Xứ Catalonia: Khi độc lập ‘kéo co’ với tự trị

Thủ hiến Catalonia Carles Puigdemont - Ảnh: AFP

Reuters ngày 18/10 dẫn một nguồn tin giấu tên từ chính quyền Catalonia cho hay, Thủ hiến Carles Puigdemont sẽ tuyên bố độc lập nếu chính quyền Madrid kích hoạt Điều 155 trong Hiến pháp nhằm tước đi quyền tự trị của vùng này.

Trước đó, Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy đã cho Catalonia hạn chót đến 10h sáng ngày 19/10 giờ địa phương (15h cùng ngày, giờ Việt Nam), để trả lời câu hỏi vùng lãnh thổ này có tuyên bố độc lập hay không.

Trong tuyên bố ngày 18/10, Thủ tướng Tây Ban Nha khẳng định sẽ kích hoạt Điều 155 nhằm nắm quyền điều hành trực tiếp Catalonia nếu nhà lãnh đạo Carles Puigdemont cương quyết đòi độc lập.

Điều 155 của Hiến pháp Tây Ban Nha, vốn chưa bao giờ được kích hoạt trước đây, sẽ mở đường cho Madrid nắm quyền điều hành trực tiếp vùng Catalonia. Theo đó, chính quyền Madrid có thể cách chức các lãnh đạo Catalonia và lập ra nhóm mới, nắm quyền kiểm soát cảnh sát, tài chính và tổ chức bầu cử sớm.

Ông Puigdemont từng ký tuyên bố độc lập vào tuần trước sau cuộc trưng cầu dân ý hôm 1/10 mà Madrid khẳng định là hành động phạm pháp. Tuy nhiên, ngay sau đó, lãnh đạo Catalonia đã tạm dừng thực hiện tuyên bố độc lập, thể hiện mong muốn đàm phán với Tây Ban Nha.

"Lãnh đạo Catalonia nói trong cuộc họp đảng rằng ông sẽ dừng việc hoãn thi hành tuyên bố độc lập nếu Madrid sử dụng Điều 155 trong Hiến háp Tây Ban Nha", nguồn tin trên tiết lộ, theo Reuters.

Trước đó, ngày 17/10, người phát ngôn của chính quyền Catalonia, Jordi Turull, cho biết chính quyền khu tự trị này không có ý định từ bỏ mục tiêu ly khai và câu trả lời cho phía chính quyền trung ương vào ngày 19/10 tới sẽ "không có gì khác" so với tuyên bố trong ngày 16/10.

Cuộc khủng hoảng chính trị lớn nhất ở Tây Ban Nha trong nhiều thập kỷ qua đã trở nên căng thẳng hơn khi ngày 17/10, Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha tuyên bố luật trưng cầu ý dân về độc lập của Catalonia là vô giá trị.

Trước đó một ngày, một thẩm phán Tòa án tối cao Tây Ban Nha đã ra lệnh bắt giữ Jordi Sanchez và Jordi Cuixart, thủ lĩnh 2 nhóm ủng hộ độc lập tại Catalonia, với cáo buộc kích động nổi loạn. Ngoài ra, cảnh sát trưởng vùng Catalonia Josep-Luis Trapero cũng bị cáo buộc kích động nổi loạn và không ngăn chặn cuộc trưng cầu ý dân về độc lập vốn bị coi là vi hiến. Tuy nhiên, ngày 16/10, ông Trapero đã được tòa án tạm trả tự do. Nếu bị kết tội, 3 người trên có thể phải lĩnh án mỗi người lên tới 15 năm tù.

Ngay sau khi có lệnh bắt giữ trên, người phát ngôn chính quyền Catalonia Turull cho rằng đây là một "hành động khiêu khích" của Chính phủ Tây Ban Nha.

An Bình