Xung quanh vụ xử lý rác thải tại thị xã Sơn Tây (Hà Nội): Đừng để dân mất niềm tin !

Đầu giờ chiều 16/8, công nhân vệ sinh môi trường tiến hành thu gom rác tại thị xã

Gần 1 tháng nay, do bức xúc vì Khu Xử lý rác Xuân Sơn đã quá tải gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, dự án di chuyển các hộ dân trong bán kính 500m với phương án đền bù chưa thỏa đáng, người dân 4 thôn Xuân Khanh, Lễ Khê, An Sơn, Tam Sơn (xã Xuân Sơn) đã dựng lều, mắc võng... canh chừng, ngăn chặn không cho xe chở rác vào đổ.

Thị xã ùn ứ rác...

Sáng 16/8 chúng tôi có mặt tại Sơn Tây. Trên một số tuyến phố của thị xã, những đống rác lớn vẫn nằm chình ình giữa thanh thiên bạch nhật. Các đống rác bất đắc dĩ này mặc dù được phủ bằng những tấm bạt và được Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Sơn Tây (CPMT&CTĐT) xử lý bằng hóa chất, rắc vôi bột khử trùng nhưng vẫn không ngăn nổi mùi hôi thối đến khó thở. Nhiều người dân sống dọc các khu phố bức xúc cho biết, những đống rác này hết ủ trong nắng, lại dầm trong mưa, nước rỉ rác chảy tràn trên mặt đường khiến họ mất ăn mất ngủ.

Ông Nguyễn Quang Sơn, Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây cho hay, lượng rác ùn ứ trong nội thị đã lên đến khoảng 2.500 tấn, UBND thị xã phối hợp với Sở Xây dựng vận chuyển được 580 tấn rác vào các vị trí tạm thực hiện xử lý theo quy định, số lượng rác tồn đọng hiện còn khoảng 2.000 tấn.

Qua tìm hiểu, dự án Khu Xử lý rác thải Xuân Sơn ban đầu rộng 4ha, công suất thiết kế 40 - 50 tấn rác/ngày, sau đó được mở rộng thêm 9ha vào năm 2002, trong đó có 3ha cắt giao cho Công ty cổ phần Công nghệ môi trường xanh Seraphin xây dựng Nhà máy Xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Giai đoạn I của khu xử lý hiện chỉ dừng ở chôn lấp đơn giản. Tuy nhiên, sau nhiều năm, 4ha ban đầu với 10 hố chôn lấp rác công suất 80 tấn rác/ngày đã phủ kín. Đến tháng 1/2010, TX Sơn Tây hoàn thành nâng cốt 10 hố chôn lấp và từ đó đến nay, Công ty CPMT&CTĐT Sơn Tây tiếp tục chở rác của thị xã Sơn Tây, huyện Phúc Thọ, Ba Vì và một phần của Đan Phượng, Thạch Thất vào khu xử lý với công suất lên đến 300 tấn rác/ngày đã dẫn đến tình trạng quá tải. Đáng chú ý, trong khi 10 ô chôn lấp đã đầy ứ rác, hiện có 1 ô chôn lấp khẩn cấp có diện tích 1,2 ha dù đã hoàn thành nhưng chưa đưa vào sử dụng vì thị xã chưa hoàn thành thủ tục đánh giá tác động môi trường.

Lời hứa "quá tam ba bận"

Trao đổi với Báo Tài nguyên & Môi trường ông Vũ Xuân Thao, Chủ tịch UBND xã Xuân Sơn thừa nhận, đến nay, khu chôn lấp tại khu xử lý rác thải Xuân Sơn đã quá tải và ảnh hưởng đến môi trường sống, sức khỏe của các hộ dân trong vòng bán kính 500m. Theo ông Thao, đây không phải là lần đầu tiên người dân bức xúc về tình trạng ô nhiễm này. Trước đó, năm 2009 đã xảy ra vụ việc khoảng 15 người dân quanh khu vực đã ngăn không cho xe ô tô chở rác vào bãi trong 20 ngày. Tháng 5/2010, cũng xảy ra tình trạng tương tự kéo dài trong vòng gần 1 tháng.

