“Điểm danh” đóng góp của năng lượng nguyên tử 5 năm qua

Chiếu xạ cho quả vải tại Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội. Ảnh: TTXVN

Sáng 13/10 tại Hà Nội, Cục Năng lượng nguyên tử (Bộ KH&CN) tổ chức Hội thảo quốc gia lần thứ II về ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Trong phát biểu của mình, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc cho biết việc ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ trong giai đoạn 2011-2016 đã đạt được nhiều kết quả nổi bật từ điều trị, chiếu xạ, y tế đến môi trường, nông nghiệp, thực phẩm…

Cụ thể, trong lĩnh vực y tế, cả nước có 32 cơ sở y học hạt nhân, chủ yếu tập trung ở các tỉnh/thành phố lớn với trang bị khoảng 43 thiết bị xạ hình. Kỹ thuật xạ hình PET/CT đã trở thành kỹ thuật thường quy trong chẩn đoán, điều trị các bệnh về ung thư, tim mạch và thần kinh tại Việt Nam. Số lượng bệnh nhân được điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai và Chợ Rẫy khoảng 7.000-8.000 lượt/năm.

Hiện cả nước cũng có 25 cơ sở xạ trị cũng chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn. Đáng chú ý, nhiều kỹ thuật xạ trị hiện đại, ngang tầm khu vực và quốc tế đã được triển khai tại Việt Nam. Về chẩn đoán hình ảnh, hiện có 174 máy chụp cắt lớp vi tính, 51 máy chụp cộng hưởng từ và 21 máy chụp mạch máu, trên 500 máy X quang cao tần. Các kỹ thuật cao về điện quang mới chỉ được áp dụng ở những bệnh viện đầu ngành.

Về sản xuất và sử dụng đồng vị, dược chất phóng xạ trong y tế, Viện Nghiên cứu hạt nhân (Đà Lạt) đã cung cấp gần 400Ci/năm, sản xuât trên các máy cyclotron khoảng 25 OCi/năm (tổng lượng cung cấp trong nước đạt gần 50% nhu cầu).

Trong lĩnh vực công nghiệp, Trung tâm ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp (CANTI) đã nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thành công thiết bị chụp ảnh cắt lớp thế hệ 3 và thiết bị CT/SPECT công nghiệp có nhiều ứng dụng trong công nghiệp dầu khí. Ngoài ra, trong khuôn khổ chươnng trình KC05, Trung tâm còn nghiên cứu và chế tạo thiết bị CT GORBIT và phần mềm dựng ảnh đã xuất khẩu sang 7 nước theo đặt hàng của IAEA.

Đáng chú ý, ứng dụng công nghệ bức xạ đã được triển khai ở Việt Nam trong các lĩnh vực thủy hải sản và nông sản, đặc biệt là hoa quả phục vụ xuất khẩu, khử trùng dụng cụ y tế, chế tạo các vật liệu nhờ xử lý bức xạ. Với 9 máy chiếu xạ ở quy mô công nghiệp ở Hà Nội, TP HCM, Bình Dương và cần Thơ, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có số lượng các thiết bị tương đối nhiều so với các nước trong khu vực Đông Nam Á.

Trung tâm nghiên cứu và triển khai công nghệ bức xạ (VINAGAMMA) đã nghiên cứu và làm chủ công nghệ thiết kế, chế tạo thiết bị chiếu xạ Co-60. VINAGAMMA sử dụng các thiết bị SVST-C06O/B (phát tia gamma) và thiết bị UELR-10-15T (phát tia điện tử) cho mục đích chiếu xạ khử trùng dụng cụ y tế, dược phẩm, mỹ phẩm, dụng cụ nuôi cấy mô - tế bào.

Đầu năm 2016, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đã hoàn thành việc nâng cấp dây chuyền công nghệ chiếu xạ công suất 300 tấn quả/ngày nhằm đáp ứng nhu cầu chiếu xạ thực phẩm, nông sản phía Bắc, đặc biệt là việc xuất khẩu vải thiều sang thị trường Australia.

MK