Trở lại vụ việc tranh chấp quyền sử dụng đất tại huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước: Chứng cứ rõ ràng, tòa xử vòng quanh

Bà Thạch bất ngờ với Quyết định kháng nghị ngày 1/3/2011 của TANDTC

Hơn 34 năm sử dụng đất, có trong tay đầy đủ giấy tờ hợp pháp và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (được UBND huyện Chơn Thành cấp năm 2009 và 2010); nhưng bà Nguyễn Ngọc Thạch, ở tổ 1, khu phố 6, thị trấn Chơn Thành, huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước vẫn chưa được thực sự làm chủ khu đất hợp pháp của mình, vì bà Thạch đột nhiên trở thành bị đơn của một vụ kiện “đòi chia tài sản thừa kế 6,93 ha đất và vườn cao su”. Vụ kiện này đã được đưa ra xét xử cách đây 7 năm nhưng đến nay vẫn chưa có hồi kết.

Ai cản trở bà Thạch làm chủ khu đất của mình?

Bà Nguyễn Ngọc Thạch làm việc tại Viện nghiên cứu cao su Lai Khê. Năm 1966, bà Thạch được ông Phan Út (thầy giáo của bà) mời hợp tác cùng trồng 12,48 ha cao su tại huyện Bình Long (cũ). Sau đó vì lý do sức khỏe, ông Út đã giao cho bà Thạch trực tiếp quản lý và chăm sóc vườn cây. Đến năm 1980, ông Út đã lập giấy ủy quyền (có chứng thực của chính quyền và công chứng Nhà nước) tặng cho bà Thạch được quyền sử dụng vĩnh viễn đất vườn cây trên. Ngày 29/4/1997, anh Phan Thành Đạt là con duy nhất của ông Út đã làm tờ cam đoan và thay mặt cho mẹ là bà Nguyễn Thị Năm (bị bệnh tâm thần) thừa nhận cho bà Thạch theo giấy ủy quyền của ông Út, bà Thạch được toàn quyền sở hữu vườn cây cao su (có xác nhận của Công chứng viên và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền).

Từ những giấy tờ chứng minh cụ thể như trên, ngày 13/7/1996, UBND tỉnh Sông Bé đã ra Quyết định 2580/QĐ-UB với nội dung "chấp thuận cho bà Nguyễn Ngọc Thạch được hợp thức hóa quyền sử dụng đất trên diện tích 6,93 ha có nhà ở và vườn cao su thực tế đã quản lý từ năm 1975 đến nay. Bà Thạch có trách nhiệm kê khai các thủ tục hợp thức hóa theo quy định của Luật Đất đai". Trước khi ban hành quyết định này, UBND tỉnh Sông Bé cũng đã giao cho Thanh tra tỉnh kiểm tra, xác minh rất rõ ràng. Tuy nhiên, UBND huyện Bình Long lúc đó đã không thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh cấp ‘sổ đỏ” cho bà Thạch khiến cho vụ việc khiếu kiện phức tạp, kéo dài. Thời điểm có Quyết định số 2580 của UBND tỉnh Sông Bé, ông Út vẫn còn sống và không có ý kiến gì. Đến ngày 26/8/1996 ông Út chết không để lại di chúc.

Trong quá trình bà Thạch xin hợp thức hóa quyền sử dụng đất của mình thì bà Lê Thị Thúy Liên (con riêng của bà Nguyễn Thị Năm - bà Năm là vợ kế, không hôn thú của ông Út), với tư cách được anh Phan Thành Đạt ủy quyền và là giám hộ của bà Nguyễn Thị Năm đã có đơn khiếu kiện đòi chia tài sản thừa kế 6,93 ha đất và vườn cao su mà ông Út đã cho bà Thạch. Những vấn đề xảy ra xoay quanh vụ án này đã khiến cho dư luận đặt nghi vấn: Có hay không sự “tiếp tay” để gây ra các vụ khiếu kiện nhằm cản trở việc bà Thạch được làm chủ thực sự vườn đất cao su của mình?

Bỏ qua nhiều chứng cứ quan trọng

Ngày 29/10/2004 (sau hơn 3 năm thụ lý), TAND tỉnh Bình Phước đã xét xử vụ việc và có bản án số 09/DSST quyết định buộc bà Thạch phải giao trả cho bà Năm và ông Phan Thành Đạt vườn cây cao su. Bà Thạch kháng cáo. Ngày 29/3/2005, TANDTC tại TP.HCM đã xử phúc thẩm, chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bà Thạch, hủy toàn bộ án sơ thẩm, giao hồ sơ về cấp sơ thẩm thu thập thêm chứng cứ và giải quyết lại theo thủ tục.

Ngày 27/7/2007, TAND tỉnh Bình Phước xét xử sơ thẩm lần 2 và vẫn tuyên như bản án số 09/DSST ngày 29/10/2004. Có thể nhận thấy, qua cả 02 phiên xét xử sơ thẩm, TAND tỉnh Bình Phước đã bỏ qua rất nhiều chứng cứ quan trọng mà các cơ quan chức năng của tỉnh Sông Bé (cũ) và tỉnh Bình Phước thực hiện trong quá trình giải quyết vụ án.

