Việc xử lý công chức vi phạm chính sách dân số

Về vấn đề trên, Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội trả lời như sau:

Theo quy định tại Điều 2 Nghị định số 20/2010/NĐ-CP ngày 8/3/2010 quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh Dân số và Điều 1 Nghị  định số 18/2011/NĐ-CP ngày 17/3/2011 sửa đổi khoản 6 Điều 2 Nghị định số 20/2010/NĐ-CP, thì những trường hợp sau đây không vi phạm quy định sinh một hoặc hai con :

1. Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu cả hai hoặc một trong hai người thuộc dân tộc có số dân dưới 10.000 người hoặc thuộc dân tộc có nguy cơ suy giảm số dân (tỷ lệ sinh nhỏ hơn hoặc bằng tỷ lệ chết) theo công bố chính thức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

2. Cặp vợ chồng sinh con lần thứ nhất mà sinh ba con trở lên.

3. Cặp vợ chồng đã có một con đẻ, sinh lần thứ hai mà sinh hai con trở lên.

4. Cặp vợ chồng sinh lần thứ ba trở lên, nếu tại thời điểm sinh chỉ có một con đẻ còn sống, kể cả con đẻ đã cho làm con nuôi.

5. Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu đã có hai con đẻ nhưng một hoặc cả hai con bị dị tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo không mang tính di truyền, đã được Hội đồng Giám định y khoa cấp tỉnh hoặc cấp Trung ương xác nhận.

6. Cặp vợ chồng đã có con riêng (con đẻ):

a) Sinh một con hoặc hai con, nếu một trong hai người đã có con riêng (con đẻ);

b) Sinh một con hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh, nếu cả hai người đã có con riêng (con đẻ). Quy định này không áp dụng cho trường hợp hai người đã từng có hai con chung trở lên và các con hiện đang còn sống.

7. Phụ nữ chưa kết hôn sinh một hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh.

Xử lý vi phạm chính sách dân số

Hiện nay, có một số Bộ, Ngành đã ban hành Thông tư (như Thông tư số 54/2011/TT-BCA của Bộ Công an); Hội đồng nhân dân ở một số tỉnh đã ban hành Nghị quyết về chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình, trong đó có hình thức xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức vi phạm sinh con thứ ba trở lên. Theo đó, hình thức xử lý cụ thể đối với cán bộ, công chức vi phạm được thực hiện theo Thông tư của Bộ, Ngành hoặc Nghị quyết của Hội đồng nhân dân, Quyết định của UBND tỉnh nơi cán bộ, công chức đó công tác.

Ví dụ: Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Thuận khóa IX, kỳ họp thứ 4 ra Nghị quyết số 26/2012/NQ-HĐND ngày 2/7/2012 về chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình tỉnh Bình Thuận, đã quyết nghị: Đối với cán bộ, công chức, viên chức, người hợp đồng lao động trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp của cơ quan Đảng, Nhà nước và đoàn thể trên địa bàn tỉnh; cán bộ xã, phường, thị trấn, thôn, khu phố; cán bộ và chiến sĩ trong lực lượng vũ trang nếu vi phạm chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình thì bị xử lý như sau:

Sinh con thứ 3 thì bị kỷ luật với hình thức khiển trách;

Sinh con thứ 4 thì bị cách chức nếu có chức vụ; bị cảnh cáo nếu không có chức vụ;

Sinh con thứ 5 thì bị buộc thôi việc.

- Đối với Đảng viên vi phạm chính sách dân số thì ngoài việc bị xử lý kỷ luật theo quy định cụ thể của Bộ, Ngành hoặc  địa phương nơi công tác, còn phải xử lý kỷ  luật về đảng theo Quyết định số 09-QĐ/TW ngày 24/3/2011 của Bộ Chính trị về xử lý kỷ luật Đảng viên vi phạm chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình. Theo quyết định này đảng viên vi phạm trong trường hợp sinh con thứ 3 (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác) thì kỷ luật bằng hình thức khiển trách; sinh con thứ 4 thì kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo hoặc cách chức (nếu có chức vụ); sinh con thứ 5 trở lên thì kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi tổ chức Đảng.

Trường hợp ông Đặng Sỹ Thắng là công chức, vợ chồng ông Thắng đã sinh hai con, do con thứ 2 bị mắc bệnh máu trắng, là loại bệnh hiểm nghèo, nên vào năm 2010  vợ chồng ông đã sinh con thứ 3. Theo quy định tại khoản 5, Điều 2 Nghị định số 20/2010/NĐ-CP, nếu người con thứ 2 của vợ chồng ông Thắng đã được Hội đồng Giám định y khoa cấp tỉnh hoặc cấp Trung ương xác nhận là mắc bệnh hiểm nghèo, thì việc vợ chồng ông sinh con thứ 3 là không vi phạm chính sách. 

Tuy nhiên, năm 2012, vợ chồng ông Thắng sinh tiếp con thứ 4, sẽ được coi là trường hợp vi phạm sinh con thứ 3. Ông Thắng là công chức nên hình thức xử lý cụ thể đối với vi phạm sẽ được thực hiện theo quy định của Bộ, Ngành hoặc Nghị quyết của Hội đồng nhân dân, Quyết định của UBND tỉnh nơi ông công tác.

Nếu ông Thắng là đảng viên, ngoài hình thức xử lý cụ thể của cơ quan đối với công chức, ông còn phải chịu kỷ luật của Đảng bằng hình thức khiển trách.

Luật sư Trần Văn Toàn

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.