Truyền thống văn hiến, tình yêu Hà Nội và sức vươn của Thủ đô Anh hùng

Trên mảnh đất "lắng hồn núi sông ngàn năm", lịch sử đã hun đúc truyền thống văn hiến, anh hùng và bao lần trào dâng cảm xúc hào hùng của chiến thắng khải hoàn. Ngày 10/10/1954, trong rừng cờ đỏ sao vàng, 5 cửa ô ngập tràn niềm vui chiến thắng đón chào đoàn quân tiến về giải phóng Thủ đô.

Tinh thần ngày Giải phóng Thủ đô cùng với tình yêu Hà Nội luôn thấm đẫm trong mỗi người dân, là ngọn lửa vĩnh cửu, giúp Đảng bộ và nhân dân Hà Nội vượt qua khó khăn, cùng đoàn kết, góp sức xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng với niềm tin yêu của cả nước. 

Là nơi thượng đô kinh sư của muôn đời, lịch sử Hà Nội gắn liền với lịch sử đất nước và dân tộc, từ Cổ Loa-Mê Linh-Long Biên đến Thăng Long-Đông Đô-Hà Nội. Suốt chiều dài hàng ngàn năm văn hiến, ngày 10/10/1954 đã đi vào lịch sử là mốc son rực rỡ, mở đầu thời kỳ phát triển mạnh mẽ của Hà Nội văn hiến - anh hùng - hòa bình - hữu nghị trong thời đại Hồ Chí Minh. 

Chúng ta không thể nào quên thời khắc lịch sử sáng 10/10/1954, Ủy ban Quân chính Thành phố và các đơn vị quân đội nhân dân, chia làm nhiều cánh lớn tiến về Hà Nội. Trung đoàn Thủ đô vinh dự giương cao ngọn cờ “Quyết chiến, quyết thắng” dẫn đầu đoàn quân. Trong rạo rực niềm vui, Hà Nội là nơi hội tụ tình đoàn kết dân tộc, niềm tin tưởng với Đảng và Bác Hồ kính yêu. 

Khoảnh khắc hào hùng ấy mãi khắc ghi trong mỗi người dân Thủ đô niềm tự hào to lớn. 62 năm, trải qua nhiều thăng trầm, nhưng tinh thần của ngày Giải phóng Thủ đô và tình yêu Hà Nội, đã giúp cho Hà Nội có sức vươn mạnh mẽ tiêu biểu cho sức sống của dân tộc. 

Vào thời điểm giải phóng Thủ đô, Hà Nội có 43 vạn dân cư trú tại 34 khu phố và 45 xã của 4 quận nội thành và 4 huyện ngoại thành; bộ máy chính quyền hầu như chưa có kinh nghiệm; chỉ có 9,6 triệu đồng vốn sản xuất kinh doanh và gần 5.500 lao động tại các cơ sở công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp; 231 km đường nhựa và 65 km đường rải đá đã hư hỏng; gần 1.100 ha đất canh tác bị bỏ hoang; hàng vạn trâu bò bị giết hại; hệ thống đê điều kênh mương bị bom đạn cày phá; 7,7 vạn lao động thất nghiệp; 1,2 nghìn người ăn xin; hàng chục nghìn người mù chữ; tệ nạn xã hội nặng nề.

Với tinh thần tự lực, tự cường, cần cù, sáng tạo, cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô đã đồng lòng, quyết tâm vượt qua khó khăn, khắc phục tàn tích từ chế độ cũ, cải thiện đời sống nhân dân, phát triển văn hoá, xã hội, thực hiện thắng lợi mục tiêu kiến thiết thành phố trở thành trung tâm công nghiệp lớn của miền Bắc xã hội chủ nghĩa.

Là nơi khởi xướng phong trào “Ba sẵn sàng”, Hà Nội đã vững vàng là thành trì của hậu phương lớn, vừa hết lòng chi viện cho miền Nam ruột thịt, vừa anh dũng chiến đấu, chiến thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại, làm nên “Điện Biên Phủ trên không”, được ngợi ca là “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”.

Bản lĩnh và khí phách Hà Nội tiếp tục được tỏa sáng trong thời kỳ xây dựng đất nước thông qua việc gương mẫu đi đầu trong sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Thành tựu đạt được qua 30 năm đổi mới tiếp tục là minh chứng đầy thuyết phục cho sức vươn của Thủ đô.

