Từ bàn tay khéo léo đến thương hiệu OCOP: Tinh hoa thủ công từ làng nghề trăm tuổi

Theo truyền ngôn của làng, nghề mây tre đan Phú Vinh có từ thế kỷ XVII. Ban đầu, sản phẩm chỉ là những vật dụng giản dị phục vụ đời sống như: Rổ, rá, nong, nia, thúng, mẹt… 

Thời gian trôi qua, cùng với sự giao thương buôn bán, những bàn tay tài hoa của người dân nơi đây đã nâng nghề lên mức nghệ thuật. Không chỉ đan lát đơn thuần, họ còn biết phối hợp màu sắc tự nhiên của nan tre, mây, kết hợp kỹ thuật uốn, vót, nhuộm, tạo thành hoa văn, họa tiết tinh xảo.

Đến Phú Vinh hôm nay, chúng ta không chỉ thấy đây là một làng nghề mà là một câu chuyện dài của tình yêu lao động, của tinh thần giữ gìn bản sắc dân tộc giữa dòng chảy thời gian.

Chia sẻ với phóng viên, chị Hoàng Thị Hương, chủ cơ sở mây tre đan Phúc Quang cho biết, hiện nay Phú Vinh có hàng trăm hộ làm nghề, sản phẩm đa dạng từ đồ gia dụng (giỏ, khay, hộp, lọ hoa) đến đồ trang trí nội thất, quà lưu niệm cao cấp. Tất cả đều được làm thủ công 100% và đòi hỏi sự tỉ mỉ và óc sáng tạo của người thợ. 

Một sản phẩm mây tre đan Phú Vinh ra đời trải qua nhiều công đoạn công phu. Sau khi đan xong, sản phẩm được phơi khô, rửa sạch, nhúng vào lớp keo đặc biệt an toàn, rồi tiếp tục phơi khô. Lớp keo này vừa bảo vệ sản phẩm khỏi mốc, vừa tăng độ bền, giúp sản phẩm có thể sử dụng hàng chục năm nếu bảo quản tốt.

Là một người con lớn lên từ làng nên chị Hoàng Thị Hương cũng gắn bó với nghề từ nhỏ khi mới 5 tuổi. Gia đình chị cũng đã gắn bó với nghề qua ba, bốn thế hệ. Có người bảo: "Ở đây, bàn tay chạm vào mây tre từ khi còn bé, đan được trước khi biết viết chữ."

Nghề không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là niềm tự hào, là sợi dây kết nối các thế hệ. Đi dọc những con ngõ nhỏ ở Phú Vinh, bạn sẽ nghe tiếng lách cách của nan tre, tiếng mài dao vót mây, tiếng cười nói xen lẫn mùi thơm ngai ngái của tre phơi nắng. Ở nhiều gia đình, từ cụ già đến các em nhỏ đều biết đan lát.

Theo chị Hương, làng nghề mây tre đan Phú Vinh từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự khéo léo và tinh tế trong từng sản phẩm thủ công. Giữa nhịp sống hiện đại, những đôi tay cần mẫn của người thợ vẫn gìn giữ và phát triển nghề truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm.

Nhờ sự bền đẹp, mang tính thẩm mỹ cao, sản phẩm mây tre đan của Phú Vinh không chỉ được ưa chuộng trong nước mà còn được xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Pháp, Đức… với giá trị hàng tỷ đồng mỗi năm. Hiện nay, gia đình chị Hương cùng các doanh nghiệp khác trong làng cũng đã áp dụng thương mại điện tử, giới thiệu sản phẩm qua mạng xã hội như facebook, tiktok, zalo để giúp nghề truyền thống ngày càng tiếp cận được nhiều khách hàng mà không bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý.

Để lan toả và nhân rộng giá trị thương hiệu, sản phẩm mây tre đan của gia đình chị Hoàng Thị Hương đã tham gia vào quá trình đánh giá sản phẩm OCOP của TP. Hà Nội, đến tháng 6 vừa qua, cơ sở đã có ba sản phẩm (2 khay mây tròn và khay hình hộp chữ nhật) được chứng nhận OCOP 3 sao. Đây là minh chứng cho chất lượng và uy tín của sản phẩm, đồng thời nâng cao thương hiệu làng nghề Phú Vinh trên thị trường.

Hiện cơ sở của chị Hoàng Thị Hương có 8 công nhân làm việc quanh năm với thu nhập khoảng 250.000 đồng/ngày. Ngoài ra, chị còn giao việc cho nhiều hộ dân trong làng, góp phần tạo việc làm và giữ nghề cho địa phương. Sau khi trừ chi phí, doanh thu gia đình chị đạt khoảng 70 triệu đồng mỗi tháng - đây là một con số ấn tượng đối với nghề thủ công truyền thống.

Tuy nhiên, theo chị Hương, dù danh tiếng vang xa, nghề mây tre đan Phú Vinh vẫn đối mặt với nhiều khó khăn do nguồn nguyên liệu tự nhiên ngày càng khan hiếm, sản phẩm công nghiệp giá rẻ tràn ngập thị trường.

Để giữ lửa, nhiều nghệ nhân đã mở lớp dạy nghề miễn phí, hợp tác với các trường mỹ thuật để đào tạo thiết kế trẻ, kết hợp sản xuất với du lịch trải nghiệm. Du khách tới làng có thể tự tay đan một món đồ nhỏ, nghe kể về lịch sử làng nghề, và mang sản phẩm về như một món quà lưu niệm ý nghĩa.

Làng nghề Phú Vinh là một "bảo tàng sống", nơi truyền thống và hiện đại giao hòa. Những sợi mây, nan tre qua bàn tay nghệ nhân trở thành sản phẩm vừa mang giá trị thẩm mỹ, vừa là minh chứng cho sức sáng tạo bất tận của con người Việt Nam.

Thiện Tâm