Cần xử lý căn bản vấn đề thí sinh ‘ảo’

Ảnh minh họa

Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) Nguyễn Thị Kim Phụng khẳng định, không chỉ bây giờ vấn đề thí sinh “ảo” mới được nói đến, bàn đến, mà đã trở thành câu chuyện hiển nhiên của mỗi mùa tuyển sinh.

Do đó, “ngay khi sửa Quy chế tuyển sinh 2016, việc lựa chọn đưa vào Quy chế phương án cho thí sinh đăng ký đồng thời 2 trường ngay trong đợt 1 để tăng cơ hội trúng tuyển thì vấn đề ‘thí sinh “ảo” đã được nhìn nhận là một khó khăn mà các trường phải xử lý”, bà Phụng cho hay.

Bà Phụng cũng bày tỏ: “Có thể nói, chúng tôi rất hiểu và chia sẻ khó khăn với các trường trong việc tính toán tỉ lệ thí sinh “ảo” để xác định điểm trúng tuyển và danh sách trúng tuyển. Đúng là rất khó để giải quyết đồng thời mục tiêu tuyển đủ chỉ tiêu (trong điều kiện thí sinh mới là người quyết định học trường nào) và không được tuyển vượt để thực hiện đúng Quy chế, bảo đảm chất lượng đào tạo”.

Để hỗ trợ cho các trường xử lý vấn đề thí sinh “ảo”, Quy chế tuyển sinh năm nay cũng không quy định điểm trúng tuyển đợt sau phải bằng hoặc cao hơn đợt trước. Trong mẫu Phiếu đăng ký tuyển sinh 2016 đã được thiết kế mục “Có đăng ký xét tuyển trường khác” và “Tên trường đăng ký xét tuyển” để các trường có thêm thông tin phân tích, lọc “ảo” và có cơ hội tuyển thêm nếu chưa tuyển hết chỉ tiêu... Trước khi tuyển sinh, Bộ GD&ĐT cũng đã tổ chức họp với một số trường để bàn những biện pháp chống “ảo”, trong đó có lập nhóm xét tuyển. Trong các cuộc họp, hầu hết các trường chấp nhận khó khăn về thí sinh “ảo” để các thí sinh được thuận lợi hơn khi đăng ký xét tuyển.

Để hạn chế “ảo”, về phía các trường, bà Phụng cho rằng cần xác định rõ việc nâng cao chất lượng đào tạo là mục tiêu phấn đấu liên tục. Muốn nâng cao chất lượng thì phải hạn chế tối đa việc tăng quy mô. Hiện nay, chỉ tiêu do các trường tự xác định thực chất là năng lực đào tạo tối đa mà các trường được phép tuyển để bảo đảm chất lượng ở mức chấp nhận được theo quy định.

Trong đó, nhiều trường chỉ tập trung năng lực cho công tác đào tạo, chưa bố trí nhân lực cần thiết cho công tác khoa học, công nghệ để phát triển trường theo hướng chất lượng bền vững; chất lượng đào tạo của nhiều trường còn thấp so với yêu cầu của xã hội nên người học chưa mặn mà.

Việc xác định chỉ tiêu cũng chưa dựa vào thực tế nhu cầu học của xã hội, chưa dựa trên cơ sở phân tích, đánh giá nhu cầu sử dụng của thị trường lao động đối với ngành nghề đào tạo… mà chủ yếu dựa vào năng lực đào tạo tối đa của mình và kinh nghiệm tuyển sinh của năm trước nên so với thực tế, số “ảo” có thể nằm ngay trong số chỉ tiêu được xác định. Việc tư vấn tuyển sinh cũng chủ yếu dựa vào chỉ tiêu và Quy chế tuyển sinh, chưa chú trọng tư vấn nghề nghiệp, tư vấn để lựa chọn trường, ngành có chất lượng đào tạo thực tế, đáp ứng nhu cầu sử dụng của xã hội… “Trong bối cảnh đó, Đại học Kinh tế Quốc dân tuyên bố không xét tuyển bổ sung (mặc dù mới được gần đủ chỉ tiêu) để bảo đảm chất lượng đào tạo và không góp phần gây khó khăn cho các trường tuyển sau là việc làm rất đáng trân trọng”, bà Phụng nói.

Hiện nay, Bộ đã lấy ý kiến của các trường đại học, các Sở Giáo dục và Đào tạo về phương án tuyển sinh sắp tới và đã thành lập Tổ công tác để nghiên cứu, tham mưu trong việc xây dựng phương án tuyển sinh tối ưu, sẽ công bố vào đầu năm học tới.

Giải quyết “ảo” bằng Khung trình độ quốc gia

Tuy nhiên, chính sách tuyển sinh không giải quyết dứt điểm tình trạng trên. Tuyển sinh chỉ là một công đoạn đầu của quá trình đào tạo để bảo đảm chất lượng đầu vào và là điều kiện cần để có chất lượng đầu ra.

Bà Phụng cho hay, bên cạnh việc chỉ đạo về công tác tuyển sinh, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã chỉ đạo các đơn vị chức năng và các cơ sở đào tạo tập trung xây dựng cơ chế, chính sách, chương trình hành động… để có công cụ quản lý các điều kiện bảo đảm chất lượng trong quá trình đào tạo theo hướng kiến tạo, hỗ trợ và giám sát; đặc biệt là tăng cường quản lý chất lượng đầu ra để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Đối với lĩnh vực giáo dục đại học, Bộ tập trung thực hiện 3 nhiệm vụ chủ yếu trong những năm sắp tới đó là quy hoạch mạng lưới, tự chủ đại học và đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Thực hiện chủ trương đó, Bộ đã xây dựng và trình Thủ tướng ban hành Khung trình độ quốc gia để chuẩn hóa chất lượng đào tạo. Trong thời gian tới, công tác kiểm định chất lượng sẽ được tăng cường trong toàn hệ thống.

Theo đó, tiêu chuẩn kiểm định sẽ được điều chỉnh trên cơ sở tham khảo tiêu chuẩn của ASEAN để chất lượng đào tạo của Việt Nam tiệm cận với các chuẩn quốc tế. Các kết quả kiểm định, xếp hạng, năng lực giảng viên, cơ sở vật chất, tỉ lệ sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp của các trường sẽ được dùng để đánh giá, phân loại, xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học, để xác định mức độ tự chủ cho trường, bảo đảm chất lượng.

Đồng thời, các thông tin này sẽ được công khai để cơ quan quản lý trực tiếp các trường công lập điều chỉnh chính sách, chỉ đầu tư cho các trường sử dụng hiệu quả nguồn lực (tránh đầu tư dàn trải), sắp xếp lại các trường hoạt động kém hiệu quả… Đặc biệt, việc công khai các thông tin về chất lượng đào tạo nêu trên là để xã hội và người học biết và lựa chọn cơ sở đào tạo chất lượng. Thông qua đó, chất lượng đào tạo trong toàn hệ thống sẽ được nâng cao, hệ thống giáo dục đại học sẽ được sắp xếp, quy hoạch lại trên cơ sở các tiêu chí bảo đảm chất lượng.

Nguyệt Hà