Ý chí “phục vụ nhân dân” quyết định thành công Đề án 30

“Quyết tâm cải cách của Việt Nam sẽ thành công”

“Rà soát thủ tục hành chính là cách thiết thực nhất nhằm học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác”, Thủ tướng nói.

Thành quả của những nỗ lực không ngừng

Trước khi Đề án 30 ra đời, hàng loạt các biện pháp cải cách hành chính đã được thực hiện, đặc biệt là việc thực hiện cơ chế một cửa. Tuy nhiên, thủ tục hành chính ở nước ta vẫn bị đánh giá là một rào cản. Chẳng hạn, tại buổi gặp gỡ giữa Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam đầu tháng 10 vừa qua, thông điệp chung được đưa ra, thủ tục hành chính rườm rà ở Việt Nam gây ra tham nhũng, tăng chi phí sản xuất và làm giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam.

Tại đây, ông Alain Cany - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp châu Âu Eurocham nhấn mạnh “Việt Nam đang áp dụng biện pháp giảm giá tiền đồng để nâng cao sức cạnh tranh nhưng biện pháp này có thể kém hiệu quả hơn việc giảm tải thủ tục hành chính”.  

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, những bất cập này là do “tư tưởng bao cấp, cục bộ của một số bộ, ngành, địa phương khi xây dựng và ban hành thủ tục hành chính”.

Nhiều năm qua, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong việc cải cách hành chính, tuy nhiên, việc ra đời của Đề án 30 của Thủ tướng Chính phủ mới thực sự mở ra hướng đi hoàn toàn mới mẻ với việc cải cách.

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp và quyết liệt của Thủ tướng, một khối lượng công việc đồ sộ đã được thực hiện. 87 tổ công tác chuyên trách của các bộ, ngành và các tỉnh thành đã được thành lập tập trung vào việc thống kê TTHC. Điều này khác hẳn các cải cách trước đây vốn sử dụng chủ yếu đội ngũ cán bộ kiêm nhiệm.

Tổ công tác chuyên trách cải cách TTHC của Thủ tướng đã trực tiếp làm việc với 24 bộ, ngành, và 63 tỉnh thành nhằm kiểm tra và hỗ trợ các đơn vị này. Có thể hình dung sự gấp rút trong công việc: Từ ngày 7/9 đến 25/9, Tổ công tác đã làm việc liên tục mỗi ngày với hai bộ, ngành.  

Tất cả các cơ quan hành chính từ Trung ương đến địa phương đã vào cuộc, gồm hơn 10.000 đơn vị cấp xã, 700 đơn vị cấp huyện, 1.300 sở, ngành cấp tỉnh, 400 vụ, cục, đơn vị trực thuộc bộ, cơ quan ngang bộ. Một thành viên Tổ công tác của Thủ tướng cho hay, tại phần lớn các đơn vị, khối lượng công việc đồ sộ khiến cho định mức 200 giờ làm thêm mỗi năm của Bộ Tài chính trở nên hạn hẹp.

Một nỗ lực hết sức to lớn của các Tổ công tác chuyên trách là đã hoàn thành việc kết nối các thủ tục hành chính. Có thể thấy, một nội dung quan trọng trong cơ sở dữ liệu quốc gia là người dân và doanh nghiệp có thể ngay lập tức so sánh những khác biệt khi thực hiện thủ tục hành chính (chẳng hạn giữa các địa phương và trung ương), cũng như truy tìm cơ sở pháp lý của các TTHC. Có thể thấy,  liên kết hơn 5.700 TTHC, hơn 9.000 văn bản quy định với nhau là một khối lượng công việc hết sức lớn.

Giai đoạn cốt tử của Đề án 30

Đánh giá việc ra mắt bộ cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC là một “sự kiện trọng đại” trong lịch sử nền hành chính nước nhà, nhưng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng khẳng định điều này là chưa đủ. Giai đoạn I của Đề án 30 đã kết thúc thành công với kết quả trực tiếp là bộ cơ sở dữ liệu này, song giai đoạn II mới là “cốt tử” quyết định thành công của Đề án.

Thừa nhận một thực tế rằng trở ngại chính trong giai đoạn II của Đề án nằm ở chính nhận thức, ông Phạm Văn Mợi, Chánh Văn phòng UBND TP Hải Phòng, Tổ trưởng Tổ công tác Đề án 30 của Hải Phòng cho rằng, nhiều cơ quan hành chính không muốn loại bỏ, sửa đổi nhiều TTHC dù nó rườm rà, phức tạp, bởi nó có lợi cho công việc của họ. “Song, ở bình diện chung thì những rườm rà phức tạp của TTHC đó lại gây tác hại cho xã hội”, ông Mợi nói.

Đồng tình với quan điểm này, bà Lương Thu Châu, Phó Chánh VP Ủy ban Dân tộc của Chính phủ, khẳng định: “Ý chí của người đứng đầu các đơn vị và nhận thức của các cơ quan hành chính là yếu tố quyết định sự thành công của việc rà soát”.

Có thể nhận thấy ý chí chính trị của Thủ tướng trong chỉ đạo về việc “giao chỉ tiêu cho các bộ, ngành địa phương, sau khi kết thúc giai đoạn II của Đề án 30, phải đơn giản hóa và kiến nghị đơn giản hóa tối thiểu 30% các quy định hiện hành về TTHC” (theo trang thông tin điện tử thutuchanhchinh.vn). Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nhấn mạnh đến chất lượng rà soát, những gói kết quả rà soát mang tính hình thức sẽ được Tổ công tác của Thủ tướng trả về và yêu cầu rà soát lại.

Trước mắt, cho đến ngày 30/10/2009, các bộ, ngành và 6 địa phương sẽ hoàn thành và gửi kết quả rà soát 261 TTHC thuộc nhóm ưu tiên về Tổ công tác của Thủ tướng.  Tổ công tác sẽ trình Chính phủ các phương án đơn giản hóa các TTHC này vào cuối tháng 12/2009.

“Phát pháo đầu” này sẽ khẳng định quyết tâm cải cách của Chính phủ, tạo đà cho việc đơn giản hóa trên 5.000 TTHC còn lại vào cuối tháng 5/2010. Cho đến nay, các bộ, ngành địa phương đã đưa các biểu mẫu rà soát TTHC lên Cổng thông tin điện tử của mình, và người dân có thể trực tiếp “góp tay” vào công việc chỉ ra những bất cập của TTHC.

Nhắc lại câu nói của Bác Hồ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng yêu cầu mỗi cán bộ, công chức phải “đặt mình vào vị trí người dân” khi xem xét các TTHC. “Nếu kết quả của Đề án 30 được duy trì…, sẽ tạo ra một giá trị thuần 130.000 tỷ đồng trong 10 năm (tương đương mỗi năm tăng 1,14% GDP cả nước)… Nhưng không chỉ có vậy, đây còn là vấn đề về niềm tin của nhân dân với Chính phủ”, Thủ tướng nói.

Hà Lực