(Chinhphu.vn) - Quyết định cho phép xuất khẩu gạo trở lại trạng thái bình thường từ 1/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ cùng với 1 triệu hecta lúa hè thu đang phát triển tốt đã giúp thị trường lúa gạo trong nước có điểm tựa vững chắc. Thị trường lúa gạo đang được đánh giá “ấm” nhất trong 2 năm trở lại đây.
Năng suất lúa cao hơn cùng kỳ
Nói về tình hình sản xuất tại vựa lúa Đồng bằng sông Cửu Long, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, toàn vùng đã xuống giống được 1 triệu hecta lúa hè thu theo đúng kế hoạch đã đề ra, hiện lúa đang phát triển rất tốt. “Nhìn chung, toàn bộ diện tích lúa hè thu đang phát triển tốt, không chịu tác động bởi hạn mặn, chúng tôi kỳ vọng sẽ đạt được mục tiêu sản lượng đặt ra ban đầu”, ông Tùng cho biết.
Cũng theo ông Tùng, hiện nhiều địa phương trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã thu hoạch lúa hè thu sớm với diện tích khoảng 15.000ha, năng suất bình quân đạt 5,6 – 5,8 tấn, cao hơn so với cùng kỳ. “Sản lượng gạo đang có hiện nay vẫn vô cùng dồi dào cho tiêu thụ trong nước và xuất khẩu” – ông Tùng khẳng định.
Đặc biệt, quyết định cho phép xuất khẩu gạo trở lại trạng thái bình thường đã giúp giá lúa gạo tại Đồng bằng sông Cửu Long tăng 200 – 400 đồng/kg so với tuần cuối tháng 4/2020. Tại TP. Cần Thơ, thương lái đã tìm đến tận ruộng để đặt cọc tiền thỏa thuận thu mua lúa của nông dân với giá 4.900 – 5.000 đồng/kg đối với lúa IR50404, trong khi trước đó giá chỉ 4.600 – 4.800 đồng/kg. Các loại lúa hạt dài OM 5451, OM 4218, OM 380... đang được đặt cọc thu mua với giá 5.100-5.400 đồng/kg, trong khi, trước đó giá chỉ 4.900-5.000 đồng/kg.
Theo thống kê, vụ hè thu 2020, nông dân TP. Cần Thơ xuống giống được hơn 74.770ha lúa, hiện lúa đang trong giai đoạn nhánh đến đòng trổ và chắc xanh, dự kiến khoảng 1 tháng nữa, những trà lúa hè thu sớm sẽ bước vào thu hoạch.
Báo cáo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT) cho thấy, quý 1/2020, Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,67 triệu tấn gạo (tăng gần 20%), giá trị đạt 774 triệu USD (tăng 27,8%) so với cùng kỳ năm 2019.
Ông Phan Xuân Quế, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng công ty Lương thực Miền Bắc phân tích: Hiện nay, giá xuất khẩu gạo Việt Nam tăng lên mức cao do nhu cầu mạnh mẽ từ Philippines và Malaysia. Giá gạo Việt Nam xuất khẩu đang tiếp tục thu hẹp khoảng cách với gạo Thái Lan, cao hơn gạo Myanmar, Ấn Độ - các đối thủ cạnh tranh trực tiếp với gạo Việt Nam.
Ông Quế nhìn nhận, diễn biến thị trường cũng như kết quả xuất khẩu những tháng đầu năm đã cho thấy tín hiệu thị trường khả quan để hoàn thành mục tiêu xuất khẩu với 6,7 triệu tấn, trị giá trên 3 tỷ USD là hoàn toàn có cơ sở.
Thị trường gạo thế giới sôi động
Hiện giá gạo trên thị trường thế giới cực kỳ sôi động, thậm chí có thời điểm vọt tăng lên mức cao nhất 7 năm trở lại đây.
Giá gạo xuất khẩu của Ấn Độ vào giữa tháng 4/2020 tăng lên mức cao nhất 8 tháng. Cụ thể, gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ đạt mức 375-380 USD/tấn, mức cao nhất kể từ tuần đầu tiên của tháng 8/2019, cao hơn đáng kể so với 361-365 USD/tấn được niêm yết vào tháng 3.
Đến nửa đầu tháng 4 năm nay, giá gạo tiêu chuẩn 5% tấm của Thái Lan vọt tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 4/2013. Song, gần cuối tháng 4, giá gạo của nước này hạ nhiệt xuống còn 530-538 USD/tấn.
Theo dự báo mới nhất của Bộ Nông nghiệp Mỹ, sản lượng gạo của thế giới năm 2020 ước đạt 496 triệu tấn, giảm 0,6% so với năm 2019. Tiêu dùng gạo thế giới năm 2020 đạt 490 triệu tấn, tăng khoảng 0,9% so với năm 2019.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam cũng thông tin, để ứng phó với tác động của dịch COVID-19, Indonesia có kế hoạch thu mua khoảng 950.000 tấn gạo trong dân nhằm duy trì tồn kho ở mức 1-1,5 triệu tấn. Trong khi đó, Trung Quốc đang nỗ lực gia tăng sản lượng nông nghiệp nội địa khi khuyến khích trồng trở lại 2 vụ lúa/năm.
“Giá gạo hiện nay tăng tại hầu khắp các thị trường, song cần lưu ý tồn kho trong dân tại khu vực châu Á tăng có thể tác động đến nhu cầu trong thời gian tới” - Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản dự báo.
Đối với thị phần xuất khẩu của gạo Việt Nam, trong 3 tháng đầu năm, Philippines đứng vị trí thứ nhất về thị trường nhập khẩu gạo của Việt Nam với 36,7% thị phần, giá trị đạt 257,2 triệu USD (tăng 19,1%) so với cùng kỳ. Các thị trường khác giá trị xuất khẩu gạo Việt Nam cũng tăng mạnh là Trung Quốc (gấp 4,37 lần), Đài Loan (gấp 2,79 lần) và Indonesia (tăng 92%). Đáng chú ý, giá gạo xuất khẩu bình quân 3 tháng đầu năm 2020 đạt gần 462 USD/tấn, tăng 6,3% so với cùng kỳ năm 2019.
Sang đến tháng 4/2020, khối lượng gạo xuất khẩu của nước ta ước đạt 400.000 tấn, giá trị 185 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu 4 tháng đầu năm 2020 đạt 886 triệu USD, giảm 0,5% so với cùng kỳ năm 2019.
Đỗ Hương