Việt Nam đạt những bước tiến đáng kể bảo vệ sức khỏe cộng đồng

TS. Angela Pratt đưa ra nhận định trên khi trao đổi với phóng viên về những thành tựu của Việt Nam trong lĩnh vực vực y tế công cộng và hoạt định chính sách y tế.

Xin Tiến sĩ cho biết, năm 2024, điều ấn tượng nhất vềViệt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực vực y tế công cộng và hoạt định chính sách y tế, là gì?

TS. Angela Pratt: Năm vừa qua, Việt Nam đã thực hiện khối lượng công việc lớn và có những bước tiến đáng kể trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng. WHO hết sức vui mừng khi Quốc hội Việt Nam đã thông qua Nghị quyết cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào thời điểm cuối năm 2024.

Những sản phẩm này rất nguy hiểm cho người trẻ tuổi và sức khỏe của họ. Đây là quyết sách mạnh mẽ và táo bạo của Quốc hội Việt Nam nhằm bảo vệ sức khỏe của người dân, đặc biệt là những người trẻ tuổi.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đạt rất nhiều thành tựu về chăm sóc sức khỏe người dân như tiếp tục mở rộng mạng lưới bảo hiểm xã hội với gần 95% dân số tham gia bảo hiểm y tế.

Một số luật như Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược và Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi được Quốc hội thông qua hứa hẹn sẽ củng cố nền tảng của hệ thống y tế Việt Nam một cách thực chất trong nhiều năm tới.

Năm 2024, tại nhiều địa phương, Chính phủ Việt Nam tiếp tục mở rộng và tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân, triển khai gói can thiệp thiết yếu về bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường và chăm sóc sức khỏe tâm thần tại tuyến y tế cơ sở.

Đồng thời, ứng phó hiệu quả với nhiều đợt bùng phát dịch bệnh, cũng như thực hiện nhiều nỗ lực để đảm bảo trẻ em được tiêm vaccine đầy đủ theo lịch tiêm chủng.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, WHO vẫn lo ngại nguy cơ bùng phát dịch bệnh tại một số địa phương như dịch sởi. Chúng tôi cũng đang hợp tác rất chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam để ứng phó với diễn biến của dịch bệnh.

Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu khác không chỉ liên quan tới lĩnh vực y tế, nhưng sẽ có tác động rất quan trọng đến bảo vệ sức khỏe người dân. Đơn cử như Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ đã được thông qua có quy định trẻ em dưới 10 tuổi, chiều cao dưới 1,35 m không được ngồi ở ghế khoang lái cùng với tài xế. Việc luật hóa vị trí ngồi và dùng ghế chuyên dụng giúp trẻ em được bảo vệ tốt hơn khi tham gia giao thông.

Một trong những điều chúng tôi quan sát được là cam kết và sự cởi mở ngày càng tăng của Việt Nam đối với việc thảo luận về cách giải quyết tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe, cũng như các vấn đề ô nhiễm không khí.

WHO rất vui mừng và tự hào có thể góp sức vì một "Việt Nam khỏe mạnh hơn và an toàn hơn." Tôi thực sự mong chờ được tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong năm 2025.

Được biết bà là một trong số những chuyên gia hàng đầu về công tác kiểm soát thuốc lá của WHO. Từ 1/1/2025, các loại thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chính thức bị cấm tại Việt Nam. Xin bà gợi ý giúp Chính phủ Việt Nam triển khai hiệu quả chính sách này trong thời gian tới?

TS. Angela Pratt: Tôi nghĩ một trong những điều quan trọng nhất cần ưu tiên là hỗ trợ người nghiện cai thuốc lá bởi chúng ta đều biết nicotine có trong thành phần của thuốc là một chất gây nghiện mạnh.

Chính phủ cần hỗ trợ người nghiện cai thuốc, bảo đảm họ nhận được sự hỗ trợ cần thiết thông qua kênh tư vấn từ tổng đài hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hoặc biện pháp chuyên biệt và có mục tiêu hơn từ đội ngũ bác sĩ chuyên môn.

Ngoài ra, để thực hiện lệnh cấm, chúng ta cần giải quyết triệt để gốc rễ của vấn đề như ngăn chặn tình trạng buôn lậu các sản phẩm này vào lãnh thổ Việt Nam và hành vi sản xuất, buôn bán bán thuốc lá điện tử.

Nhiệm vụ này đòi hỏi các bộ, ngành và cơ quan Chính phủ phải cùng chung tay thực hiện. WHO sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam nâng cao nhận thức của công chúng. Trong tất cả các lĩnh vực y tế công cộng, các sáng kiến được triển khai thành công nhất khi công chúng hiểu được lý do và ủng hộ việc triển khai.

Xin Tiến sĩ cho biết ưu tiên hợp tác của WHO hỗ trợ Việt Nam trong năm 2025?

TS. Angela Pratt: Các ưu tiên của WHO luôn được đề ra với mong muốn tăng cường hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam, trước hết là Bộ Y tế, nhằm hỗ trợ giải quyết những vấn đề bức thiết nhất.

