Thủ tướng: Quyết liệt triển khai 2 nghị quyết đột phá và cách mạng của Quốc hội

Hội nghị được kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ tới các tỉnh, thành phố. Tham dự Hội nghị tại các điểm cầu có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ: Lê Thành Long, Mai Văn Chính, Phạm Thị Thanh Trà, Hồ Quốc Dũng; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương và địa phương.

Hội nghị nhằm quán triệt, triển khai 2 nghị quyết rất quan trọng tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vừa qua: Phần nội dung của Nghị quyết số 265/2025/QH15 về mở rộng việc áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù của Nghị quyết 170/2024/QH15 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án; Nghị quyết 257/2025/QH15 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi (trên cơ sở hợp nhất 03 Chương trình mục tiêu quốc gia trước đây).

Theo các báo cáo, ý kiến tại hội nghị, qua rà soát, nhiều dự án, đất đai gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình đầu tư, gây nên lãng phí rất lớn, ảnh hưởng tới sự phát triển của kinh tế - xã hội của đất nước, gây bức xúc trong dư luận (gần 3.000 dự án tồn đọng với 153 nghìn ha đất, tổng mức đầu tư là 2,46 triệu tỷ đồng).

Chính phủ đã kịp thời rà soát, báo cáo xin ý kiến của Bộ Chính trị cho chủ trương tại Kết luận số 77-KL/TW nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc đối với các dự án tồn đọng kéo dài. Sau đó, Chính phủ đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 77 (Kế hoạch số 93) bảo đảm rõ về thẩm quyền, rõ cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp; rõ thời gian thực hiện với từng công việc cụ thể; đồng thời trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 170/2024/QH15 về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Hà Nội, Long An (Tây Ninh hiện nay).

Sau thời gian triển khai, Nghị quyết 170 đã khẳng định tính đúng đắn về mặt chủ trương, phát huy vai trò quan trọng và tính hiệu quả, góp phần khơi thông, giải phóng, huy động nguồn lực rất lớn đưa vào nền kinh tế, thúc đẩy phát triển KTXH, tạo động lực tăng trưởng; tạo không gian, dư địa cho sự phát triển, tránh lãng phí tài nguyên đất đai; bảo đảm kỷ luật, kỷ cương của pháp luật, khẳng định năng lực của cấp ủy, chính quyền.

Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo 751 do đồng chí Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình làm Trưởng Ban; hình thành cơ sở dữ liệu về các dự án tồn đọng khó khăn, vướng mắc trên toàn quốc.

Trên cơ sở kết quả của Nghị quyết 170, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương rà soát, báo cáo Bộ Chính trị và trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cho phép mở rộng áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù tại Nghị quyết số 170 trong phạm vi cả nước.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, các báo cáo, ý kiến tại hội nghị đánh giá, 3 chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua là minh chứng rõ nét về mục tiêu, định hướng của Đảng, Nhà nước ta đối với lĩnh vực tam nông "nông nghiệp, nông dân, nông thôn" và đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Theo đó, đã góp phần xóa đói, giảm nghèo, cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nhanh, bền vững; cơ sở hạ tầng, diện mạo nông thôn, đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi được nâng lên toàn diện; Việt Nam trở thành hình mẫu thế giới về thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ, trong đó có giảm nghèo, phát triển nông thôn.

Tuy nhiên, việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia còn manh mún, chia cắt, thiếu đồng bộ, gắn kết, có trọng tâm, trọng điểm. Hệ thống cơ chế, chính sách hướng dẫn còn phức tạp, chậm ban hành, thiếu cụ thể; trùng lặp về địa bàn, nhiệm vụ dẫn đến nhiều việc triển khai chậm.

Trên cơ sở chủ trương của Đảng, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Nghị quyết số 257/2025/QH15 theo hướng tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia thành 1 chương trình thống nhất. Hội nghị đánh giá đây là chủ trương đúng đắn với tầm nhìn dài hạn, có ý nghĩa chiến lược trong hoạch định chính sách; nâng cao hiệu quả thực thi, đưa các chính sách hỗ trợ đi vào cuộc sống nhanh chóng, bảo đảm người dân được thụ hưởng kịp thời, thực chất; khắc phục chồng chéo, nâng cao hiệu quả đầu tư, đặc biệt là tăng cường đầu tư cho vùng khó khăn, vùng lõi nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn bảo đảm tính ổn định, liên tục và bền vững đến năm 2035.

