Ngành nông nghiệp: Dư địa lớn từ liên kết chuỗi

Nhiều doanh nghiệp đang dần tham gia đầu tư chuỗi trong nông nghiệp - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Xung quanh vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường đã có những trao đổi với phóng viên Báo Chính phủ.

Thưa Bộ trưởng, với góc độ "tư lệnh" ngành nông nghiệp, xin ông phác họa lại bối cảnh và những thành tựu ngành đạt được trong năm qua?

Ông Nguyễn Xuân Cường:  Ngay từ cuối năm 2018, chúng tôi đã nhận định năm 2019 sẽ là một năm hết sức khó khăn và có 3 thách thức lớn với ngành. Đó là chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc khiến nguy cơ thương mại sẽ diễn biến bất thường, nhất là mặt hàng nông sản sẽ bị tác động mạnh. Thứ hai là tác động biến đổi khí hậu tiếp tục cực đoan. Thứ ba, tỉ lệ các hộ nhỏ lẻ trong nông nghiệp còn rất lớn sẽ làm giảm sức cạnh tranh, khó thực hiện các quy chuẩn.

Tuy nhiên, với sự cố gắng vượt bậc của cả hệ thống chính trị, sự đồng sức, đồng lòng của các thành phần kinh tế, từ doanh nghiệp, HTX đến bà con nông dân thì chúng ta nhìn nhận năm 2019 vẫn có được kết quả tổng quan mặc dù không toàn vẹn nhưng rất tích cực.

Thứ nhất là tăng trưởng GDP, trong hoàn cảnh tác động của dịch tả lợn châu Phi như vậy nhưng vẫn đạt mốc trên 2%, đây là cố gắng lớn.

Hai là, xuất khẩu nông sản đã đạt được 41,3 tỷ USD, kết quả cao nhất từ trước tới nay trong bức tranh toàn cầu vô cùng khó khăn.

Ba là, về nông thôn mới, chúng ta đã hoàn thành được 54% số xã (khoảng 4.800 xã). Đó là một cố gắng lớn của chúng ta.

Thứ tư là hệ số che phủ rừng đã đạt được 41,85%. Như vậy, nhìn chung kết quả năm 2019 là rất tích cực trong hoàn cảnh ngặt nghèo.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Bộ trưởng có nhận định như thế nào về năm 2020 sắp tới đây, liệu chúng ta sẽ bớt khó khăn hơn không?

Ông Nguyễn Xuân Cường: Trước hết, xác định năm 2020 tiếp tục là năm khó khăn cho ngành nông nghiệp. Bởi vì tác động biến đổi khí hậu đã hiện hữu ngay từ đầu năm. Hiện giờ đã hạn ở phía bắc, năm nay thiếu bình quân từ 40-55% lượng nước. Rồi toàn bộ miền Trung chúng ta cũng thiếu nước; ngay từ tháng 9/2019 cũng đã đưa ra dự báo toàn bộ ĐBSCL sẽ hạn, mặn gay gắt năm 2020.

Thứ hai, dịch tả lợn châu Phi tuy xuống đáy nhưng chưa phải an toàn, chúng ta vẫn phải đối mặt. Dịch sâu keo mùa thu năm ngoái cũng vẫn còn dư âm đến nay... Trong khi đó thị trường nông sản tiếp tục rất khó khăn vì chiến tranh thương mại toàn cầu. Đặc biệt trong đó biểu hiện lớn nhất là các quốc gia đều trở lại phát triển nông sản tại chỗ, đây là áp lực cho những nước xuất khẩu nông sản như nước ta.

Tuy khó khăn nhưng chưa bao giờ có phong trào doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp lớn như bây giờ. Đặc biệt trong đó có sự tham gia rất nhiều của tập đoàn lớn. Vậy theo Bộ trưởng đâu là sức hút của nông nghiệp trong năm 2019 vừa qua?

Ông Nguyễn Xuân Cường: Trước khi trả lời, tôi xin bày tỏ sự biểu dương và cảm ơn các doanh nghiệp đã tập trung cùng với bà con nông dân để trở thành lực lượng hạt nhân trong chuỗi sản xuất cũng như làm nòng cốt trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Qua hơn 30 năm đổi mới, chúng ta đã có trên 750.000 doanh nghiệp trong đó có một bộ phận doanh nghiệp nông nghiệp, bao gồm cả những doanh nghiệp lớn. Đây là các doanh nghiệp có đủ tầm vóc về mặt tài chính, đủ khát vọng để giải quyết tốt những vấn đề trong khu vực nông nghiệp vốn là khu vực khó nhất.

Khu vực nông nghiệp mặc dù đã xuất khẩu hơn 40 tỷ USD đi 185 nước trên thế giới nhưng phải khẳng định dư địa còn rất lớn. Hiện nay xuất khẩu chủ yếu là nông sản thực phẩm… Nếu như chúng ta làm tốt khâu chế biến, sản xuất chuỗi thì giá trị thặng dư từ khu vực này còn rất lớn.

Cùng với đó, các chủ trương chính sách của chúng ta hiện nay đã đủ lực, đủ sức để kêu gọi các doanh nghiệp vào cuộc. Trên 63 tỉnh, thành phố đã và đang liên tục mời gọi các nhà đầu tư vào nông nghiệp. Trong 3 năm qua, tất cả các cuộc xúc tiến đầu tư đều dành một phần rất quan trọng để mời gọi đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Kể cả TPHCM, hiện nay GDP nông nghiệp chỉ còn 0,6% nhưng rất khát vọng và cầu thị mời gọi các doanh nghiệp vào làm nông nghiệp, chính vì thế tạo nên sức mạnh, sức hút các doanh nghiệp đầu tư vào các khu vực này.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Đỗ Hương