Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tái định cư dự án sân bay Long Thành

Nhiều ý kiến đại biểu đánh giá cao sự cố gắng vượt khó của Chính phủ, cấp ủy và chính quyền tỉnh Đồng Nai cũng như sự đồng thuận của nhân dân khu vực giải phóng bằng của dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Đến nay, công tác này đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. 

Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng còn những hạn chế, tiến độ đầu tư kéo dài; giải ngân vốn đầu tư chậm… Từ những hạn chế này, các đại biểu cho rằng một số chỉ tiêu cần phải điều chỉnh cho phù hợp với thực tế để hoàn thành dự án đảm bảo chất lượng. Việc điều chỉnh này là cần thiết bởi thời hạn giải phóng mặt bằng đã hết nhưng công tác này còn chưa thực hiện xong, thời gian thực hiện vốn đầu tư và giải ngân đã hết trong khi nhiều dự án thành phần đang dở dang chưa hoàn thành.

Một số ý kiến đại biểu đề nghị đánh giá rõ việc điều chỉnh thời gian thực hiện sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc thực hiện mục tiêu giai đoạn 1 là đến năm 2025 đưa Cảng hàng không quốc tế Long Thành vào khai thác. Các đại biểu nhấn mạnh quan điểm phải bố trí đủ vốn cho dự án và thống nhất với đề nghị của Chính phủ cho phép kéo dài thời gian giải ngân vốn đến hết năm 2024. 

Cần làm hết trách nhiệm để đẩy nhanh tiến độ

Đại biểu Phạm Văn Thịnh (Đoàn Bắc Giang) đề xuất Quốc hội thông qua chủ trương kéo dài để có cơ sở tiếp tục chi trả hoàn thiện hồ sơ thanh toán quyết toán dự án giải phóng bằng đến hết năm 2024. Theo đó, Trung ương sẽ cấp bổ sung vốn cho dự án, nếu không kéo dài thời hạn thanh toán thì Trung ương nên cấp bổ sung và chia làm hai đợt như đợt 1 cấp ngay trong năm 2024, còn đợt 2 sẽ cấp khi có quyết định phê duyệt quyết toán và số vốn cấp đợt 1 do Chính phủ đề xuất và đưa ngay vào kế hoạch năm 2024 và giao quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định. 

Cùng quan điểm, theo đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương), đối với các dự án lớn từ trước đến nay không có dự án nào là không chậm tiến độ, dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành cũng không ngoại lệ. Do đó nên kéo dài gian giải ngân vốn đầu tư công đến 2024. Bởi thời gian kéo dài như vậy cũng không ảnh hưởng gì đến tiến độ giai đoạn 1 của dự án. 

Là đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, ông Trịnh Xuân An cho biết, cử tri và nhân dân Đồng Nai mong mỏi dự án này được hoàn thành sớm từng ngày. Đây là dự án lớn cả nước đang dõi theo nên cần làm hết trách nhiệm để đẩy nhanh tiến độ. Trong thời gian qua có những cán bộ vi phạm đã bị xử lý. Còn về nguyên nhân khách quan thì dịch bệnh COVID-19 thực sự có ảnh hưởng nặng nề đến tiến độ triển khai dự án.

Cũng đề xuất kéo dài thời gian dự án là để hoàn thành các cấu phần xây dựng, đại biểu Bùi Xuân Thống (Đoàn Đồng Nai) nêu rõ, tại khoản 1, khoản 3, Điều 1 Nghị quyết số 53 đã quy định việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư được tiến hành một lần và hoàn thành trước năm 2021. Tính tới thời điểm hiện tại dự án đã trễ hạn gần 2 năm. 

Tuy nhiên, qua giám sát thấy rằng, cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh đã có sự chủ động, quyết liệt trong việc triển khai các nội dung rất lớn của dự án này. UBND tỉnh đã xây dựng kế hoạch thực hiện “biệt phái” 113 lượt cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh để tăng cường cho huyện Long Thành thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường của dự án. Đến nay tiến độ của dự án đạt gần 98,7%. 

“Vì vậy, việc thu hồi phần diện tích còn lại không ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện giai đoạn 1 của dự án và chủ yếu việc xin kéo dài thời gian dự án là để hoàn thành các cấu phần xây dựng”, đại biểu Thống cho hay. 

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đoàn Đồng Tháp) đồng tình với đề nghị của Chính phủ và ý kiến thẩm tra về việc cho phép kéo dài thời gian giải ngân vốn. Đây là cơ sở pháp lý để có thể tiếp tục triển khai hoàn thành các dự án thành phần có cấu phần xây dựng cũng như là triển khai công tác giải ngân các dự án. Việc xem xét điều chỉnh này đưa vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 6 là phương án này là hợp lý. 

