Trường hợp đơn phương yêu cầu ly hôn

Ảnh minh hoạ

Một trong các quyền về nhân thân được quy định trong Bộ Luật Dân sự là quyền ly hôn. Tại Điều 42 Bộ Luật Dân sự và khoản 1 Điều 85, Điều 91 Luật Hôn nhân và gia đình quy định: Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Toà án giải quyết việc ly hôn. Khi một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hoà giải tại Toà án không thành thì Toà án xem xét, giải quyết việc ly hôn.

Căn cứ cho ly hôn

Theo quy định tại khoản 1 Điều 89 Luật Hôn nhân và gia đình, được hướng dẫn tại Mục 8 Nghị quyết số 02/2000/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao, Toà án quyết định cho ly hôn nếu xét thấy tình trạng vợ chồng mâu thuẫn trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài được, mục đích của hôn nhân không đạt được, như:

- Vợ, chồng không thương yêu, quý trọng, chăm sóc, giúp đỡ nhau như người nào chỉ biết bổn phận người đó, bỏ mặc người vợ hoặc người chồng muốn sống ra sao thì sống, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, hoà giải nhiều lần.

- Vợ hoặc chồng luôn có hành vi ngược đãi, hành hạ nhau, như thường xuyên đánh đập, hoặc có hành vi khác xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của nhau, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, đoàn thể nhắc nhở, hoà giải nhiều lần.

- Vợ chồng không chung thuỷ với nhau như có quan hệ ngoại tình, đã được người vợ hoặc người chồng hoặc bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, khuyên bảo nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình.

Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn

Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình quy định, việc chia tài sản khi ly hôn do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu Toà án giải quyết. Tài sản riêng của bên nào thì thuộc quyền sở hữu của bên đó.

Việc chia tài sản chung được giải quyết theo các nguyên tắc sau đây:

- Tài sản chung của vợ chồng về nguyên tắc được chia đôi, nhưng có xem xét hoàn cảnh của mỗi bên, tình trạng tài sản, công sức đóng góp của mỗi bên vào việc tạo lập, duy trì, phát triển tài sản này. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập.

- Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên hoặc đã thành niên bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

- Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập.

- Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật hoặc theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần giá trị chênh lệch.

Trả lời các vấn đề bà Lê Nga hỏi, theo quy định của pháp luật, bà Nga có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn với chồng mà không cần thiết phải có sự đồng ý của chồng về việc ly hôn. Nếu việc hoà giải tại Toà án không thành thì Toà án xem xét, giải quyết việc ly hôn. Tòa án sẽ quyết định cho ly hôn nếu xét thấy tình trạng vợ chồng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài được, mục đích của hôn nhân không đạt được.

Về tài sản khi ly hôn, nếu khoản tiền tiết kiệm và quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bà Nga có được trước khi kết hôn; được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng khi chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân, thì khi ly hôn tài sản đó vẫn thuộc quyền sở hữu, sử dụng riêng của bà Nga, không phải chia. Bà Nga phải có nghĩa vụ chứng minh tài sản đó là tài sản riêng, được Tòa án xác định đó là tài sản riêng.

Nếu khoản tiền tiết kiệm và quyền sử dụng đất là tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh và những thu nhập hợp pháp khác của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân; hoặc vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung; hoặc là tài sản của riêng vợ, chồng nhưng vợ chồng đã thoả thuận là tài sản chung, thì tài sản đó được xác định là tài sản chung vợ chồng. Về nguyên tắc tài sản chung của vợ chồng được chia đôi khi ly hôn.

Luật sư Lê Văn Đài

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.