Vị Đại sứ Liên Xô và quyết định nâng cấp SAM 2 tại Việt Nam

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân gửi Tư lệnh không quân Liên bang Nga bức tranh bằng đồng tới gia đình đồng chí Ilia S.Shcherbakov, nguyên Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Liên Xô  tại Việt Nam. - Ảnh: VGP/Từ Lương

Tháng 9/1967, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiên đoán không quân Mỹ sẽ sử dụng B-52 để đánh phá Hà Nội. Nhiệm vụ nghiên cứu đánh B-52 đã được Bác Hồ giao cho đồng chí Tư lệnh Phòng không -Không quân.

Với sự chuẩn bị chu đáo với nhiều cách đánh sáng tạo, riêng có, ngay ngày đầu tiên của chiến dịch “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, lực lượng tên lửa Việt Nam đã quật ngã tại chỗ máy bay B-52 của Không quân Hoa Kỳ, mặc dù B-52 sở hữu hệ thống gây nhiễu hiện đại nhất thời bấy giờ.

Góp phần quan trọng vào chiến thắng này phải kể tới một quyết định rất đặc biệt của đồng chí Ilia S.Shcherbakov, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Liên Xô tại Việt Nam nhiệm kỳ 1964-1974.

Ông đã trực tiếp đến thăm các trận địa phòng không, biết rõ những khó khăn về kỹ thuật xuất hiện trên các chiến trường. Từ việc am hiểu tình hình thực tế ở Việt Nam, với tinh thần quốc tế cộng sản cao cả, tinh thần trách nhiệm của một vị Đại sứ đặc mệnh toàn quyền, ông đã thay mặt Chính phủ Liên Xô ra quyết định cho phép các chuyên gia Liên Xô đang có mặt ở Việt Nam được can thiệp trực tiếp vào hệ thống của tên lửa SAM 2 theo hướng tăng công suất ra -đa lớn hơn công suất hệ thống gây nhiễu của B-52.

Thời kỳ đó, Chính phủ Liên Xô và quân đội Liên Xô đã có quy định rất ngặt nghèo: Việc can thiệp vào tên lửa SAM 2 bằng bất cứ hình thức gì cũng không được phép thực hiện nếu không ở trong lãnh thổ Xô Viết. Vì vậy, quyết định táo bạo nhưng vô cùng có trách nhiệm với Việt Nam của vị Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Liên Xô tại Việt Nam đã góp phần quan trọng để tên lửa SAM 2 có thể vươn tới độ cao và vượt nhiễu của B-52.

Kết quả cải tiến này của chuyên gia Liên Xô và của bộ đội phòng không đã thu được kết quả lớn, khi chúng ta liên tục hạ gục tại chỗ pháo đài bay B-52. Riêng 12 ngày đêm trong chiến dịch “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không,” đã có 34 chiếc B52 phải đền tội (chiếm 16,2% tổng số B-52 tham chiến tại Việt Nam).

Chiều 28/12/2012, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đã tiếp thân mật Trung tướng Bondarev Viktor Nhikolaevich, Tư lệnh Không quân Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga đại diện Bộ Quốc phòng Nga sang dự lễ kỷ niệm 40 năm chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”.

Bằng tất cả tình cảm chân thành, Phó Thủ tướng đã gửi đồng chí Tư lệnh không quân Liên bang Nga bức thư bằng tiếng Nga cùng bức tranh Vịnh Hạ Long bằng đồng tới gia đình đồng chí Ilia S.Shcherbakov, tỏ lòng tri ân của nhân dân cũng như Quân đội nhân dân Việt Nam.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân mong muốn các thành viên của gia đình Đại sứ Ilia S.Shcherbakov luôn mạnh khỏe, hạnh phúc, gặp nhiều may mắn và sẽ tới thăm Việt Nam trong thời gian sớm nhất.

 Từ Lương