Xây dựng Khu Xử lý nước thải tập trung tại KCN Trà Nóc I, II: Không thể chậm trễ

Riêng KCN Trà Nóc hàng ngày có tới 10.000m3 nước thải, chất thải rắn nguy hại phát sinh trong 1 tháng tại KCN Trà Nóc I,II ước khoảng 184,3 tấn, nhưng hiện nay chỉ có 50/168 doanh nghiệp đã đăng ký chủ sở hữu chất thải nguy hại với Sở TN&MT TP.Cần Thơ.

Hiện nay, 6 KCN ở TP. Cần Thơ đều có báo cáo đánh giá tác động môi trường nhưng chưa xây dựng hệ thống xử lý chất thải tập trung. Tại TP.Cần Thơ cũng chưa có đơn vị thu gom và xử lý chất thải nguy hại nên một số doanh nghiệp ký kết hợp đồng với các đơn vị thu gom từ TP.HCM. Phần lớn các doanh nghiệp còn lại gom chung rác thải nguy hại với rác thải sinh hoạt được đổ tại bãi rác Tân Long (Hậu Giang).

Đã đi vào hoạt động 15 năm qua nhưng KCN Trà Nóc I và II của TP. Cần Thơ vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Chỉ một số ít doanh nghiệp trong KCN này xử lý nước thải cục bộ đạt tiêu chuẩn loại A, còn lại tất cả nước thải chưa qua xử lý của KCN đều thải trực tiếp ra môi trường. Nước thải của KCN Trà Nóc đã và đang giết chết những dòng kênh, rạch, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, gây bức xúc cho người dân...

15 năm ô nhiễm

KCN Trà Nóc I được thành lập năm 1995, tổng diện tích là 135,67 ha với diện tích cho thuê 111 ha; KCN Trà Nóc II được thành lập năm 1998 có tổng diện tích 165 ha với diện tích cho thuê 104 ha.Đến nay, KCN Trà Nóc I đã lấp đầy diện tích; KCN Trà Nóc II đã cho các doanh nghiệp thuê được 80% diện tích với tổng số doanh nghiệp của cả 2 KCN trên là 168 doanh nghiệp.

Mặc dù đã đi vào hoạt động được 15 năm, nhưng đến nay KCN Trà Nóc vẫn chưa xây dựng Nhà máy Xử lý nước thải tập trung. Tuy đa phần các doanh nghiệp trong KCN đều có công trình xử lý nước thải cục bộ nhưng đến nay mới chỉ có 7 doanh nghiệp xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn loại A, còn lại chỉ xử lý qua loa hoặc không xử lý. "Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến thủy sản tuy có hệ thống xử lý nước thải cục bộ nhưng hầu hết chỉ hoạt động cầm chừng vì sợ chi phí lớn" - ông Võ Ngọc Hồ, Giám đốc Công ty TNHH MTV Xây dựng hạ tầng Cần Thơ (chủ đầu tư hạ tầng KCN Trà Nóc) cho biết.

Ông Hồ cũng cho biết, nhiều doanh nghiệp do không xử lý cục bộ nên đã lén lút xả nước thải chưa qua xử lý ra sông Hậu. Cán bộ Môi trường và Đội Bảo vệ quản lý duy tu KCN Trà Nóc trực thuộc Công ty thường xuyên kiểm tra và lập biên bản đối với các doanh nghiệp thường xuyên vi phạm để báo cáo và hỗ trợ Phòng Cảnh sát Môi trường (Công an TP. Cần Thơ) trong công tác xử lý vi phạm về môi trường. Các doanh nghiệp tại KCN Trà Nóc thường xuyên xả nước thải chưa qua xử lý trực tiếp ra môi trường, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực chế biến thủy sản, chế biến thức ăn chăn nuôi...

Rạch Sang Trắng đã chết...

Do không có cống thoát nước riêng nên toàn bộ nước thải trong KCN đều đang xả vào hệ thống thoát nước mưa sau khi đã được xử lý tại các công trình xử lý cục bộ của doanh nghiệp. Hiện nay, KCN Trà Nóc có tổng cộng 14 cửa xả thoát nước mưa ra 4 thủy vực chính tiếp nhận nước thải và nước mưa của KCN Trà Nóc I, II, gồm: Sông Hậu (phía Đông), rạch Cái Chôm (phía Bắc), kênh ngang qua Quốc lộ 91A (phía Nam) và rạch Sang Trắng nằm giữa KCN.

Cả 4 thủy vực tiếp nhận nguồn xả thải từ KHC Trà Nóc đều bị ảnh hưởng nặng nề. Rõ nhất là rạch Sang Trắng, giờ đã trở thành một màu đen kịt, hôi thối nồng nặc. Khảo sát con rạch này, chúng tôi đã bắt gặp một đoạn cống lộ thiên có chiều dài khoảng 30m, rộng khoảng 1,5m dẫn nước thải xử lý chưa đạt yêu cầu có màu đen ngòm, sủi bọt chảy cuồn cuộn từ hàng rào KCN Trà Nóc ra rạch Sang Trắng. Những người dân ở đây cho biết, buổi tối hàng ngày là thời điểm KCN Trà Nóc xả nước thải ra kênh và cũng là lúc những hộ dân tại đây bị "tra tấn" nặng nề nhất. Ông Vương Hoàng Tấn (Khu vực 4, phường Trà Nóc, quận Bình Thủy), than vãn: "Hơn 10 năm trước, gia đình tôi vẫn ra rạch Sang Trắng tắm giặt, hóng mát, nhưng đến nay thì không dám đến gần con rạch này nữa vì mùi hôi thối không thể chịu nổi".

