Mở rộng hạ tầng công nghiệp chế biến gỗ đang rất bức thiết

Thứ trưởng thường trực Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Đây là những nội dung Thứ trưởng thường trực Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn trao đổi xung quanh vấn đề tăng trưởng xuất khẩu của ngành lâm nghiệp thời gian tới.

Với giá trị xuất khẩu đến nay đã hơn 10 tỷ USD, mục tiêu xuất khẩu 11 tỷ USD của ngành gỗ và lâm sản có thể được xem là “trong tầm tay”. Vậy theo Thứ trưởng, mục tiêu tới đây ngành công nghiệp gỗ cần hướng tới là gì?

Ông Hà Công Tuấn: Những năm vừa qua ngành lâm nghiệp phát triển toàn diện và tăng trưởng cao. Năm 2019 tiếp tục là năm thành công, lâm nghiệp phát triển nhanh và ổn định, nhất là ngành công nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu. Sau khi rà soát các yếu tố sản xuất, thị trường, thì năm nay giá trị xuất khẩu đạt kỳ vọng 11 tỷ USD. Tuy vậy, để ngành lâm nghiệp phát triển được với tốc độ hai con số như những năm qua thì chúng ta phải giải quyết một loạt vấn đề.

Trước mắt, tôi cho rằng Nhà nước cần phải tạo điều kiện cho doanh nghiệp về đất đai để tạo thành các khu công nghiệp chế biến gỗ gắn với giao thông, cảng biển, dịch vụ logistic… tạo được lợi thế về thị trường. Doanh nghiệp cũng phải nghiêm túc thực hiện các quy định pháp luật về đảm bảo nguồn gốc xuất xứ, xây dựng uy tín, thương hiệu.

Dưới góc độ doanh nghiệp, đầu tư cần phải có lãi. Vậy cơ quan Nhà nước cần song hành như thế nào để tạo động lực hơn nữa cho doanh nghiệp tập trung vào lĩnh vực lâm nghiệp?

Ông Hà Công Tuấn: Chắc chắn doanh nghiệp đầu tư dứt khoát mục đích phải có lãi, thậm chí lãi càng cao thì sức hấp dẫn càng lớn.

Chúng tôi đã đề nghị với Chính phủ chỉ đạo các địa phương chủ động tổ chức, giải quyết phát triển khu công nghiệp chế biến gỗ. Hiện nay ưu tiên đối với miền Trung và phía Bắc, trước hết là Nghệ An; tiếp tục mở rộng khu công nghiệp hiện có, nhất là ở khu vực quanh TPHCM như: Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước. Chúng ta phải cho phép chuyển một phần đất đai để xây dựng khu công nghiệp chế biến gỗ, nếu chậm mở thêm thì đến năm 2025 chúng ta khó đạt mục tiêu xuất khẩu 20 tỷ USD.

Chủ động được nguồn nguyên liệu trong nước, vừa là nhu cầu trước mắt, vừa là chiến lược lâu dài. Chúng ta thấy rõ là dư địa nhập khẩu nguyên liệu, nhất là gỗ tròn, không còn tăng lên được nữa. Mấy năm nay, Việt Nam ổn định giá trị nhập khẩu khoảng 2 tỷ USD nguyên liệu, năm nay có thể tăng thêm một chút, nhưng thời gian tới khó có thể tăng thêm được. Thấy rõ xu thế này, Việt Nam đang kiên trì và đẩy nhanh tiến độ rừng trồng năng suất cao hơn bằng phương thức chọn tạo giống tốt, thâm canh rừng trồng; kéo dài chu kỳ kinh doanh gỗ nhỏ sang gỗ lớn và  đẩy nhanh thực hiện cơ chế Chứng chỉ Quản lý rừng bền vững (FSC).

