Thực trạng về nhu cầu tránh thai không được đáp ứng

Thông tin tại Hội thảo hưởng ứng Ngày tránh thai thế giới (26/9) do Tổng cục Dân số KHHGĐ (Bộ Y tế) tổ chức, cho biết, trong giai đoạn 2015-2019, mỗi năm trên thế giới có 121 triệu ca mang thai ngoài ý muốn, trong đó 61% được giải quyết bằng phá thai, tương đương với 73 triệu ca phá thai mỗi năm.

Theo ước tính, trên thế giới có khoảng 45% số ca phá thai không an toàn và hơn một nửa trong số đó xảy ra ở châu Á, phần lớn tập trung ở Nam Á và Trung Á.

Mỗi năm có khoảng 4,7-13,2% số ca tử vong mẹ được cho là do phá thai không an toàn. Ở các quốc gia phát triển, ước tính có 30 phụ nữ tử vong trên 100.000 ca phá thai không an toàn, nhưng số ca tử vong tăng lên 220 ca ở các quốc gia đang phát triển và tăng đến 520 ca trên 100.000 ca phá thai không an toàn ở khu vực tiểu vùng Sahara của châu Phi.

Mang thai ngoài ý muốn xảy ra khi phụ nữ muốn ngừng sinh con, giãn khoảng cách giữa các lần sinh nhưng không dùng biện pháp tránh thai, hay dùng biện pháp tránh thai nhưng không hiệu quả, hoặc phải quan hệ tình dục trái ý muốn và một số giải quyết bằng cách phá thai, một số khác lựa chọn sinh con dù không muốn.

Theo kết quả điều tra Các mục tiêu phát triển bền vững về trẻ em và phụ nữ Việt Nam 2020-2021 do Tổng cục Thống kê, UNICEF và UNFPA thực hiện, tổng nhu cầu không được đáp ứng về KHHGĐ đối với phụ nữ hiện đã kết hôn hoặc sống chung là 10,1%. Tỉ lệ này cao hơn so với 6,1% của điều tra tương tự năm 2014. Đối với phụ nữ có quan hệ tình dục, hiện chưa kết hôn hoặc không sống chung như vợ chồng, tổng nhu cầu KHHGĐ không được đáp ứng là 40,7%, cao hơn nhiều so với phụ nữ đã kết hôn hoặc sống chung.

Chính nhu cầu không được đáp ứng về KHHGĐ dẫn đến mang thai ngoài ý muốn và tỉ lệ phá thai cao. Mang thai ngoài ý muốn chiếm hơn một nửa số ca phá thai (53,6%). Tỉ suất phá thai là 68/1.000 ca sinh ra sống.

Về tỉ lệ phá thai theo độ tuổi (ASAR), các ước tính trong điều tra các mục tiêu phát triển bền vững về trẻ em và phụ nữ Việt Nam 2020-2021 cho thấy, tỉ lệ phá thai cao nhất ở phụ nữ từ 25-29 tuổi (9 lần/1.000 phụ nữ), tiếp theo là nhóm từ 20-24 tuổi (7 lần/1.000 phụ nữ), đến nhóm từ 30-39 tuổi (6 lần/1.000 phụ nữ). Nhóm vị thành niên từ 15-19 tuổi có tỉ lệ phá thai là 1 lần/1.000 phụ nữ. 

Hệ lụy phá thai không an toàn

Ông Nguyễn Doãn Tú, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số cho biết, thực hiện phá thai không an toàn trong điều kiện kém an toàn nhất có thể dẫn tới một số biến chứng, như sót thai gây rong huyết do không lấy hết toàn bộ phần phôi thai; rách cổ tử cung do thao tác thực hiện thô bạo, không đúng kỹ thuật gây viêm nhiễm, trường hợp nặng hơn có thể gây băng huyết đe dọa đến tính mạng của thai phụ; tắc vòi trứng, viêm nội mạc tử cung do dụng cụ không được tiệt trùng tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và có thể dẫn đến vô sinh; rối loạn kinh nguyệt hoặc không có kinh nguyệt do viêm dính tử cung, thủng tử cung, sốc do đau, do dùng thuốc trong quá trình thực hiện thủ thuật.

Hưởng ứng Ngày tránh thai thế giới, Tổng cục Dân số KHHGĐ đã tổ chức hội thảo với chủ đề "Thực hiện kế hoạch hóa gia đình vì sức khỏe, hạnh phúc của mỗi gia đình và sự phát triển bền vững của đất nước", nhằm nâng cao nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân, cộng đồng xã hội, đặc biệt là giới trẻ, nhóm vị thành niên, thanh niên, phụ nữ và nam giới trong độ tuổi sinh đẻ về tất cả các biện pháp tránh thai, để giúp họ có sự lựa chọn sáng suốt cho sức khỏe sinh sản.

Cũng theo lãnh đạo Tổng cục Dân số KHHGĐ, ngay từ mục tiêu đầu tiên của Nghị quyết số 21-NQ/TW, Đảng ta đã xác định phải "duy trì mức sinh thay thế", điều này có nghĩa là vẫn duy trì KHHGĐ, cung cấp đủ phương tiện tránh thai để đảm bảo "mỗi cặp vợ chồng có 2 con", tức là "không thể từ bỏ KHHGĐ".

Vấn đề là cần tổ chức KHHGĐ theo phương thức mới. Đó là giảm sinh ở những tỉnh, thành phố có mức sinh cao; duy trì kết quả đã đạt được ở những tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế; thực hiện mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp.

Hiện, Tổng cục Dân số KHHGĐ đã triển khai chương trình truyền thông kế hoạch hóa gia đình vì sức khỏe cộng đồng giai đoạn 2021-2025 bằng nhiều hình thức, gồm: Sản xuất các clip về việc tuyên truyền sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn; các thông tin, bài viết khoa học trên Fanpage, Zalo, Tiktok, Youtube "Truyền thông dân số" của Tổng cục Dân số KHHGĐ; series các clip giáo dục giới tính trên Youtube có sự tham gia của chuyên gia sản phụ khoa; phát sóng các số Radio trò chuyện cùng chuyên gia; phối hợp với nhiều người nổi tiếng để thực hiện các số livestream trên fanpage cá nhân nhằm lan tỏa thông tin và ý thức tránh thai chủ động đến với nhiều các đối tượng phụ nữ hơn…

Hiền Minh