Việc tích hợp một Chương trình không làm giảm đi các chính sách, mà giúp tập trung hơn vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, nhất là vùng lõi nghèo. Việc xây dựng nông thôn mới trong thời gian qua đã được thực hiện trong phạm vi cả nước, khu vực còn lại cần tập trung cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng khó khăn để tiếp tục nâng cao đời sống cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Nghị quyết số 257/2025/QH15 của Quốc hội có những điểm mới, đột phá như quy định rõ phạm vi, đối tượng, thời gian thực hiện; xác định tổng thể nguồn lực, cơ cấu vốn và nguyên tắc phân bổ ngân sách Trung ương theo hướng đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên cao nhất cho các vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng núi, vùng an toàn khu, vùng biên giới và hải đảo; phân cấp, phân quyền tối đa cho địa phương": Trung ương quản lý, ban hành cơ chế, thiết kế công cụ kiểm tra, giám sát, Chính phủ giao tổng mức vốn, địa phương căn cứ điều kiện thực tế chủ động quyết định phương án phân bổ, lồng ghép nguồn lực để đạt mục tiêu chung được giao.

Các đại biểu cho rằng, với tinh thần "Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, Tổ quốc mong đợi, Nhân dân ủng hộ thì chỉ bàn làm, không bàn lùi", hiệu quả và tính khả thi của các nghị quyết phụ thuộc hoàn toàn vào công tác tổ chức triển khai thực hiện.

Trong đó, có "những việc cần phải làm ngay", như trong triển khai Nghị quyết Chương trình mục tiêu quốc gia, cần khẩn trương thể chế hóa chủ trương của Quốc hội; xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện thực tiễn; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi cho cơ sở; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực (ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, thúc đẩy mạnh mẽ xã hội hóa, hợp tác công – tư…).

Để triển khai mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết 170 của Quốc hội để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án trên cả nước, cần khẩn trương rà soát, ban hành danh mục dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án; kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện việc mở rộng phạm vi áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù; rà soát, ban hành cơ chế tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án thuộc lĩnh vực quy hoạch, đô thị, nhà ở, xây dựng, dự án BT chuyển tiếp; tổ chức thực hiện tháo gỡ ngay các dự án thuộc thẩm quyền xử lý của bộ, ngành, địa phương; tổ chức tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Kết luận số 77 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 170 của Quốc hội.

3.289 dự án với 1,67 triệu tỷ đồng, 70 nghìn ha đất đã được đưa vào khai thác

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính và các bộ, cơ quan, địa phương đã khẩn trương, chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo Hội nghị nhằm thống nhất nhận thức, cách thức triển khai, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng và việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới. Việc quán triệt 02 Nghị quyết có tính cách mạng và đột phá tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vừa qua có ý nghĩa rất quan trọng.

Về việc tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án, Thủ tướng cho biết, sau thời gian triển khai thực hiện Kết luận 77 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 170 của Quốc hội, chúng ta đã đạt được một số kết quả tích cực.

Nhiều vướng mắc đã được xử lý, dự án tiếp tục triển khai mang lại kết quả, giải phóng nguồn lực cho cả nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Đến nay đã tháo gỡ và có định hướng tháo gỡ cho 5.203 dự án. Trong đó 3.289 dự án, đất đai với tổng mức đầu tư khoảng 1,67 triệu tỷ đồng, 70 nghìn ha đất đã được đưa vào khai thác.

Các địa phương đã tiếp tục rà soát, Hệ thống cơ sở dữ liệu của Ban Chỉ đạo về giải quyết các dự án tồn đọng ghi nhận 2.991 dự án có khó khăn, vướng mắc tồn đọng, kéo dài cần tháo gỡ với tổng quy mô hơn 153 nghìn ha với tổng mức đầu tư là 2,46 triệu tỷ đồng. Trong đó, Thanh tra Chính phủ xác định 491 dự án cần tiếp tục công tác thanh tra; còn lại khoảng 2.500 dự án không phải thanh tra và tiếp tục thực hiện theo Kết luận 77 và Nghị quyết 170.

Thủ tướng khẳng định, việc này góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt trên 8% và hai con số những năm tiếp theo; tạo không gian, dư địa cho sự phát triển, tránh thất thoát, lãng phí tài nguyên đất đai; bảo đảm tính kỷ luật, kỷ cương, nghiêm minh của pháp luật; khẳng định năng lực của cấp ủy, chính quyền; củng cố niềm tin, tạo động lực, truyền cảm hứng cho người dân, doanh nghiệp và nhà đầu tư, thực hiện chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước là lấy vốn đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt mọi nguồn lực cho phát triển.

