Xu thế thời tiết những tháng cuối năm

Trao đổi với báo chí về các hình thái thời tiết những tháng cuối năm, ông Nguyễn Văn Hưởng - Trưởng phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết, giai đoạn cuối năm 2025, Việt Nam được dự báo đón mưa lớn trên diện rộng, tập trung trong khoảng nửa cuối tháng 9 đến tháng 11, đi kèm là sự thay đổi về nền nhiệt, có thể giảm nhẹ trong khoảng 1 độ C. Ngoài ra, do ảnh hưởng từ hiện tượng ENSO cùng khối khí lạnh, người dân cần đề phòng các hiện tượng thời tiết cực đoan như sạt lở, giông lốc và gió giật mạnh.

Dự báo mùa đông có các dấu hiệu khác thường

Theo dự báo từ Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, không khí lạnh năm nay có khả năng đến sớm hơn so với mọi năm, ngay từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 sẽ có những đợt không khí lạnh yếu tác động đến khu vực Bắc Bộ.

Từ cuối tháng 10 đến tháng 2 năm sau, không khí lạnh xuất hiện thường xuyên hơn. Trong đó, tháng 12, tháng 1 và tháng 2 là giai đoạn tác động mạnh nhất, có thể xuất hiện những đợt không khí lạnh mạnh gây rét đậm, rét hại nghiêm trọng tại khu vực Bắc Bộ.

Đặc biệt, trong giai đoạn tháng 2-3/2026, hiện tượng mưa nhỏ, mưa phùn có khả năng xảy ra nhiều hơn so với mọi năm, nguyên nhân xuất phát từ hiện tượng ENSO (đây là sự biến đổi có tính chu kỳ không đều của gió và nhiệt độ bề mặt biển trên Đông Thái Bình Dương nhiệt đới, ảnh hưởng đến khí hậu hầu khắp các miền nhiệt đới và cận nhiệt đới).

Theo nhận định, cuối năm 2025 đến đầu năm 2026, ENSO nghiêng về pha La Nina yếu. Thực tế cho thấy, những năm xuất hiện La Nina yếu thì mùa đông thường đến sớm hơn. Tuy vậy, trong giai đoạn chính đông, nền nhiệt khu vực Bắc Bộ cũng không thấp hơn so với trung bình hằng năm nên các đợt gió mùa Đông Bắc năm nay cũng sẽ gần như tương tự những năm trước.

Nhiệt độ trong 3 tháng tới trên cả nước phổ biến ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ; riêng tháng 11, tại khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa đến Huế, có xu hướng thấp hơn từ 0,5-1 độ C so với trung bình nhiều năm cùng kỳ.

Thời tiết cực đoan có khả năng diễn ra trên diện rộng

Ông Nguyễn Văn Hưởng cho biết, dự báo cho thấy trong giai đoạn từ tháng 9-11/2025, thời tiết cực đoan có khả năng diễn ra trên diện rộng. Tại Bắc Bộ, các tỉnh đồng bằng và trung du sẽ là khu vực chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất. Cụ thể, mưa vừa, mưa to nhiều khả năng tập trung ở Bắc Bộ trong tháng 9, kéo theo nguy cơ xảy ra giông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Sang tháng 10-11, mưa dịch chuyển xuống Trung Bộ, nhưng Bắc Bộ vẫn chịu tác động từ đợt không khí lạnh tăng cường, gây rét đậm, rét hại trên diện rộng. Do địa hình nhiều vùng núi dốc, người dân ở khu vực trung du và miền núi phía Bắc cần đặc biệt cảnh giác với nguy cơ lũ quét và sạt lở đất. Đồng thời, hoạt động sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh tại các tỉnh đồng bằng cũng có thể bị ảnh hưởng do rét đến sớm và kéo dài hơn so với những năm trước.

Với xu thế khí tượng trên, dự báo trong 3 tháng tới, bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến đất liền Việt Nam có khả năng ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm.

Trong tháng cuối của năm 2025 và hai tháng đầu năm 2026, dự báo ENSO vẫn có khả năng duy trì ở trạng thái trung tính và nghiêng về pha lạnh, nhưng chưa đạt trạng thái La Nina. Với xu thế khí tượng trên, từ tháng 12/2025 đến tháng 2/2026 tần suất bão, áp thấp nhiệt đới ở mức thấp, song bão, áp thấp nhiệt đới và gió mùa Đông Bắc vẫn có khả năng gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên khu vực Biển Đông. Cũng trong khoảng thời gian dự báo, trên phạm vi cả nước có khả năng xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như giông, lốc, sét và gió giật mạnh (tập trung vào tháng 12/2025). Các hiện tượng thời tiết nguy hiểm này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất và sức khỏe cộng đồng.

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn cũng lưu ý, khi mùa đông đến sớm, giai đoạn chuyển mùa cũng sẽ xảy ra sớm hơn. Từ cuối tháng 9 đến tháng 11, không khí lạnh tràn xuống gặp nền nhiệt cao còn sót lại, dễ gây ra giông lốc mạnh. Hiện tượng này có thể xuất hiện ở vùng núi, trung du Bắc Bộ; Bắc Trung Bộ như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. 

Thu Cúc