Vận dụng sáng tạo chủ trương của Đảng vào thực tế địa phương, Đảng bộ Hà Nội đã cùng cả nước quyết tâm đổi mới tư duy, từng bước xóa bỏ cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan liêu bao cấp, khơi dậy sức mạnh các thành phần kinh tế, các nguồn lực trong nhân dân, đưa kinh tế Thủ đô vượt qua suy thoái, tăng trưởng bình quân hàng năm cao hơn mức bình quân của cả nước. 

Kinh tế Hà Nội, từ trạng thái kém phát triển, thu nhập đầu người hàng năm chưa đến 100 USD, 60% ở diện nghèo đói, đã vươn lên trở thành thành phố phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu, thay đổi lớn lao từ tầm vóc, quy mô đến nhịp độ cuộc sống và sự sôi động trong sản xuất kinh doanh. Thành phố có thu nhập bình quân đầu người đạt 3.600 USD và chỉ còn 0,96% hộ nghèo.

Hà Nội đi đầu trong xây dựng nông thôn mới với 201/386 xã đạt chuẩn (chiếm 52% tổng số xã). Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng rõ nét và phát triển không ngừng; công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế tri thức và kinh tế xanh được đẩy mạnh.

Chính trị ổn định; văn hóa xã hội phát triển; quản lý đô thị có nhiều tiến bộ; quốc phòng, an ninh được tăng cường, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Trong suốt chiều dài lịch sử, 30 năm thực hiện đường lối đổi mới là giai đoạn Hà Nội đạt tốc độ phát triển nhanh nhất, toàn diện nhất. 

Cũng trong 30 năm đổi mới, với tầm nhìn xa trước yêu cầu phát triển Thủ đô, Đảng và Nhà nước đã có một quyết định mang ý nghĩa lịch sử to lớn, từ ngày 1/8/2008 Hà Nội được mở rộng địa giới hành chính, tạo điều kiện để phát triển bền vững, lâu dài.

Hà Nội hôm nay mang tầm vóc của một đô thị lớn với diện tích 3.328,9 km2, lớn hơn 3,6 lần trước khi mở rộng; dân số trên 7 triệu người với 30 đơn vị hành chính quận, huyện, thị xã; chiếm 1% diện tích và 8% dân số cả nước. Đảng bộ Hà Nội ngày càng lớn mạnh với hơn 40 vạn đảng viên, gần bằng 1/10 tổng số đảng viên toàn Đảng; với 59 đảng bộ trực thuộc và 3.000 tổ chức cơ sở đảng.

Từ Ngày Giải phóng Thủ đô đến nay, Hà Nội đã phát triển không ngừng; vị thế, uy tín trên trường quốc tế và trong nước ngày càng khẳng định. Hà Nội được tôn vinh là “Thủ đô anh hùng”, “Thành phố Vì hoà bình”; 3 lần được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng; được tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”…; là điểm đến tin cậy của các hoạt động đối ngoại, hợp tác, hội nhập quốc tế; quan hệ hợp tác phát triển các mặt kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh giữa Hà Nội với các tỉnh, thành phố trong cả nước đạt kết quả tốt, thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của Thủ đô với đất nước.   

II

Những mốc son thắng lợi 62 năm qua luôn là điểm tựa tinh thần lớn lao để Đảng bộ và nhân dân Thủ đô chung sức đồng lòng, tiếp tục vươn tới thành tựu mới.  

Tự hào trước những thành quả gặt hái hôm nay, chúng ta càng trân trọng hơn về sự hy sinh, cống hiến của biết bao lớp người đi trước. Hồi tưởng lại khó khăn, gian lao mà các thế hệ đi trước đã vượt qua cùng những kỳ tích đã đạt được, chúng ta càng tin tưởng sâu sắc rằng, truyền thống văn hiến và tình yêu Hà Nội đã tạo nên sức vươn mạnh mẽ cho Hà Nội.

