Phó Thủ tướng Mai Văn Chính thảo luận tại tổ - Ảnh: VGP/Mai Anh
Tổ thảo luận số 10 gồm 3 Đoàn đại biểu (Bộ VHTT&DL, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, Tập đoàn Dệt May Việt Nam) với tổng số 27 đồng chí, có sự tham dự của đồng chí Mai Văn Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL.
Phát biểu tại thảo luận Tổ, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTT&DL Lê Hải Bình nêu ý kiến, báo cáo chính trị của Đảng bộ Chính phủ được xây dựng ngắn gọn, khái quát, phản ánh đúng tinh thần đổi mới trong xây dựng văn kiện thời gian qua.
Báo cáo chính trị của Đảng bộ Chính phủ trình giai đoạn 2021-2025 bày cô đọng nhưng vẫn thể hiện được tinh thần tổng kết, đánh giá toàn diện. Một số nội dung, như phần về công tác phòng chống dịch COVID-19, tuy ngắn nhưng phản ánh được vai trò, sự nỗ lực của Chính phủ trong giai đoạn đặc biệt khó khăn này.
Theo Thứ trưởng Lê Hải Bình, nhiệm kỳ 2021-2025 là một giai đoạn đặc biệt khó khăn. Trong bối cảnh đầy thách thức đó, Đảng bộ Chính phủ đã nỗ lực lãnh đạo, chỉ đạo để đạt được kết quả tích cực, hầu hết các chỉ tiêu cơ bản đều hoàn thành. Đáng chú ý là chỉ tiêu tăng trưởng GDP bình quân đạt 6,3%, tuy thấp hơn mục tiêu đề ra nhưng nếu loại trừ năm 2021 tăng trưởng thấp do dịch, thì bình quân 4 năm còn lại đạt 7,2%, vượt mức kế hoạch.
"Ngay trong năm COVID-19, Việt Nam vẫn tăng hơn 2%, thuộc nhóm tăng trưởng cao nhất thế giới. Nếu tính trung bình cả nhiệm kỳ, tăng trưởng 6,3% là một nỗ lực rất lớn. Cần nhấn mạnh hơn điểm này để thấy rõ sự cố gắng của Đảng bộ Chính phủ và các thành viên Chính phủ trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành", Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình nhấn mạnh.
Đề cập đến phần bài học kinh nghiệm trong dự thảo, Thứ trưởng Lê Hải Bình cho rằng 5 bài học được nêu là đúng và trúng, song cần bổ sung thêm những điểm nhấn thực tiễn đã được kiểm chứng trong quá trình lãnh đạo, điều hành của Chính phủ.
"Ví dụ như câu chuyện ‘sáu rõ’ - rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ tiến độ, rõ kết quả - là một bài học rất hay, cần đưa vào để nhân rộng," ông nói.
Bên cạnh đó, tinh thần "dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung" cần được thể hiện đậm nét hơn. Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình dẫn chứng, trong quá trình chỉ đạo tại Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịcVHTT&DL, lãnh đạo Bộ luôn nhấn mạnh yêu cầu đổi mới trong hành động: "Không thể chậm và chắc theo cách cũ, mà phải nhanh, sâu, và hiệu quả. Đó là cách làm mới, phù hợp với yêu cầu nhiệm kỳ tới."
Về nhiệm kỳ tới, Thứ trưởng Lê Hải Bình nhận định, bối cảnh 2025-2030 còn khó khăn, phức tạp hơn. Điều này khiến việc thích ứng của các nền kinh tế, trong đó có Việt Nam, trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi năng lực điều hành và chính sách linh hoạt.
Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ đặt ra cho nhiệm kỳ mới càng nặng nề hơn, đồng nghĩa với yêu cầu nỗ lực gấp nhiều lần, đòi hỏi đột phá mạnh mẽ hơn về thể chế, hạ tầng và con người.
Theo ông Lê Hải Bình, trong 3 đột phá chiến lược được nêu trong dự thảo là thể chế, hạ tầng và con người thì yếu tố con người cần được làm rõ và nhấn mạnh hơn. Nếu chỉ nêu "đủ phẩm chất, năng lực, tư duy, ngang tầm nhiệm vụ" thì vẫn chung chung. Thực tiễn vừa qua cho thấy, việc sắp xếp lại nhân sự, thực hiện tinh gọn bộ máy theo các nghị quyết của Trung ương là quá trình sàng lọc rất mạnh mẽ.
Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTT&DL đề nghị cần nêu rõ yêu cầu tiếp tục sàng lọc, bố trí cán bộ có năng lực, tâm huyết, loại bỏ tình trạng "làm việc cầm chừng", "ngồi một chỗ cho hết nhiệm kỳ" và "chúng ta cần những cán bộ có khát vọng cống hiến, có năng lực đổi mới và dám chịu trách nhiệm".
Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng, Tổ trưởng Tổ số 10 phát biểu - Ảnh: VGP/Mai Anh
Phát triển kết cấu hạ tầng, coi đường sắt là trục xương sống
Thảo luận tại Tổ, Đoàn đại biểu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam bày tỏ sự nhất trí cao với Dự thảo văn kiện Đại hội, đồng thời đề xuất bổ sung nhiều nội dung thiết thực liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19, phát triển kết cấu hạ tầng, ngoại giao công nghệ và công tác xây dựng Đảng trong doanh nghiệp nhà nước.
Phó Bí thư Đảng ủy Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam Nguyễn Tất Thương nhận định, dự thảo Báo cáo chính trị đã đánh giá toàn diện công tác xây dựng Đảng và lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị nhiệm kỳ 2020-2025.
Về phát triển kết cấu hạ tầng, Đoàn đại biểu Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đề nghị nội dung trong dự thảo cần trình bày ngắn gọn, súc tích và đồng bộ giữa các lĩnh vực giao thông - hàng không, đường thủy và đặc biệt là đường sắt.
Đoàn kiến nghị bổ sung cụm từ "và một số lĩnh vực giao thông" trong phần đánh giá hạn chế để phản ánh đúng tình trạng phát triển hạ tầng còn chậm, nhất là trong lĩnh vực đường sắt - hệ thống gần như chưa được mở rộng trong suốt 100 năm qua.
Đoàn đề nghị đưa các dự án cải tạo, nâng cấp đường sắt hiện hữu, cũng như các tuyến kết nối cảng biển, đường sắt liên vùng, đường sắt kết nối quốc tế vào danh mục chương trình trọng điểm giai đoạn 2025-2030, coi đây là nền tảng quan trọng cho phát triển bền vững.
Trong phần giải pháp đối ngoại, ông Nguyễn Tất Thương kiến nghị nhấn mạnh vai trò của "ngoại giao công nghệ" - một hình thức ngoại giao mới, có ý nghĩa chiến lược trong việc tiếp cận, chuyển giao công nghệ tiên tiến phục vụ triển khai các dự án hạ tầng quy mô lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
"Việc tăng cường hợp tác quốc tế về công nghệ, tiêu chuẩn, đào tạo nhân lực sẽ giúp Việt Nam chủ động hơn trong triển khai các dự án chiến lược, thúc đẩy công nghiệp phụ trợ và giảm phụ thuộc nhập khẩu", đại biểu nêu rõ.
Đoàn đại biểu Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đề nghị, Dự thảo văn kiện cần làm rõ nội dung phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, coi đường sắt là trục xương sống trong kết nối vùng và liên kết ngành - một giải pháp chiến lược nhằm giảm tải cho đường bộ, tăng hiệu quả logistics và bảo vệ môi trường.
Tại thảo luận Tổ, theo ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT, Bí thư Đảng ủy Tập đoàn Dệt May Việt Nam, bối cảnh hiện nay khác biệt rõ rệt so với các kỳ Đại hội trước như: Kinh tế toàn cầu không còn thuần túy toàn cầu hóa, mà đang bước vào giai đoạn phân mảnh, cạnh tranh gay gắt giữa các khối lớn.
Với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu gần 800 tỷ USD, trong đó hơn 400 tỷ USD là xuất khẩu, Việt Nam chịu tác động mạnh từ biến động thương mại quốc tế.
"Chỉ trong vài tháng, chính sách thuế quan có thể thay đổi liên tục, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Do đó, chương trình hành động không thể cứng nhắc cho cả nhiệm kỳ, mà phải cập nhật thường xuyên, kịp thời theo tình hình," ông Trường nhấn mạnh.
Bí thư Đảng ủy Tập đoàn Dệt May Lê Tiến Trường cho biết, Đoàn đại biểu Tập đoàn Dệt May Việt Nam thống nhất với định hướng phát triển ngành công nghiệp nền tảng và công nghiệp mới, song đề nghị xác định rõ tiêu chí để tránh liệt kê hình thức.
Đại biểu cho rằng cần đổi mới công nghệ, cải thiện quản trị, nâng cao chất lượng nhân lực, chính sách tín dụng và thị trường lao động linh hoạt, đồng thời đi đôi với bảo đảm an sinh xã hội, vì năng suất tăng có thể không đồng nghĩa với tạo thêm nhiều việc làm mới.
