Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo không có giới hạn*

"Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước!

Thưa các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương!

Thưa các đồng chí và quý vị đại biểu!

1. "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia". Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, truyền thống chăm lo việc gây dựng nhân tài, tiến cử người hiền tài, tôn vinh và trọng dụng nhân tài luôn được ông cha ta quan tâm, chú trọng, kế thừa và phát triển qua bao nhiêu thế hệ.

Hôm nay, tại Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến và anh hùng, tôi rất vui mừng, xúc động tham dự lễ trao Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" năm 2023 với chủ đề "Tôn vinh tài năng - Khơi nguồn sáng tạo".

Thay mặt Chính phủ, tôi xin gửi tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương; quý vị đại biểu, khách quý; đặc biệt là 20 đơn vị, 110 cá nhân có những công trình khoa học xuất sắc được tôn vinh ngày hôm nay lời chào thân ái, lời thăm hỏi ân cần và lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Thưa các đồng chí và quý vị đại biểu!

2. Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" do Hội Khuyến học Việt Nam khởi xướng là một trong những chương trình có ý nghĩa khoa học và xã hội to lớn, là sân chơi rộng mở để khẳng định, tôn vinh trí tuệ, sức sáng tạo của các cá nhân, nhân tài Việt Nam, động viên và thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học có giá trị, tác động tích cực trên các lĩnh vực đời sống kinh tế, xã hội của đất nước ta.

Trải qua 17 mùa giải không ngừng mở rộng và phát triển, tôi vui mừng được biết Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" đã trở thành chương trình uy tín, kết nối hiệu quả giữa chuỗi các sự kiện nghiên cứu sáng tạo và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào cuộc sống; thu hút sự tham gia của trên 7.200 cá nhân, tập thể, những tài năng công nghệ thông tin và các nhà nghiên cứu khoa học trên nhiều lĩnh vực.

Trong đó, có những nhà khoa học chuyên và không chuyên; những giáo sư, tiến sĩ đam mê nghiên cứu, sáng tạo khoa học, công nghệ; những nhà nông giỏi, luôn kiên trì tìm tòi, phát triển các phương tiện kỹ thuật mới để giải phóng sức lao động cơ bắp trên đồng ruộng; những người thợ lành nghề luôn khát vọng vươn lên, không ngừng nâng cao năng suất lao động, chinh phục những đỉnh cao mới trong sản xuất và kinh doanh.

Họ là những nhân tài Việt Nam ở khắp mọi miền Tổ quốc, ở cả trong nước và nước ngoài. Đặc biệt, có những người gần 80 tuổi vẫn miệt mài nghiên cứu, sáng tạo những sản phẩm mới giúp ích cho cộng đồng như bác Phạm Quốc Văn (tham gia năm 2012); hay có em học sinh mới 8 tuổi đã tạo ra những sản phẩm công nghệ giúp bạn bè học tập hiệu quả hơn như cháu Trương Đông Phong (tham gia năm 2007).

Đây là những minh chứng sống động của tinh thần học tập suốt đời, "Học không bao giờ cùng". Học tập suốt đời sẽ mang cho chúng ta những tri thức mới; có tri thức mới, chúng ta sẽ làm chủ được công nghệ mới và sẽ sáng tạo ra công nghệ mới. Học tập suốt đời là phát huy truyền thống khuyến học, khuyến tài quý báu của dân tộc Việt Nam, phù hợp với bản lĩnh, trí tuệ, khát vọng, linh hoạt, sáng tạo của con Lạc, cháu Hồng, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh, người anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới từng căn dặn: "Biết ham học... Biết rồi, ta học thêm. Ngoài ra, còn biết bao nhiêu điều cần học. Việc thế giới rất nhiều, học không bao giờ hết. Người có học mới có tiến bộ. Càng học càng tiến bộ".

3. Qua 17 mùa giải, có tới 3.400 sản phẩm khoa học tham dự, trong đó có 210 công trình đã được tôn vinh; đặc biệt có 50 công trình đã vươn ra thị trường khu vực và thế giới như Lào, Campuchia, Thái Lan, Ấn Độ, Anh, Ý, Nhật Bản, Hoa Kỳ... Có sản phẩm được đứng ở top 5 ứng dụng tốt nhất tại Hội nghị thường niên dành cho các lập trình viên do Google tổ chức (Google I/O); có tổ chức được trao giải đã lọt vào top 5 các doanh nghiệp công nghệ cao khu vực Châu Á - Thái Bình Dương hoặc top 100 doanh nghiệp công nghệ tiêu biểu toàn cầu.

Riêng tại Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" năm 2023 đã có 20 sản phẩm của 20 đơn vị, 110 cá nhân được vinh dự nhận giải. Đó là những sản phẩm có giá trị kinh tế, xã hội và sức lan tỏa lớn, tiêu biểu như:

Công trình "Ứng dụng công nghệ đập trụ đỡ và các giải pháp khoa học mới trong thiết kế, thi công công trình cống Cái Lớn - Cái Bé" của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam do GS. TS. Trần Đình Hòa làm chủ nhiệm; tập thể tác giả đã đề xuất các giải pháp công nghệ tiên tiến, ưu việt, vừa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, vừa giúp tiết kiệm chi phí xây dựng từ 25%-35%, rút ngắn thời gian thi công 8 tháng và tiết kiệm được quỹ đất sản xuất.

Sản phẩm "Phần mềm số hóa và mô phỏng DKS - SINOVA" đã tạo ra môi trường mô phỏng trên máy tính, giúp sinh viên trải nghiệm thực hành như trên thiết bị thật nhưng an toàn hơn và có thể thực hiện nhiều lần với nhiều kỹ năng; giúp vừa giảm chi phí đầu tư, vừa tạo ra không gian cho sinh viên sáng tạo và giải quyết các vấn đề thực tế.