Với sức sống đó, Đảng bộ và nhân dân Thủ đô sẽ hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ của nhiệm kỳ Đảng bộ Thành phố khóa XVI. Hà Nội sẽ xứng đáng với vai trò trung tâm chính trị-hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế, một động lực phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước; có kinh tế-xã hội phát triển toàn diện, bền vững, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao, chính trị-xã hội ổn định, quốc phòng, an ninh tiếp tục được củng cố, tăng cường, hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Để thực hiện tốt mục tiêu này, Hà Nội phải gương mẫu, đi đầu trong công cuộc phát triển, chủ động hội nhập sâu rộng với thế giới trong bước tiến vũ bão của kinh tế tri thức và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ.

Phải tiếp tục đổi mới, xây dựng tổ chức đảng từ thành phố đến cơ sở trong sạch, vững mạnh, phát huy tốt năng lực lãnh đạo và uy tín tập hợp quần chúng. Cùng với đó tập trung xây dựng chính quyền hành động, xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại và phục vụ, có năng lực tổ chức và triển khai hiệu quả các chủ trương, nghị quyết của cấp ủy các cấp. 

Các ngành, các cấp, các cơ quan, đơn vị, với quyết tâm hành động cao nhất, phấn đấu thực hiện tốt 5 nhiệm vụ chủ yếu, 3 khâu đột phá, 8 chương trình công tác, 2 nghị quyết chuyên đề của Thành ủy. Mỗi cơ quan, tổ chức phải nỗ lực đổi mới lề lối làm việc, giảm bớt thủ tục rườm rà, phá bỏ rào cản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động và nhất là không gây phiền hà cho nhân dân.

Từng cán bộ, đảng viên phải gương mẫu đi đầu trong thay đổi tư duy, nhận thức cũ. Phải lấy tinh thần “khởi nghiệp” thay cho tư duy làm thuê mùa vụ. Phải lấy tinh thần chủ động, sáng tạo thay cho sự tùy tiện, thiếu trách nhiệm. Phải hoàn thành tốt nhiệm vụ công bộc để xứng đáng với niềm tin của nhân dân. Cùng với đó, mỗi người dân Thủ đô, bằng tình yêu Hà Nội, tiếp tục đoàn kết, sáng tạo, chung sức, chung lòng xây dựng Thủ đô.

Yêu cầu đổi mới đang đặt ra những nhiệm vụ rất nặng nề. Thách thức của Hà Nội hiện tại là vượt qua chính mình, là duy trì nhịp độ và đáp ứng yêu cầu phát triển, là xử lý hài hoà các vấn đề về giao thông, cấp thoát nước, rác thải, môi trường, cũng như về dân số, văn hoá...

Dù đã đạt được nhiều thành tựu rất đáng tự hào, nhưng thẳng thắn nhìn nhận, Hà Nội chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô. Kết quả làm việc của lãnh đạo Thành ủy Hà Nội với các quận, huyện thời gian qua cho thấy, địa phương nào cũng có những thế mạnh riêng, có những “tài sản” rất quý như truyền thống văn hoá, truyền thống nghề, tài nguyên đất đai, cảnh quan, con người cần cù, sáng tạo… nhưng chưa tạo ra những điểm nhấn, những đột phá tương xứng với những tiềm năng ấy. 

Một yếu tố quan trọng là cải thiện hạ tầng, y tế, giáo dục, cấp nước, môi trường, kinh tế chưa theo kịp nhu cầu phát triển. Nguồn lực từ ngân sách có hạn, trong khi những nguồn lực khác chưa được khai thác, huy động vì những cản trở về thủ tục hành chính, vì thiếu sự chủ động sáng tạo, chưa dám nghĩ dám làm hay vì tâm lý trông chờ, thiếu nhiệt huyết...

Trong thời gian tới, để gỡ bỏ được những “hạn chế” về hạ tầng phải bắt đầu trước hết từ chính chúng ta, từ con người, từ cơ chế, để đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt phải mạnh dạn đổi mới, dám nghĩ dám làm, quyết tâm tìm mọi giải pháp hoàn thành nhiệm vụ. 

Để cải thiện môi trường đầu tư, thu hút các dự án phát triển, Hà Nội đang cố gắng chuyển biến, tạo những điểm nhấn quan trọng cho diện mạo đô thị và nông thôn; cung cấp các sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của nhân dân.