Thủ tướng nêu rõ, Nghị quyết 170 có nhiều chính sách đặc thù, mang tính đột phá như: Chính sách về điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp vi phạm về thời hạn sử dụng đất đối với đất sản xuất kinh doanh; chính sách về tiếp tục sử dụng đất, xác định giá đất, tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các trường hợp đã giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất vi phạm quy định của pháp luật về đất đai; các trường hợp không đủ điều kiện được tiếp tục sử dụng đất để thực hiện dự án; chính sách xác định lại giá đất do các sai phạm trong xác định giá đất khi tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Người đứng đầu Chính phủ nêu rõ, việc tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho các dự án là vấn đề khó, phức tạp, nhạy cảm; phải "vừa làm, vừa mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, không bỏ lỡ cơ hội", các cơ quan, đơn vị phải phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm để giải quyết dứt điểm và trưởng thành, lớn mạnh để xử lý các công việc tương tự nếu phát sinh.

Về các nhiệm vụ thời gian tới, trên cơ sở Nghị quyết của Quốc hội cho phép áp dụng mở rộng Nghị quyết 170 trên phạm vi cả nước, Thủ tướng nêu rõ đây là công việc phải làm liên tục, thường xuyên, tổng thể trên tất cả các lĩnh vực; đề nghị các bộ ngành, địa phương tiếp tục rà soát các dự án, Bộ Tài chính tiếp tục cập nhật thông tin, dữ liệu; các cơ quan phát huy trách nhiệm cao nhất, giải quyết công việc theo thẩm quyền và báo cáo cấp có thẩm quyền nếu vượt thẩm quyền; trong đó khuyến khích việc khắc phục hậu quả theo quy định của Đảng và Nhà nước. Trong quá trình làm, nếu cần thêm cơ chế, chính sách thì đề xuất để đạt hiệu quả cao nhất trong khơi thông, giải phóng, huy động nguồn lực đang tồn đọng để đưa vào nền kinh tế, giải quyết bức xúc của người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì trình Chính phủ quy định hướng dẫn các địa phương thực hiện Nghị quyết 170; phối hợp với các Bộ Xây dựng, Tài chính, Tư pháp và các cơ quan có liên quan, khẩn trương rà soát, trình Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện những nội dung còn vướng mắc, chưa rõ, chưa cụ thể.

Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Thanh tra Chính phủ rà soát, tổng hợp, trình Chính phủ ban hành danh mục dự án, đất đai đáp ứng đủ điều kiện áp dụng cơ chế, chính sách tại Nghị quyết 170, để các địa phương có cơ sở triển khai ngay. Sớm trình Chính phủ ban hành Nghị quyết về cơ chế tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các dự án BT chuyển tiếp trong tháng 1/2026; khẩn trương chuyển các dự án thuộc thẩm quyền của các Bộ, ngành, địa phương để xử lý dứt điểm.

Các bộ ngành, địa phương khẩn trương đề xuất phương hướng, giải pháp tháo gỡ nhóm vấn đề khó khăn, vướng mắc chưa có quy định của pháp luật, báo cáo rõ về thẩm quyền xử lý. Trên cơ sở đó khẩn trương tham mưu Chính phủ trình các cấp có thẩm quyền cho chủ trương, cơ chế tháo gỡ.

Thủ tướng nêu rõ, phải xử lý dứt điểm vướng mắc của các dự án thuộc thẩm quyền giải quyết của mình; không né tránh, đùn đẩy trách nhiệm. Người đứng đầu các bộ, ngành địa phương phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ về vấn đề này.

Trên cơ sở báo cáo của Bộ Tài chính về tình hình, kết quả triển khai tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các dự án tồn đọng, kéo dài (theo Đề án 751), các bộ, ngành, địa phương chủ động, phối hợp chặt chẽ và có trách nhiệm với Bộ Tài chính, Ban Chỉ đạo 751 để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ quan trọng và cấp bách này.

Đối với những dự án cần thanh tra, kiểm tra, kiểm toán thì tiếp tục làm khẩn trương, không né tránh, tập trung đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, giải phóng nguồn lực, khắc phục khó khăn, vướng mắc và hậu quả để sớm đưa dự án vào khai thác, không để lãng phí, thất thoát.

Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó; phân công 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ sản phẩm, và thường xuyên giám sát, kiểm tra; siết chặt kỷ luật kỷ cương.