Và còn nhiều sản phẩm khoa học có giá trị khác mà thời gian không cho phép tôi nêu hết. Đó là thành quả của những ngày đêm miệt mài nghiên cứu; ý chí, nghị lực vượt qua nhiều khó khăn, thử thách; tinh thần, quyết tâm học tập thường xuyên, lao động cần cù, học đi đôi với hành, nghiên cứu khoa học và sáng tạo tri thức mới ngay trong quá trình học tập, sản xuất; lấy phục vụ dân sinh làm mục đích hoạt động của mình. Nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo thì không có giới hạn và không có tuổi tác. Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" đã góp phần khẳng định với khu vực, thế giới về trí tuệ Việt Nam, sản phẩm Việt Nam, thương hiệu Việt Nam, tiềm năng Việt Nam và con người Việt Nam.

Thay mặt lãnh Chính phủ, tôi ghi nhận, biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng những tập thể, cá nhân đã có những công trình khoa học xuất sắc, được tôn vinh trong suốt chặng đường 17 năm Giải thưởng được tổ chức nói chung và của Giải thưởng năm 2023 nói riêng.

Nhân dịp này, tôi biểu dương Hội Khuyến học Việt Nam cùng các cơ quan, đoàn thể và các nhà tài trợ đã luôn nhiệt tình, tâm huyết duy trì bền vững giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" trong những năm qua, đóng góp tích cực trong sự nghiệp khuyến học, khuyến tài của dân tộc và những thành tựu chung của đất nước.

Thưa các đồng chí và quý vị đại biểu!

5. Trong bối cảnh tình hình thế giới biến đổi nhanh chóng, khó lường, khó dự báo, xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tác động mạnh mẽ lên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế và xã hội; mỗi quốc gia, doanh nghiệp và từng cá nhân muốn phát triển phải không ngừng học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ để tạo ra những giá trị mới phù hợp với tiến trình phát triển mới. Trong quá trình đó, con người là trung tâm, chủ thể, là nguồn lực, động lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển.

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 xác định nhiệm vụ: "Tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài. Thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội…"; góp phần hướng tới mục tiêu đến năm 2030, nước ta là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

6. Để thực hiện thành công mục tiêu đặt ra, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng, thời gian tới, tôi đề nghị:

(1) Các cấp, các ngành, các địa phương quán triệt, triển khai hiệu quả các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về thu hút và trọng dụng nhân tài; nhất là Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Trung ương về "tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới" và "Chiến lược quốc gia về thu hút, trọng dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050".

(2) Chủ động triển khai các chương trình nghiên cứu khoa học, phục vụ thiết thực, hiệu quả cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của mọi người dân. Những viện nghiên cứu khoa học và các học viện cần được động viên và tạo điều kiện tốt hơn nữa để hướng dẫn, bồi dưỡng các nhà khoa học trẻ trong triển khai các đề tài nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng trong sản xuất, kinh doanh.

(3) Đẩy mạnh hơn nữa sự nghiệp xây dựng xã hội học tập theo Quyết định số 1315/QĐ-TTg ngày 09/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Phòng trào "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023 - 2030".

Tập trung phát triển hệ thống giáo dục mở nhằm bảo đảm công bằng về cơ hội học tập và bình đẳng xã hội về điều kiện học tập, bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận hệ thống giáo dục mở.

Đẩy mạnh phong trào thi đua "Gia đình học tập", "Dòng họ học tập", "Cộng đồng học tập", "Đơn vị học tập" để không ngừng chăm sóc, vun trồng, hình thành những "Công dân học tập". Với hàng trăm nghìn người trở thành công dân học tập mỗi năm, đất nước sẽ có một kho tàng lớn về tài năng, sẽ có tài nguyên trí tuệ dồi dào để xây dựng một đội ngũ nhân lực chất lượng ngày càng cao, phát triển nhanh và bền vững.

(4) Ban tổ chức giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" cần phát huy kết quả đạt được; đồng thời, nghiên cứu, bổ sung các lĩnh vực khoa học phù hợp khác vào Giải thưởng như khoa học sư phạm, khoa học giáo dục với những công trình nghiên cứu về mô hình trường học thông minh, lớp học trực tuyến, tài nguyên giáo dục số hóa, đặc điểm tâm lý của học sinh và sinh viên trong kỷ nguyên số, đặc biệt là phát triển giáo dục tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số…

(5) Nhân dịp Chương trình hôm nay, tôi mong muốn và tin tưởng rằng những cá nhân và tập thể tham gia và được vinh danh tại Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" sẽ tiếp tục nuôi dưỡng ước mơ, ấp ủ hoài bão, không ngừng nỗ lực khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức, phấn đấu học tập, nghiên cứu để có nhiều ý tưởng mới, sáng tạo mới, nhiều sản phẩm khoa học mới, đóng góp nhiều hơn nữa, xứng đáng hơn nữa cho cộng đồng, xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, nhân dân Việt Nam ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Một lần nữa, xin nhiệt liệt chúc mừng các tập thể, cá nhân đoạt Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" năm 2023!

Chúc Hội Khuyến học Việt Nam luôn đi đầu trong phong trào khuyến học, khuyến tài để tiếp tục phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc ta và mãi "thắp sáng lên ngọn lửa Lạc Hồng"!

Chúc các đồng chí và toàn thể quý vị đại biểu, khách quý mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công!

Xin trân trọng cảm ơn!"

* Tiêu đề do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đặt