Thủ tướng: Nếu không được chuyển giao, Việt Nam vẫn phải tự chủ phát triển công nghệ cao

Cùng tham dự phiên thảo luận có Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim; Tổng Giám đốc Tập đoàn G42 (UAE) - Peng Xiao; điều phối viên là Bộ trưởng Công Thương Malaysia Tengku Zafrul Aziz.

Đây là phiên mở đầu, mang tính thiết lập định hướng cho Diễn đàn Kinh tế ASEAN-Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) năm 2025. Phiên thảo luận nhằm đưa ra tầm nhìn của các nhà lãnh đạo khu vực về AI tự chủ, chuyển đổi số toàn diện và vai trò của hợp tác ASEAN – GCC – Trung Quốc trong xây dựng hạ tầng số tin cậy và bao trùm.

Trong câu hỏi thứ nhất, Bộ trưởng Công Thương Malaysia đề nghị Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết ông nhìn nhận thế nào về hợp tác giữa ASEAN và GCC trong phát triển nhân lực, hạ tầng và quản trị AI để các nước trong khu vực ASEAN không bị tụt hậu trong lĩnh vực này?

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng phát triển AI là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu; AI đã len lỏi vào tất cả các khía cạnh của cuộc sống, giúp giao tiếp thuận lợi hơn, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, góp phần phát triển nhanh về bền vững.

Thủ tướng cho rằng ASEAN là khu vực phát triển năng động, là tâm điểm tăng trưởng, có văn hóa đa dạng, nhân công trẻ và thị trường rộng lớn. Trong khi GCC có nguồn năng lượng, tài chính dồi dào, có công nghệ và có kinh nghiệm. Hai điểm này cho thấy hai khu vực có thể bổ trợ cho nhau rất rõ ràng trong lĩnh vực AI và để kết nối hai nền kinh tế, kết nối sự phát triển, trong đó có kết nối về AI, thì doanh nghiệp và người dân là chủ thể, là trung tâm, đóng vai trò quyết định, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo.

Chúng ta phải phối hợp chặt chẽ hiệu quả trên tất cả khía cạnh ngành nghề, lĩnh vực, thúc đẩy giao lưu nhân dân, hợp tác giáo dục đào tạo, thiết kế thể chế theo hướng vừa quản lý được, vừa phát triển được, vừa kết nối được, hài hòa hóa thể chế và phát triển hạ tầng AI, quản trị thông minh, Thủ tướng phát biểu.

Không thể để AI thắng con người hay thay thế toàn bộ con người

Về câu hỏi liên quan tới cơ hội và thách thức từ AI cũng như giải pháp để hạn chế mặt tiêu cực, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng AI có điểm tốt và điểm xấu, vấn đề là khai thác phát huy hết điểm tốt và hạn chế tối đa mặt tiêu cực, đây là bài toán đặt ra mà tất cả chúng ta phải suy nghĩ và phải làm.

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta không sợ mà cần khuyến khích, thúc đẩy sự phát triển AI ngày càng nhiều, càng mạnh mẽ, tích cực hơn, càng hiệu quả hơn, bảo đảm dòng chảy phát triển AI mở nhưng an toàn, kiểm soát được. Đây là vấn đề đặt ra với các nhà quản lý, các doanh nghiệp, các nhà công nghệ.

"Con người phát minh ra AI chứ không phải AI phát hiện ra con người, nên không thể để AI thắng con người hay thay thế toàn bộ con người, để con người mất hết việc làm hay mất hết sự sáng tạo", Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ.

Ông cho rằng trước những vấn đề mang tính toàn cầu, toàn diện, toàn dân, trong đó có những vấn đề từ AI, phải phát huy đoàn kết quốc tế, đề cao chủ nghĩa đa phương. Phải bảo đảm tiếp cận AI bình đẳng, bảo đảm dòng chảy AI xuyên suốt, các quốc gia vừa giữ vững tự chủ, vừa hội nhập được, vừa phải bảo đảm sự nhân văn. Như vậy, các nước giàu, nước phát triển phải hỗ trợ, giúp đỡ các nước nghèo, đang phát triển trong phát triển AI để hướng tới phát triển bao trùm, toàn diện, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Cụ thể, Thủ tướng đề nghị hợp tác, hỗ trợ xây dựng thể chế hài hòa, khuyến khích sự phát triển AI và kiểm soát được tiêu cực; xây dựng cơ sở hạ tầng AI như điện, dữ liệu và các hạ tầng cần thiết khác; đào tạo nhân lực chất lượng cao, phù hợp và hoạt động có đạo đức, nhân văn; có nguồn lực tài chính ưu đãi từ nước giàu cho các nước nghèo, chậm phát triển; có sự chuyển giao công nghệ cao và quản trị thông minh.

Nhắc tới thực tế các nước nắm giữ nhiều công nghệ cao vẫn hạn chế trong chuyển giao, ngay Việt Nam cũng đang bị hạn chế xuất khẩu công nghệ cao, Thủ tướng nhấn mạnh muốn tự chủ thì phải phát triển. "Nếu Việt Nam được chuyển giao công nghệ thì phát triển nhanh hơn, còn nếu không được chuyển giao thì vẫn phải phát triển, phải tự mày mò, càng áp lực càng nỗ lực, tạo động lực để phát triển", ông chia sẻ.

"Tóm lại, song song với thúc đẩy phát triển AI phục vụ cho giao tiếp, sản xuất kinh doanh, phát triển nói chung thì phải kiểm soát được, bảo đảm an toàn, văn minh, nhân văn với tinh thần phải có hạ tầng thông suốt, hiện đại, quản trị thông minh, thể chế thông thoáng, thúc đẩy phát triển và kiểm soát được", Thủ tướng nói.

Sau phát biểu của Thủ tướng Malaysia về hợp tác ASEAN, GCC và Trung Quốc trong lĩnh vực AI, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng 3 khu vực có thể bổ sung và hỗ trợ cho nhau để phát huy tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để cùng phát triển, cùng thắng, cùng hưởng niềm vui và hạnh phúc khi có thành quả chung.

Hà Văn