Thực hiện cấp FSC tại Việt Nam giúp thúc đẩy nhanh công nghiệp chế biến gỗ - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Ông có thể thông tin rõ hơn về lộ trình cấp chứng chỉ FSC cho rừng trồng tại Việt Nam? Việc cấp chứng chỉ này ngoài ý nghĩa về thương mại thì có ý nghĩa thế nào trong việc nhìn nhận của quốc tế về phát triển công nghiệp gỗ của Việt Nam?

Ông Hà Công Tuấn: Hiện nay, Việt Nam có 250.000 ha đã được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (Tổ chức FSC nước ngoài cấp). Đây cũng là nỗ lực lớn, nhưng còn thấp so với mục tiêu chiến lược quản lý. Chúng ta thừa nhận và thu hút các tổ chức quốc tế có uy tín, đánh giá kết quả quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ. Việt Nam đã hoạch định chính sách pháp luật, tổ chức thực thi mục tiêu phát triển bền vững, hài hòa với tiêu chí FSC.

Dự kiến trong năm 2019 chứng chỉ quản lý rừng bền vững sẽ được các tổ chức trong nước cấp. Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Tổng cục Lâm nghiệp phối hợp với Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam làm điểm để rút kinh nghiệm đối với hàng chục nghìn ha cao su. Tổng cục Lâm nghiệp đã ký kết hợp tác với Tổ chức PEFC triển khai chứng chỉ này theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Hiện nay quốc tế thừa nhận quản lý rừng trồng của Việt Nam rất bền vững, vậy tại sao chúng ta không chủ động xây dựng gắn kết hệ thống quản lý rừng bền vững quốc gia gắn với thực thi cơ chế thành chứng chỉ rừng có thương hiệu, có uy tín quốc tế?

Theo ông tới đây có cần thêm gói chính sách để khuyến khích người dân trồng rừng hay không?

Ông Hà Công Tuấn: Chúng ta đã có nhiều chính sách hấp dẫn khá hấp dẫn về nội dung này như: Nghị định 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 sửa đổi Nghị định 210/2013/NĐ-CP về chính sách khuyến khích đầu tư trong nông nghiệp; Nghị định về ưu đãi tín dụng trong nông, lâm, thủy sản; gói tín dụng ứng dụng công nghệ cao; Nghị định 75/2015/NĐ-CP về cơ chế, chính sách hỗ trợ cho những hộ nông dân nghèo vùng khó khăn bảo vệ, phát triển rừng; Chương trình mục tiêu quốc gia về Bảo vệ phát triển rừng với ngân sách từ Trung ương khoảng 1.500 tỷ đồng.

Bên cạnh đó Việt Nam đang có cơ chế rất tốt và tương lai và bền vững là Dịch vụ môi trường rừng thu về khoảng 3.000 tỷ đồng/năm, nhiều loại dịch vụ môi trường mới đang được triển khai theo chương tình REDD và quy định của pháp luật trong nước. Đây là những chính sách tổng hòa đối với chủ rừng và người dân nhận khoán bảo vệ rừng, phát triển rừng.

Tuy nhiên có một số chính sách cân đối nguồn lực còn khó khăn. Nhiều vấn đề phải cải tiến thủ tục hành chính nhất là trong tiếp cận tín dụng. Đối với cơ chế bảo hiểm rừng trồng. Hiện Bộ NN&PTNT đã đề nghị với Chính phủ có chính sách về giống lâm nghiệp chất lượng cao để hỗ trợ cho người dân trồng từ gỗ nhỏ sang gỗ lớn. Chính sách này không mới nhưng cần cụ thể hơn để có thể thực sự thúc đẩy người dân chuyển từ gỗ nhỏ sang gỗ lớn.

Bộ NN&PTNT cũng đã yêu cầu cơ quan nghiên cứu về lâm nghiệp nghiên cứu để hình thành tập đoàn cây trồng để phục vụ ngành công nghiệp chế biến gỗ về lâu dài.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Đỗ Hương (Thực hiện)