Trước diễn biến căng thẳng của vụ việc, ngày 5/8/2011, Sở TN&MT Hà Nội đã lập đoàn kiểm tra tại Khu Xử lý rác Xuân Sơn. Kết quả kiểm tra cho thấy, bãi xử lý rác thải Xuân Sơn đã quá tải với lượng rác đổ đến cao độ 4,1m, có hệ thống thu gom nước rác và tất cả được đổ vào trạm xử lý nước rác công suất 100m3/ngày đêm. Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra, do mưa lớn, Đoàn kiểm tra phát hiện ô chôn lấp bên trái chưa được che phủ hoàn toàn nên nước mưa lẫn nước rỉ rác tràn ra khu vực hồ chứa mà không được xử lý và không có hệ thống bơm ngược để xử lý. Hệ thống cống thu gom nước rỉ rác và nước mưa của khu xử lý không được tách riêng nên khi có mưa lớn, nước mưa trộn lẫn nước rác tràn qua đường và hệ thống cống gom của trạm xử lý sau đó một phần được chảy vào hồ chứa của trạm xử lý, một phần tràn ra ngoài môi trường.

Hiện có khoảng 212 hộ dân sinh sống trong vòng bán kính 500m khu xử lý rác thải phải gánh chịu hậu quả từ việc xử lý không đúng quy trình, kỹ thuật. Điều đáng nói, sau những lần người dân chặn xe chở rác, thị xã Sơn Tây đều có chủ trương triển khai lập dự án di dời các hộ dân ra khỏi vùng ảnh hưởng môi trường tuy nhiên đến nay tiến độ vẫn "giậm chân tại chỗ".

Bà Vũ Thị Mai thôn Xuân Khanh cho biết, thực tế người dân không muốn gây khó khăn cho công ty vận chuyển rác, nhưng vì UBND thị xã đã nhiều lần hứa hẹn sẽ giải quyết di dời dân đến khu tái định cư, nhưng rồi hết vướng mắc này, vướng mắc khác đến giờ chưa được giải quyết thỏa đáng càng khiến người dân thêm bức xúc.

"Chưa làm hết trách nhiệm"

Ngày 1/8, UBND TP. Hà Nội đã có Văn bản yêu cầu UBND thị xã Sơn Tây phối hợp với Sở Xây dựng thực hiện ngay các biện pháp xử lý, không để rác tồn đọng trên địa bàn thị xã, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của nhân dân; đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư cho nhân dân xung quanh Khu Xử lý rác thải Xuân Sơn. Tất cả các đề xuất, kết quả xử lý trên phải báo cáo UBND TP trước ngày 5/8. Tuy nhiên, sau gần 2 tuần tình trạng trên chưa được giải quyết ổn thỏa.

Trước những bức xúc của người dân, ngày 16/8, đích thân Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Vũ Hồng Khanh đã xuống hiện trường làm việc trực tiếp với nhân dân quanh khu vực. Vụ việc chỉ được giải quyết, khi UBND TP. Hà Nội quyết định nâng mức đền bù đáp ứng theo nguyện vọng của nhân dân. Người dân đã giải tán, tự động tháo dỡ lều võng đồng ý cho xe tiếp tục chở rác vào khu xử lý.

Ngay sau đó, Phó Chủ tịch Vũ Hồng Khanh chủ trì cuộc họp với UBND thị xã Sơn Tây. Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch thẳng thắn phê bình chính quyền sở tại chưa làm hết trách nhiệm khi 3 năm liên tiếp vẫn để tái diễn tình trạng này. Phó Chủ tịch đề nghị, UBND thị xã thực hiện ngay công tác phê duyệt và chi trả đền bù theo đúng kế hoạch đề ra; tiếp tục rà soát lại việc quản lý và vận hành, thi công của bãi rác; xử lý nghiêm khắc đối với xe chở rác để rơi vãi hoặc đổ không đúng quy định.

Ông Nguyễn Quang Sơn, Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây cũng cho biết, về tiến độ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, xã Xuân Sơn đã làm xong khâu kiểm đếm, xác định nguồn gốc đất và tài sản trên đất. UBND thị xã cũng đã quyết định bố trí hai khu tái định cư cho 117 hộ dân tại khu Đồng Láng - Xuân Khanh và 62 hộ dân tại khu Đồng Dinh - Cây Gạo. Dự kiến từ 30/8 sẽ chi trả phí bồi thường hỗ trợ đối với các hộ có Quyết định phê duyệt phương án. Riêng với tiến độ giải phóng mặt bằng khu vực ảnh hưởng môi trường bán kính 500 m với 212 hộ bị thu hồi đất, UBND thị xã sẽ tiến hành chi trả kinh phi bồi thường dự kiến vào ngày 30/9.

X.Hợp