Giải đáp về chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sĩ

Thắc mắc của ông Trạch Văn Doanh như sau: Ông nội vợ ông Doanh là liệt sỹ trong kháng chiến chống Pháp, chú ruột vợ ông là liệt sỹ trong kháng chiến chống Mỹ. Tháng 8/2010, do sức khỏe của bà nội vợ ông yếu, gia đình vợ ông đã thống nhất làm đơn xin xác nhận của Chủ tịch phường về việc trao cho vợ ông quyền thờ cúng chú ruột. Nhưng theo giải thích của cán bộ Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội thì trường hợp này không được giải quyết vì bà nội vợ ông vẫn sống. Ông Doanh muốn biết vợ ông là cháu gái có được trao quyền thờ cúng chú ruột không?

Bà Nguyễn Thị Mai hỏi: Vợ của liệt sỹ đã tái giá có được hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ không nếu đã chăm sóc mẹ liệt sĩ khi còn sống?

Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội giải đáp các thắc mắc trên như sau:

Trước đây, theo quy định tại Điều 22 Nghị định 28/CP ngày 29/4/1995 của Chính phủ và Thông tư số 12/2000/TT-BLĐTBXH ngày 28/4/2000 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, liệt sĩ không còn thân nhân (vợ hoặc chồng, con, cha mẹ đẻ, người có công nuôi liệt sĩ) thì một trong các thân nhân khác của liệt sĩ  đang đảm nhiệm việc thờ cúng liệt sĩ, được xét hưởng trợ cấp một lần.

Ngày 26/5/2006 Chính phủ đã ban hành Nghị định 54/2006/NĐ-CP  thay thế Nghị định 28/CP ngày 29/4/1995 của Chính phủ, trong Nghị định này không có quy định giải quyết chế độ thờ cúng đối với liệt sĩ mà thay thế bằng chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sĩ.

4 đối tượng được hưởng ưu đãi

Tại Điều 5 Nghị định 54/2006/NĐ-CP quy định thân nhân sau đây của liệt sĩ được hưởng chế độ ưu đãi:

1. Cha đẻ, mẹ đẻ của liệt sĩ.

2. Vợ hoặc chồng liệt sĩ là người có quan hệ hôn nhân hợp pháp hoặc hôn nhân thực tế được pháp luật công nhận.

Trường hợp vợ hoặc chồng liệt sĩ đã lấy chồng hoặc lấy vợ khác nhưng đã nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc bố mẹ liệt sĩ khi còn sống được Ủy ban nhân dân cấp xã công nhận thì được hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng.

3. Con liệt sĩ gồm con đẻ, con nuôi hợp pháp và con ngoài giá thú theo quy định của pháp luật.

4. Người có công nuôi dưỡng liệt sĩ là người đã thực sự nuôi dưỡng liệt sĩ khi còn dưới 16 tuổi, đối xử như con đẻ, thời gian nuôi từ mười năm trở lên.

Các chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sỹ

Tại Điều 6 Nghị định 54/2006/NĐ-CP, chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sĩ được quy định như sau:

1. Trợ cấp tiền tuất hàng tháng kể từ ngày liệt sĩ được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định tặng Bằng “Tổ quốc ghi công".

- Cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng liệt sĩ; người có công nuôi dưỡng liệt sĩ; con liệt sĩ từ mười tám tuổi trở xuống hoặc trên mười tám tuổi nếu còn tiếp tục đi học; con liệt sĩ bị bệnh, tật nặng từ nhỏ, khi hết thời hạn hưởng trợ cấp tiền tuất vẫn bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì được hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng.

- Cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng liệt sĩ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ đang sống cô đơn không nơi nương tựa; thân nhân của hai liệt sĩ trở lên; con liệt sĩ mồ côi từ 18 tuổi trở xuống hoặc trên 18 tuổi nếu còn tiếp tục đi học; con liệt sĩ mồ côi bị bệnh, tật nặng từ nhỏ, khi hết thời hạn hưởng trợ cấp nuôi dưỡng vẫn bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì được hưởng trợ cấp nuôi dưỡng hàng tháng.

2. Trợ cấp tiền tuất một lần khi báo tử.

Trường hợp liệt sĩ không có hoặc không còn thân nhân quy định tại Điều 5 Nghị định này thì một trong những người thừa kế theo quy định của pháp luật giữ Bằng "Tổ quốc ghi công" được hưởng trợ cấp tiền tuất một lần khi báo tử.

3. Thân nhân liệt sĩ đang hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng hoặc trợ cấp nuôi dưỡng hàng tháng mà chết, người tổ chức mai táng được nhận mai táng phí; đại diện người thừa kế theo quy định của pháp luật của thân nhân liệt sĩ được hưởng trợ cấp một lần bằng ba tháng trợ cấp tiền tuất hàng tháng hoặc ba tháng trợ cấp nuôi dưỡng hàng tháng mà thân nhân liệt sĩ được hưởng trước khi chết.

Trường hợp thân nhân liệt sĩ tham gia Bảo hiểm xã hội mà chết thì chế độ mai táng phí và tiền tuất thực hiện theo quy định của pháp luật về Bảo hiểm xã hội.

Đối với trường hợp ông Trạch Văn Doanh và bà Nguyễn Thị Mai hỏi, theo quy định của Nghị định 54/2006/NĐ-CP thì:

- Vợ của liệt sĩ ( tức là bà nội của vợ ông Doanh) còn sống thì  các thân nhân khác chưa được hưởng chế độ ưu đãi.

- Vợ của liệt sỹ đã tái giá, nhưng đã nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc bố mẹ liệt sĩ khi còn sống được Ủy ban nhân dân cấp xã công nhận thì được hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng.

Luật sư Trần Văn Toàn

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.