Các bộ, ngành không trực tiếp phê duyệt, chủ trì thực hiện các dự án cụ thể ở địa phương

Về nội dung thứ 2 của Hội nghị, Thủ tướng nêu rõ Nghị quyết số 257/2025/QH15 của Quốc hội là chủ trương lớn, có ý nghĩa quan trọng nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển bền vững nền nông nghiệp, đảm bảo an sinh xã hội và phát triển kinh tế xã hội vùng nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia cơ bản đã đạt mục tiêu nhưng vẫn gặp một số tồn tại, hạn chế. Do đó, việc hợp nhất 3 Chương trình là cần thiết và có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Thủ tướng nêu rõ, vấn đề là tổ chức thực hiện tốt, các bộ ngành, rà soát bảo đảm không trùng lặp phạm vi, đối tượng; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong triển khai.

Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương xây dựng báo cáo nghiên cứu khả thi, ban hành Quyết định đầu tư Chương trình. Bộ Tài chính chủ động, khẩn trương tham mưu, ban hành các văn bản hướng dẫn về quản lý Chương trình, quy định về quản lý vốn sự nghiệp; đẩy nhanh tiến độ giao kế hoạch vốn đầu tư.

Sau khi các bộ ngành tổng hợp nhu cầu địa phương, Bộ Tài chính căn cứ khả năng cân đối của Trung ương và hướng dẫn cân đối địa phương, trình phân bổ kinh phí ngay trong tháng 1 năm 2026 để địa phương thực hiện, bảo đảm ưu tiên đầu tư cho khu vực khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, phân bổ vốn theo nguyên tắc Trung ương giao tổng vốn, địa phương quyết định nội dung đầu tư cụ thể; các bộ, ngành không trực tiếp phê duyệt, chủ trì thực hiện các dự án cụ thể ở địa phương; minh bạch, khách quan dựa trên việc ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống giám sát, đánh giá liên thông; tăng cường giám sát cộng đồng.

Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ động phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành liên quan hướng dẫn tổ chức thực hiện các nội dung liên quan đến vùng dân tộc thiểu số, miền núi. Trong đó, công bố danh sách thôn, xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, thôn đặc biệt khó khăn và xã khu vực I, II, III vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2026-2030, trong tháng 1/2026.

Các bộ, ngành liên quan tích cực, chủ động triển khai nhiệm vụ, tập trung, khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, định mức, tiêu chuẩn kỹ thuật thực hiện các nội dung của Chương trình được giao chủ trì theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Thủ tướng đề nghị các đồng chí lãnh đạo các tỉnh, thành phố quan tâm, quyết liệt chỉ đạo làm ngay một số nội dung: Tuyên truyền, quán triệt nhận thức của cả hệ thống chính trị, người dân về chủ trương của Đảng, Nhà nước đối với Chương trình, phát huy tinh thần tự lực, tự chủ, tự cường của các chủ thể liên quan; tập trung xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng vùng, từng địa phương; tránh dàn trải, hình thức, ưu tiên địa bàn khó khăn, vùng lõi nghèo, xã đặc biệt khó khăn; quyết liệt chỉ đạo, thực hiện Chương trình theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; gắn với trách nhiệm người đứng đầu; khuyến khích huy động, kêu gọi các nguồn lực xã hội cùng làm với nhà nước; tập trung xây dựng các mô hình bền vững, tăng trưởng xanh và liên kết chuỗi giá trị; tập trung thay đổi tư duy, nâng cao nhận thức, động viên, khích lệ để người nông dân tự tin thoát nghèo, thi đua làm giàu, sản xuất xanh, bền vững, chuyển đổi số.

Thủ tướng đề nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội phối hợp triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình gắn với Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh"; tổ chức tuyên truyền, vận động phát huy vai trò chủ thể của Nhân dân tham gia thực hiện Chương trình; thực hiện hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình.

Thủ tướng nêu rõ, việc triển khai Chương trình có chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, sự quản lý, điều hành của Chính phủ, sự giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, phát huy tính tự lực, tự cường, tự chủ của người dân. Các cơ quan, chủ thể liên quan phải vào cuộc nghiêm túc, phát huy tính sáng tạo, chủ động, gương mẫu, quyết tâm cao nhất, nỗ lực lớn nhất, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm; tăng cường giám sát, kiểm tra và sơ kết, đánh giá, tháo gỡ ngay các vướng mắc.

Nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị Bí thư, Chủ tịch, lãnh đạo các bộ ngành, cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, khẩn trương thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đạt 100% trước ngày 31/1/2026, trong đó có chương trình mục tiêu quốc gia.

Hà Văn