Cụ thể: Trong biên bản làm việc ngày 15/9/1995 tại Thanh tra tỉnh Sông Bé, lúc đó ông Phan Út còn sống đã thừa nhận là cho vĩnh viễn bà Thạch toàn quyền sử dụng diện tích đất cao su của mình. Trong Biên bản ngày 12/08/1997, Thanh tra tỉnh Bình Phước ghi rõ: Bà Liên (con riêng của bà Năm) không có giấy tờ gì liên quan đến vườn cây của ông Phan Út tại thị trấn Chơn Thành. Trong biên bản ngày 06/12/1997 của Thanh tra tỉnh Bình Phước, ông Phan Thành Đạt (con của ông Út với bà Năm) cũng thừa nhận rằng: Ông Phan Út cho bà Thạch vườn cây cao su khi còn khỏe mạnh, bà Năm có biết và đồng ý, ông Phan Út đã làm giấy ủy quyền cho bà Thạch. Hơn nữa, vườn cao su tại Chơn Thành là tài sản riêng của ông Phan Út, ông Út mua đất này trước khi lấy bà Năm. Ông Đạt khẳng định rằng ông Phan Út đã cho đứt vườn cây cao su cho bà Thạch và ông Đạt là con trai duy nhất của ông Phan Út không có ý kiến gì.

Trong báo cáo số 32/BC-TTr ngày 19/12/1997, Chánh Thanh tra tỉnh Bình Phước khẳng định: Trong thời gian xác minh vụ việc, Thanh tra tỉnh nhận được đơn xin cản trở việc hợp thức hóa vườn cây cao su do UBND tỉnh chuyển xuống, đứng tên bà Nguyễn Thị Năm địa chỉ khu 7 thôn Ngọc Hà, thị trấn Phú Mỹ, huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị can thiệp với lý do tài sản này đang có tranh chấp. Nhưng theo biên bản xác minh của Thanh tra tỉnh Bình Phước, ngay từ năm 1992 bà Năm đã bị tai biến mạch máu não và mắc bệnh tâm thần ngay sau đó. Đơn xin cản trở được chuyển xuống từ UBND tỉnh này theo kết quả xác minh của Thanh tra tỉnh Bình Phước là do chính bà Liên viết theo ý của bà Liên rồi ấn tay điểm chỉ tay của bà Năm vào đơn(?). Thanh tra tỉnh Bình Phước cho rằng đơn xin cản trở của bà Liên là không chấp nhận được. Từ báo cáo của Thanh tra tỉnh, dư luận đặt câu hỏi: Ai là người đã “tiếp tay” cho bà Liên thực hiện hành vi sai trái này?

Cũng tại Báo cáo số 32/BC-TTr ngày 19/12/1997, Thanh tra tỉnh Bình Phước còn xác minh: Khi ông Phan Út ủy quyền cho bà Thạch (cho đứt) năm 1980, từ năm 1980 - 1992 là khoảng thời gian bà Thạch sử dụng đất và bà Năm khỏe mạnh chưa bị tai biến mạch máu não, bà Năm vẫn biết việc ông Phan Út ủy quyền cho bà Thạch và không khiếu nại. Những cơ sở pháp lý để ông Phan Út ủy quyền cho bà Thạch vườn cây cao su ở Chơn Thành: Căn cứ điểm 3 mục II Thông tư 858/QLTP ngày 15/10/1987 của Bộ Tư pháp về việc hướng dẫn thực hiện các việc làm công chứng, chứng nhận ủy quyền; căn cứ điều 220; điều 221; điều 222 mục 4 sở hữu tư nhân; điều 461; điều 462 mục 3 hợp đồng tặng cho tài sản của Bộ Luật Dân sự.

Xét xử vòng quanh đến bao giờ ?

Ngày 7/3/2008, Tòa Phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM xử phúc thẩm lần 2 và có Bản án số 70/2008/DS-PT tuyên bà Thạch được quyền sử dụng đất, nhà và cây cao su theo hiện trạng; đồng thời bác kháng cáo của bà Liên, ông Đạt. Những tưởng vụ việc sẽ được khép lại, bất ngờ ngày 1/3/2011 (chỉ còn thiếu 6 ngày là tròn 3 năm sau bản án số 70/2008/DS-PT), TANDTC ra Quyết định kháng nghị, đề nghị Hội đồng thẩm phán TANDTC xét xử giám đốc thẩm hủy bản án phúc thẩm số 70/2008/DS-PT, giao hồ sơ cho Tòa phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM xử phúc thẩm lại.

Thiết nghĩ, sự việc đã quá rõ ràng như toàn bộ kết quả điều tra, xác minh rất nghiêm túc, công phu của Thanh tra tỉnh Bình Phước nêu trên, nhưng kỳ lạ thay vụ án lại được xử vòng quanh suốt 7 năm nay, khiến cho vụ việc càng thêm phức tạp.

Việt Đức – Tú Nguyễn