá vàng, Thống đốc NHNN cho biết, diễn biến giá vàng trên thị trường quốc tế rất phức tạp và khó lường, chịu tác động của nhiều yếu tố. Có thời điểm giá vàng tăng rất cao, ngược lại có lúc xuống thấp. Ở Việt Nam, giá vàng có cùng xu hướng với thế giới, tuy nhiên tốc độ điều chỉnh tăng thì nhanh nhưng xuống lại chậm hơn.

Khi khảo sát cập nhật thông tin, NHNN nhận thấy người dân không có nhu cầu mua vàng miếng quá nhiều. "Do đó, thời điểm này NHNN chưa can thiệp, chỉ trong trường hợp cần thiết mới tiến hành nhập khẩu vàng để can thiệp", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói.

Trước đó, phân tích về giá vàng, lãnh đạo NHNN cho hay, giá vàng chịu tác động bởi rất nhiều yếu tố, như chỉ số đồng USD, thậm chí căng thẳng chính trị giữa Ukraine và Nga, một loạt các sự kiện về thương mại, về chính trị khác sẽ tác động đến giá vàng và khó lường.

Có thời điểm giá vàng tăng lên đến 2.000 USD/ounce, nhưng cũng có những thời điểm giá vàng lại xuống mức khoảng 1.700-1.800 USD/ounce để thấy được giá vàng biến động rất khó lường. Theo chúng tôi tổng hợp, đánh giá thì thấy rằng giá vàng ở trong nước có cùng xu hướng với giá vàng của thế giới.

NHNN cho hay, giá vàng của các nhãn thương hiệu khác ngoài SJC, tức là vàng nguyên liệu, về cơ bản, chênh lệch giá vàng trong nước so với quốc tế vào khoảng 2 triệu đồng/lượng. Nhưng riêng có giá vàng SJC tăng ở mức lớn, khoảng 16-17 triệu/lượng.

Lãnh đạo NHNN phân tích vệ sự chênh lệch giá vàng do một số nguyên nhân.

Trước hết, thực hiện chủ trương chống vàng hóa trong nền kinh tế. Nhìn lại từ năm 2012, để chống vàng hóa nền kinh tế gây nhiều hệ lụy cho kinh tế vĩ mô, Chính phủ đã ban hành Nghị định 24/2012/NĐ-CP quy định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam.

Triển khai hực hiện Nghị định số 24 và đặc biệt là từ năm 2014 trở lại đây thì NHNN không nhập vàng về để sản xuất vàng miếng, như vậy nguồn cung vàng miếng trong nước đã bị giảm đi, bởi vì có thể có một phần vàng đó được chuyển sang sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Thứ hai, với biến động của giá vàng thế giới như vậy, bản thân các doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng niêm yết giá cũng rất lo ngại về rủi ro, cho nên thường niêm yết giá rất cao. Với SJC là một thương hiệu vàng mà người dân ưa chuộng hơn cả, cho nên họ niêm yết giá cao. Trên thực tế theo dõi thì giá vàng niêm yết, giá vàng mua và giá vàng bán của các tổ chức về cơ bản là chênh nhau khoảng 1 triệu hoặc 1,5 triệu đồng/lượng. Đối với SJC mua cao thì bán cao và các thương hiệu vàng khác mua thấp lại bán thấp.

Huy Thắng