Cụ thể, trong năm 2025, WHO sẽ tập trung vào năm lĩnh vực chính.

Đầu tiên là tăng cường thể chế chính sách y tế. WHO mong muốn hỗ trợ Việt Nam hoàn thiện hơn nữa các luật, chính sách, quy định, hướng dẫn về y tế, với mục tiêu bao trùm là bảo hiểm y tế toàn dân, bảo đảm mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe khi họ cần, miễn phí hoặc với mức giá mà họ có thể chi trả được.

Thứ hai là tiếp tục tập trung vào việc tăng cường chăm sóc sức khỏe tuyến cơ sở và chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt là các dịch vụ y tế cơ sở đang hoạt động cho những người mắc các bệnh mãn tính như tăng huyết áp hoặc tiểu đường, cũng như các loại bệnh truyền nhiễm ưu tiên như bệnh lao và viêm gan. 

Thứ ba sẽ là tiếp tục hỗ trợ Chính phủ tăng cường an ninh y tế; hệ thống ứng phó và chuẩn bị sẵn sàng khi có tình huống khẩn cấp về y tế. Đại dịch COVID-19 đã thực sự bị đẩy lùi, nhưng chúng ta vẫn còn nhiều bài học từ dịch bệnh, Việt Nam cần chuẩn bị tốt và có vị thế tốt để ứng phó.

Thứ tư là giải quyết các yếu tố nguy cơ đối với các bệnh không lây nhiễm, như bệnh tim, ung thư, đột quỵ. Phần lớn những người mắc các căn bệnh này là do các yếu tố nguy cơ có thể phòng ngừa được. Hút thuốc là nguyên nhân chính; lạm dụng rượu, chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu hoạt động thể chất.

Cuối cùng nhưng chắc chắn không kém phần quan trọng là tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe. Sức khỏe của người dân Việt Nam bị ảnh hưởng bởi tác động của biến đổi khí hậu. Chúng tôi đã có những hợp tác quan trọng với Chính phủ và các đối tác trong 12 tháng qua để thiết lập quan hệ đối tác và nâng cao nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe cũng như giải quyết các vấn đề môi trường như ô nhiễm không khí.

Xin Tiến sĩ cho biết kỳ vọng của bà về sự phát triển của Việt Nam trong năm 2025 và những năm tiếp theo, đặc biệt khi Việt Nam bước vào Kỷ nguyên vươn mình?

TS. Angela Pratt: Chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục hợp tác với Chính phủ để cải thiện sức khỏe của người dân và hệ thống y tế phục vụ người dân không chỉ cho hiện tại mà còn hướng đến tương lai.

Chính phủ Việt Nam đã đặt ra một số mục tiêu rất tham vọng cho tăng trưởng kinh tế, giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và đã đưa ra một chương trình nghị sự rất thú vị về chuyển đổi trong các lĩnh vực như công nghệ số.

WHO rất trân trọng Chính phủ Việt Nam đã dành ưu tiên cao cho sức khỏe và phát triển con người. 

Chính phủ hiểu rất rõ rằng Việt Nam sẽ không thể đạt được các kế hoạch đầy tham vọng về phát triển kinh tế, nếu không ưu tiên đảm bảo sức khỏe của người dân. Nền kinh tế không thể phát triển nếu không có người dân khỏe mạnh, bài học này chúng ta học được từ dịch COVID-19 vừa qua, một lần nữa khẳng định, sức khỏe người dân và phát triển nền kinh tế phải gắn bó chặt chẽ với nhau.

Thưa tiến sĩ, nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, bà có thông điệp gì muốn gửi gắm người dân Việt Nam đón Tết an vui?

TS. Angela Pratt: Trong vài năm qua, tôi có cơ hội trải nghiệm Tết Việt và cảm thấy rất thích thú ý nghĩa của Tết. Tôi biết rằng Tết là lễ hội quan trọng nhất tại Việt Nam với nhiều phong tục truyền thống. Đây là thời điểm trong năm, mang tới cảm giác hy vọng, đổi mới. 

Nhân dịp này, tôi muốn gửi tới người dân Việt Nam lời chúc an toàn, khỏe mạnh, chăm sóc bản thân và gia đình.

Hiện đang là mùa đông ở miền bắc Việt Nam và phía bắc bán cầu. Nhiều dịch bệnh đường hô hấp đang lưu hành trong cộng đồng. Vì vậy, trong thời gian này, mọi người có thể dễ bị nhiễm bệnh. Vì vậy, lời khuyên của tôi dành cho mọi người là hãy chăm sóc bản thân thật tốt. Nếu bạn bị bệnh hoặc có triệu chứng, hãy cố gắng tránh tiếp xúc gần với người khác để đảm bảo an toàn cho cho họ, và hãy tìm kiếm tư vấn y tế.

Lời chúc của tôi dành cho tất cả mọi người ở Việt Nam khi chúng ta chào đón năm mới Ất Tỵ "Sức khỏe - hạnh phúc- bình an và thịnh vượng" trong năm mới./.

Xin cảm ơn Tiến sĩ!

Thùy Dung