Ảnh: VGP/Mai Anh
Phát biểu tại thảo luận Tổ, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, báo cáo tổng kết 40 năm đổi mới do Ban Chấp hành Trung ương trình Đại hội đã được chuẩn bị công phu, phản ánh sâu sắc quá trình vận dụng và phát triển lý luận của Đảng trong lãnh đạo đất nước, chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung, bao cấp sang kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Theo Bộ trưởng Bộ VHTT&DL, trong tổng kết 40 năm đổi mới, cần nhận diện rõ hơn mô hình phát triển của Việt Nam. Bên cạnh các trụ cột như khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cần nhấn mạnh yếu tố văn hóa và con người bởi con người vừa là chủ thể, vừa là mục tiêu của phát triển. "Nếu không đặt văn hóa và con người ở vị trí trung tâm, mô hình phát triển sẽ thiếu tính bền vững, không tạo được bản sắc riêng", Bộ trưởng khẳng định.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, ở nhiều quốc gia phát triển, văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà còn là nguồn lực kinh tế quan trọng, từ bảo tàng, nhà hát đến các sản phẩm văn hóa có giá trị lâu dài, bền vững.
Từ thực tiễn đó, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL nêu kiến nghị bổ sung yếu tố văn hóa vào mô hình phát triển Việt Nam, coi văn hóa vừa là nền tảng tinh thần, vừa là động lực phát triển kinh tế - xã hội. Đây chính là triết lý phát triển mang đậm bản sắc Việt Nam, giúp đất nước hội nhập sâu rộng nhưng vẫn giữ vững giá trị và bản lĩnh dân tộc.
Tại tổ thảo luận, Phó Thủ tướng Mai Văn chính đánh giá các ý kiến thảo luận rất tâm huyết, mang lại nhiều giá trị thực tiễn, đồng tình với quan điểm văn hóa không chỉ là một lĩnh vực riêng biệt, mà là yếu tố bao trùm tất cả các lĩnh vực khác trong đời sống kinh tế-xã hội.
Hiện nay, chúng ta đang sở hữu nguồn tài nguyên văn hóa rất phong phú, bao gồm tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.
Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp văn hóa cũng đang mở ra cơ hội lớn – với hơn mười ngành đầy tiềm năng. Vấn đề là chúng ta phải xác định được trọng tâm, những khâu đột phá, để phát triển.
Thực tế cho thấy, các hoạt động văn hóa có thể tạo ra giá trị kinh tế rất lớn. Những sản phẩm như phim ảnh, biểu diễn nghệ thuật, nếu được đầu tư đúng, có thể thu hút doanh thu hàng chục tỷ đồng. Tuy nhiên, để làm được điều đó, chúng ta cần có cơ chế phù hợp, thông thoáng, đột phá, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân và các tổ chức đầu tư vào hạ tầng, thiết chế văn hóa.
Sắp tới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được giao tham mưu cho Bộ Chính trị một nghị quyết về phát triển đột phá văn hóa trong kỷ nguyên mới, vừa mang tính kế thừa đồng thời phải có đột phá riêng.
Bên cạnh đó, các chỉ tiêu tăng trưởng đặt ra cho giai đoạn tới cao, do đó chúng ta phải đảm bảo cân đối nguồn lực để thực hiện, đây cũng là thách thức lớn, cần tính toán phương án huy động tổng nguồn lực xã hội. Cuối cùng, từng ngành, từng lĩnh vực đều phải có quyết tâm, kế hoạch rõ ràng để đạt được mục tiêu tăng trưởng.
Về các ý kiến thảo luận tại Tổ, bên cạnh việc đề nghị hoàn thiện cho phù hợp với thực tiễn, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần chung của lần này là phải quyết tâm cao ở tất cả các ngành, đơn vị, trong đó có ngành văn hóa, để chúng ta quyết tâm đạt mục tăng trưởng, nếu không chúng ta sẽ bị tụt lại phía sau và sẽ rơi vào bẫy thu nhập trung bình.
Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến về công tác tổ chức cán bộ trong mô hình mới, vấn đề tăng trưởng, xây dựng chủ nghĩa xã hội và việc tiếp thu tinh hoa của thế giới trong lĩnh vực khoa học công nghệ, cũng như trong lĩnh vực văn hóa, để góp phần xây dựng và phát triển đất nước, để Việt Nam ngày càng phát triển, sánh vai cùng các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.
Gia Huy