Nhiều người dân sống gần KCN Trà Nóc đã phản ánh đến các cơ quan chức năng về tình trạng ô nhiễm môi trường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và cuộc sống của họ.

Nhiều áp lực đối với cơ quan quản lý...

Được biết, từ năm 2008, UBND TP.Cần Thơ đã khởi động triển khai Dự án Nhà máy Xử lý nước thải tập trung KCN Trà Nóc do Ngân hàng Tái thiết Đức tài trợ vốn; giao cho Công ty TNHH Cấp thoát nước Cần Thơ làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, tại cuộc họp được UBND TP.Cần Thơ tổ chức mới đây, đơn vị này đã chính thức báo cáo xin không thực hiện dự án. Nguyên nhân do không giải quyết được những vướng mắc với phía tài trợ như công suất thiết kế, thời hạn vay vốn và ân hạn, lãi suất, mức thu phí xử lý nước thải... Vì vậy, đến nay KCN Trà Nóc vẫn chưa thể có nhà máy xử lý nước thải tập trung, nước thải chưa qua xử lý vẫn ồ ạt chảy ra môi trường.

Theo Thông tư 08/2009 của Bộ TN&MT, đến cuối tháng 12-2010 các KCN đã và đang hoạt động chưa có nhà máy xử lý nước thải tập trung phải tiến hành đầu tư xây dựng ngay, nếu không sẽ phải đóng cửa. Tháng 7/2010, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra và đề nghị UBND TP. Cần Thơ có quyết định xử phạt Công ty TNHH MTV Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ 425 triệu đồng vì không xây lắp công trình xử lý môi trường theo nội dung báo cáo tác động môi trường được duyệt, xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật tại Khu công nghiệp Trà Nóc.

Nếu không có sự gia hạn, áp dụng triệt để theo Thông tư 08/2009 của Bộ TN &MT thì KCN Trà Nóc đang đối mặt với nguy cơ phải đóng cửa vào ngày 31 tháng này. Đây là một sức ép lớn về mặt pháp luật đè nặng lên các cơ quan quản lý TP. Cần Thơ. Song tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng báo động tại KCN Trà Nóc mới là một "sức ép" thực sự để các cơ quan chức năng của Cần Thơ phải hành động ngay, hành động nhanh, không thể chậm trễ trong việc xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật phục vụ việc xử lý nước, chất thải tập trung tại KCN Trà Nóc và các KCN tập trung trên địa bàn. Trong đó, UBND TP.Cần Thơ đã giao Ban Quản lý các KCX và CN Cần Thơ chỉ đạo Công ty TNHH MTV Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ gấp rút triển khai khảo sát, nghiên cứu lập dự án và thiết kế cơ sở Nhà máy Xử lý nước thải KCN Trà Nóc.

Bao giờ toàn bộ nước thải được xử lý ?

Trao đổi với phóng viên Báo Tài nguyên & Môi trường, ông Võ Thanh Hùng, Trưởng Ban Quản lý các KCX và CN Cần Thơ cho biết: BQL và Cty TNHH MTV Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ đã ký hợp đồng tư vấn lập dự án và thiết kế cơ sở Nhà máy Xử lý nước thải cho KCN Trà Nóc. Theo thiết kế dự án, Nhà máy Xử lý nước thải này có công suất 12.000 m3/ngày đêm, tổng vốn 165 tỉ đồng. Trước mắt, Dự án sẽ được triển khai giai đoạn I với công suất 6.000 m3/ngày đêm, tổng vốn khoảng 111 tỉ đồng. Về nguồn vốn cho giai đoạn I, hiện Công ty TNHH MTV Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ có khoảng 30 tỉ đồng, Quỹ Bảo vệ môi trường của Bộ TN&MT cam kết cho vay 20-30 tỉ đồng, còn lại Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Quỹ Đầu tư của TP.Cần Thơ cam kết cho vay với lãi suất ưu đãi.

Hiện tại, thiết kế cơ sở của Dự án đang được chủ đầu tư đưa ra lấy ý kiến của các Sở, ban ngành và các doanh nghiệp trong KCN Trà Nóc để trình UBND TP.Cần Thơ phê duyệt. Nếu được phê duyệt trong thời gian cuối năm 2010, thì cũng phải đến quý III/2011 Dự án mới có thể chính thức khởi công và thời gian thi công của Dự án là 12 tháng.

Tuy nhiên, giai đoạn đầu của Nhà máy Xử lý nước thải này có công suất 6.000m3/ngày đêm, trong khi đó tổng lượng nước thải hiện tại của KCN Trà Nóc đã lên tới 10.000m3/ngày đêm. Vậy thời gian bao lâu nữa nước thải của KCN Trà Nóc mới được thu gom xử lý hoàn toàn ?

Quỳnh – Diễm