Xuất khẩu cá tra năm 2025: Dự kiến đạt 2,1 tỷ USD

Chiều 29/12, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) phối hợp với UBND TP. Cần Thơ tổ chức Hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2025 và triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2026. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh ngành cá tra vừa ghi nhận những kết quả tích cực, vừa đối diện với nhiều thách thức mới từ biến động chính trị, thương mại và yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.

Giữ vai trò trụ cột của thủy sản nước ngọt

Theo báo cáo của Bộ NN&MT, năm 2025, ngành cá tra tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu nuôi trồng thủy sản và xuất khẩu của cả nước. Diện tích thả nuôi ước đạt hơn 5.500 ha, sản lượng khoảng 1,74 triệu tấn, vượt mục tiêu kế hoạch 6%. Kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt khoảng 2,1 tỷ USD, vượt mục tiêu kế hoạch 5%.

Những con số này cho thấy hiệu quả sản xuất và giá trị gia tăng của ngành cá tra tiếp tục được cải thiện. Hoạt động sản xuất cơ bản ổn định, từng bước thích ứng với các yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và phát triển bền vững.

Bên cạnh kết quả tích cực, ngành cá tra cũng cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt trước biến động thị trường, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu còn nhiều rủi ro.

Biến động thị trường: Thách thức và cơ hội tái định vị

Định hướng cho năm 2026, Bộ NN&MT nhận định những biến động về chính trị, thương mại và thuế quan vừa là thách thức, vừa là “phép thử” đối với năng lực thích ứng của ngành cá tra. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để tái định vị lại ngành hàng theo hướng bền vững hơn.

Bộ NN&MT thẳng thắn chỉ rõ, nếu tiếp tục phát triển theo lối mòn cũ – dựa vào tăng sản lượng, chi phí thấp, sản phẩm đơn điệu và cạnh tranh bằng giá rẻ, chưa đặt chất lượng và uy tín làm kim chỉ nam thì ngành cá tra sẽ rất khó duy trì lợi thế cạnh tranh trong trung và dài hạn.

Từ thực tiễn đó, ngành cá tra được định hướng chuyển từ tư duy “sản lượng” sang tư duy “giá trị”, coi đây là bước chuyển mang tính chiến lược, quyết định khả năng trụ vững của ngành trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Giống cá tra – nền tảng cốt lõi của phát triển bền vững

Một trong những nội dung được Bộ NN&MT đặc biệt nhấn mạnh là đặt công tác nghiên cứu, sản xuất và quản lý giống cá tra ở vị trí ưu tiên hàng đầu trong năm 2026 và các giai đoạn tiếp theo.

Theo đó, đây được xác định là nhiệm vụ chiến lược lâu dài, cần triển khai một cách thực chất, gắn chặt giữa nghiên cứu và sản xuất, chuyển nhanh các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn. Bộ NN&MT cũng yêu cầu nâng cao vai trò dẫn dắt của các viện nghiên cứu, trung tâm giống và doanh nghiệp đầu tàu trong chuỗi giá trị cá tra.

Song song với đó, Bộ đề xuất đưa vào danh mục đầu tư trung hạn giai đoạn 2026–2030 đối với cơ sở hạ tầng vùng sản xuất giống và vùng nuôi trồng thủy sản tập trung tại các địa phương trọng điểm như Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ, Tây Ninh… qua đó hình thành các vùng sản xuất giống và vùng nuôi cá tra tập trung, có điều kiện hạ tầng phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Doanh nghiệp phải theo đuổi giá trị, không chỉ giá rẻ

Trên cơ sở định hướng chung, Bộ NN&MT đề nghị các doanh nghiệp chế biến cá tra cần chuyển mạnh sang mục tiêu giá trị, chất lượng và an toàn thực phẩm, thay vì chỉ định vị ở phân khúc giá rẻ.

Các doanh nghiệp cần cân đối nguồn lực và diện tích nuôi phù hợp để bảo đảm đủ nguyên liệu, đồng thời nâng cấp vùng nuôi của doanh nghiệp nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của thị trường nhập khẩu.

Một nhiệm vụ quan trọng khác là đẩy mạnh chuyển đổi số trong toàn chuỗi giá trị cá tra, gắn với quản lý vùng nuôi, kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc, thực hiện các biện pháp đo lường “Food carbon”, xác định lượng khí CO₂ thải ra, qua đó nâng cao tính minh bạch và khả năng tiếp cận các thị trường cao cấp.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Chí Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ nhấn mạnh, hội nghị có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá công tác chỉ đạo, điều hành và kết quả sản xuất, tiêu thụ cá tra năm 2025.

Trên cơ sở đó, các đại biểu cùng nhận diện rõ những tồn tại, thách thức, đề xuất giải pháp nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường, thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và nâng cao giá trị chuỗi ngành hàng cá tra.

Thời gian tới, TP. Cần Thơ sẽ tiếp tục quan tâm chỉ đạo, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển ngành nông nghiệp nói chung và ngành hàng cá tra nói riêng, qua đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực I và tăng trưởng chung của thành phố.

Cá tra – ngành hàng xuất khẩu quy mô lớn

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến khẳng định, ngành hàng cá tra đã trở thành ngành sản xuất hàng hóa quy mô lớn, có sức xuất khẩu mạnh mẽ, dù mới hình thành chưa đầy 35 năm.

Ngành cá tra là một trong những trụ cột quan trọng giúp ngành thủy sản Việt Nam đạt được những con số tăng trưởng ấn tượng trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động.

Theo Thứ trưởng, diện tích nuôi cá tra duy trì ổn định ở mức khoảng 6.400 ha, sản lượng năm 2025 ước đạt khoảng 1,67 triệu tấn. Đến thời điểm hiện tại, giá trị xuất khẩu cá tra đóng góp khoảng 2,1 tỷ USD vào tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản của cả nước.

Đáng chú ý, cơ cấu thị trường xuất khẩu cá tra đang có sự thay đổi rõ nét. Thị trường Trung Quốc chiếm trên 22%, vượt Hoa Kỳ (hiện còn trên 20%). Nhờ các kế hoạch ứng phó kịp thời, thị trường châu Âu tăng trưởng mạnh hơn so với các năm trước.

Chuyển đổi số, công nghệ và truy xuất nguồn gốc

Để nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời gian tới, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến lưu ý ngành cá tra cần tập trung thực hiện đề án chuyển đổi số trong khai thác và cập nhật cơ sở dữ liệu thủy sản, bảo đảm an toàn hệ thống phần mềm và an ninh mạng.

Việc ứng dụng công nghệ cần được triển khai xuyên suốt toàn ngành, từ trồng trọt, chăn nuôi đến thủy sản, bao gồm cả xử lý phế phụ phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong chọn giống, cải thiện tỷ lệ sống, tối ưu hóa thức ăn và nâng cao các chỉ số kinh tế.

Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm sản phẩm cá tra có thể truy xuất nguồn gốc đến tận bàn ăn, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường, đặc biệt là hệ thống khách sạn và các phân khúc cao cấp trên thế giới.

Lê Sơn