Hiến pháp đi vào đời sống, tác động tích cực đến mọi mặt của xã hội

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: VGP/Lê Sơn. 

Riêng về công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm cụ thể hóa Hiến pháp, theo Danh mục ban hành kèm theo Nghị quyết 718 thì có 90 luật, pháp lệnh. Đến nay, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 69 luật, pháp lệnh, trong đó có các đạo luật mang tính nền tảng của hệ thống pháp luật, 21 dự án luật, pháp lệnh chưa được ban hành, 35 luật, pháp lệnh không nằm trong Danh mục trên.

Những kết quả đạt được đã góp phần quan trọng từng bước đưa các quy định của Hiến pháp đi vào cuộc sống, tác động tích cực tới mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; tăng cường quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế; góp phần bảo vệ, bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thi hành Hiến pháp như một số nội dung của Hiến pháp đến nay chưa được cụ thể hóa hoặc cụ thể hóa chưa đầy đủ; việc điều chỉnh cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo Hiến pháp, pháp luật và việc tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế còn chậm… 

Theo đó, ông Đỗ Đức Hiển cho rằng việc triển khai thi hành Hiến pháp được xác định là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và lâu dài của cả hệ thống chính trị nên Bộ Tư pháp đề xuất 7 nhiệm vụ và 3 kiến nghị trọng tâm cần tập trung trong thời gian tới. Cụ thể, các cơ quan của Đảng tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát đối với việc thực hiện các chủ trương, định hướng của Đảng trong triển khai thi hành Hiến pháp, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật; tiếp tục phát huy hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung của Hiến pháp; đẩy nhanh tiến độ sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để cụ thể hóa đầy đủ, chính xác quy định của Hiến pháp; tiếp tục đổi mới quy trình lập pháp, lập quy theo hướng chặt chẽ, khoa học, hiện đại…

Quan niệm thực thi Hiến pháp là thực thi giá trị mới của Hiến pháp, GS Hoàng Thế Liên (Hội Luật gia Việt Nam) nhấn mạnh, cần khái quát hơn về các giá trị mới đã được cụ thể hóa, truyền tải trong cuộc sống như thế nào. Theo đó, ông lưu ý một số giá trị mới như “tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân” và quy định đầy đủ phương thức để nhân dân thực hiện quyền lực của mình; kiểm soát quyền lực (nội bộ, từ phía nhân dân, các thiết chế độc lập như kiểm toán, thanh tra); chủ quyền nhân dân và Hiến pháp là của dân thì cơ chế bảo hiến vô cùng quan trọng…

Chia sẻ đây là một báo cáo khó, phải sơ kết được 5 năm thi hành Hiến pháp của cả nước một cách tổng hợp nhất, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, cách tiếp cận 5 nội dung chính của dự thảo Báo cáo là phù hợp. Việc thi hành Hiến pháp sẽ là một quá trình dài nhiều năm, những điểm hiện chưa làm được thì sẽ tiếp tục thực hiện… Về các công việc sắp tới, ông Định đề xuất xây dựng một nghị quyết của Quốc hội nhằm ghi nhận kết quả đạt được, những nhiệm vụ cần làm tiếp theo. Đối với Danh mục theo Nghị quyết 718, ông Định kiến nghị tiếp tục nghiên cứu một số văn bản và khi làm danh mục mới thì không đưa tên cụ thể của mỗi đạo luật.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho hay, thời gian chuẩn bị xây dựng Báo cáo rất ngắn, dù chưa đầy 3 tháng nhưng Bộ Tư pháp đã rất chủ động và dự thảo Báo cáo bám sát yêu cầu sơ kết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Báo cáo sơ kết 5 năm thi hành Hiến pháp là báo cáo của cả hệ thống chính trị, được Bộ Tư pháp chắt lọc từ các báo cáo của các cơ quan hữu quan, phản ánh trung thực, đầy đủ và đã cố gắng khái quát tối đa, cần nêu một số ví dụ thực sự điển hình để báo cáo đạt chất lượng nhất.

Lê Sơn