Đại biểu Mai Hoa băn khoăn khi thực tế tiến độ dự án sân bay Long Thành đang rất chậm và gặp nhiều khó khăn. Lý do cho rằng khi triển khai dự án rơi vào thời điểm xảy ra đại dịch COVID-19 không phải lý do chính bởi vì quyết tâm của tỉnh Đồng Nai và Chính phủ khi trình Quốc hội khóa XIV là sẽ bàn giao mặt bằng vào năm 2020, tức là trước năm 2021. Trong khi đó COVID-19 diễn ra tại Đồng Nai là vào giữa năm 2021. 

“Việc điều chỉnh thời gian của dự án thành phần này đã và sẽ ảnh hưởng như thế nào tới tiến độ hoàn thành đưa vào khai thác giai đoạn 1 dự án sân bay Long Thành dự kiến là sẽ xong vào năm 2025. Liệu dự án có bị chậm, bị chậm trong bao lâu và ngoài việc điều chỉnh thời gian lần này thì còn có thể sẽ phải trình nội dung nào khác không?”, đại biểu Mai Hoa đặt vấn đề.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cho rằng, về nguyên nhân dẫn đến điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, Tờ trình của Chính phủ có nêu nhiều nguyên nhân dẫn đến việc kéo dài thời gian thực hiện dự án. Tuy nhiên, hầu như đều là những nguyên nhân khách quan, không thấy nguyên nhân chủ quan. Từ đó, đại biểu Việt Nga đề nghị, cần có những đánh giá sát thực hơn nguyên nhân dẫn đến việc triển khai dự án bị chậm nhiều so với tiến độ, đặc biệt là những nguyên nhân chủ quan để từ đó có biện pháp khắc phục hiệu quả, tránh việc đã gia hạn nhưng vẫn tiếp tục chậm trễ trong thời gian tới. 

Đại biểu Việt Nga cũng băn khoăn khi đến nay công tác triển khai đề án đào tạo nghề giải quyết việc làm và tổ chức lại đời sống cho người dân đang tiến hành quá chậm trong khi đây là nội dung quan trọng của dự án. Do đó Chính phủ cần nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng và có giải pháp cụ thể cho vấn đề này. 

Đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Vĩnh Phúc) cũng lo ngại bởi công tác giải phóng mặt bằng còn nhiều hạn chế như giải phóng mặt bằng đến nay chưa xong, tiến độ đầu tư kéo dài; giải ngân vốn đầu tư chậm.

Đại biểu Trần Văn Tiến cũng cho rằng, việc điều chỉnh này là cần thiết bởi thời hạn giải phóng mặt bằng đã hết nhưng công tác này còn chưa thực hiện xong. Thời gian thực hiện vốn đầu tư và giải ngân đã hết trong khi nhiều dự án thành phần đang dở dang chưa hoàn thành.

Rút kinh nghiệm, có các giải pháp khắc phục triệt để

Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng đánh giá các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tại Tổ và tại phiên thảo luận tại hội trường đối với dự án này. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, ngay sau phiên thảo luận tại Tổ, cơ quan soạn thảo đã có Báo cáo tiếp thu, giải trình đối với các nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, nguyên nhân tăng, giảm tổng mức đầu tư của dự án đã được UBND tỉnh Đồng Nai trình bày chi tiết trong Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh đã được Hội đồng thẩm định nhà nước và các bộ, ngành liên quan kiểm tra, rà soát bảo đảm đầy đủ cơ sở chính xác và trung thực theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đất đai...

Về nguyên nhân dự án chậm tiến độ, Bộ trưởng cho biết, ngoài các nguyên nhân khách quan như cơ quan chủ trì trình, Báo cáo của Chính phủ cũng nêu rõ nguyên nhân chủ quan là do nhân sự chủ chốt của UBND tỉnh Đồng Nai trong thời gian thực hiện dự án có nhiều thay đổi, thủ tục lập quy hoạch tái định cư, thiết kế đấu thầu kéo dài và lực lượng lao động khan hiếm sau giãn cách của đại dịch COVID-19 làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công các gói thầu xây dựng…

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, qua các góp ý của các đại biểu, Chính phủ sẽ tiếp tục đánh giá, xác định các nguyên nhân chủ quan để từ đó rút kinh nghiệm và có các giải pháp khắc phục triệt để trong thời gian tới.

Về giải pháp triển khai, xử lý dứt điểm các nội dung còn tồn tại sau khi được Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, UBND tỉnh Đồng Nai sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để khẩn trương có các giải pháp xử lý dứt điểm. UBND tỉnh Đồng Nai cũng đã yêu cầu các chủ đầu tư lập tiến độ thi công tổng thể, chi tiết, theo dõi, đôn đốc kịp thời và có các biện pháp thúc đẩy thực hiện dự án. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ theo dõi sát sao, kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo theo các nội dung Nghị quyết của Quốc hội để tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc, góp phần để dự án triển khai đúng tiến độ.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu thống nhất sự cần thiết phải điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53; cho rằng, bên cạnh những cố gắng của địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng, song so với yêu cầu vẫn còn chậm trễ, chủ yếu là do 2 năm bị ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ khẩn trương chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến tham gia của đại biểu để xây dựng Báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý đối với nội dung để trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Hải Liên