Trong 9 tháng đầu năm 2016, Hà Nội thu hút hơn 2.400 triệu USD (tăng 3,5 lần so với năm 2015), đăng ký thành lập mới 16.700 doanh nghiệp, tăng 20% so với năm 2015, trở thành một trong những địa phương đứng đầu cả nước về thu hút đầu tư.

Hà Nội cũng sẽ tiên phong về đầu tư và kinh doanh theo hướng minh bạch, thông thoáng và chuyên nghiệp. Chính quyền thành phố thực hiện tốt vai trò tạo tiền đề để xây dựng Hà Nội thành thành phố khởi nghiệp với cộng đồng doanh nghiệp, các hộ kinh doanh hoạt động hiệu quả. 

Về quy hoạch phát triển đô thị, Hà Nội đang theo định hướng đô thị xanh và sáng tạo, bằng việc triển khai: tăng trưởng xanh cho thành phố, thúc đẩy các hoạt động sáng tạo, đặc biệt là trong khoa học, quản lý, nghiên cứu và phát triển, hình thành vườn ươm doanh nghiệp hiệu quả. Hà Nội đang nỗ lực cho mục tiêu trồng 1 triệu cây xanh, ưu tiên cho các hồ điều hòa, công viên; làm sống lại các dòng sông, lấy lại bầu không khí trong lành của đô thị. 

Quan tâm phát triển kinh tế, Hà Nội kiên trì theo định hướng phát triển xanh, hài hòa, bền vững. Hà Nội đang đô thị hoá mạnh mẽ, tương lai sẽ trở thành một siêu đô thị. Nhưng dù phát triển to lớn đến đâu, đô thị hoá tới mức nào, Hà Nội nhất định phải giữ được những nét đẹp văn hoá truyền thống, môi trường bình yên và an toàn. Đó phải là đặc trưng riêng có của Hà Nội, của người Tràng An - Xứ Đoài. 

Truyền thống ngàn năm văn hiến nếu không được thấm đẫm trong mỗi hành động, cách ứng xử hàng ngày thì truyền thống chỉ dừng lại ở hồi tưởng, ở sách vở. Vì vậy, người dân Thủ đô cần cùng nhau hành động, cùng nhau xây dựng văn hóa, xây dựng hình ảnh đẹp của người Hà Nội; phê phán và kiên quyết xóa bỏ những cách hành xử: vứt rác bừa bãi, sạch mình bẩn người, chen lấn xô đẩy, vi phạm giao thông, ứng xử thô tục…

Chúng ta cần cùng nhau hành động để những người yêu Hà Nội lại được cảm nhận nét kiên cường, thanh lịch của văn hoá Tràng An cũng như phẩm chất đoàn kết, cần cù, sáng tạo của văn hoá Xứ Đoài. 

Từ nhiều năm nay, phong trào “Người tốt, việc tốt” đã trở thành hoạt động truyền thống của Thủ đô. Mỗi dịp kỷ niệm Ngày Giải phóng Thủ đô cũng là lúc Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội biểu dương các tập thể, cá nhân “Người tốt, việc tốt” và tôn vinh những “Công dân Thủ đô ưu tú”. Chúng ta có trách nhiệm cùng nhau nhân rộng những việc làm tốt đẹp để củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đối với Đảng bộ và chính quyền Thủ đô. 

* * *

Những ngày này, Đảng bộ và nhân dân Thủ đô đang tích cực, khẩn trương triển khai các nhiệm vụ của nhiệm kỳ lần thứ XVI với niềm tin và khí thế mạnh mẽ. Dù còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng chúng ta luôn tin tưởng rằng khó khăn cũng là cơ hội cho sức vươn lên của Thủ đô.

Là nơi qua khói lửa, đau thương vẫn rạng rỡ nụ cười, là nơi hội tụ của niềm tin yêu và hy vọng, chúng ta - những người Hà Nội, hãy để cháy mãi tình yêu Hà Nội. Tình yêu đó sẽ là điểm hội tụ để chúng ta đoàn kết, xây dựng Thủ đô ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, để Hà Nội mãi là niềm tin yêu của cả nước, là niềm xúc động, bồi hồi trong tình cảm bạn bè và du khách.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhân dân Thủ đô ta có truyền thống cách mạng vẻ vang và lòng nồng nàn yêu nước, tôi chắc chắn rằng đồng bào Thủ đô sẽ hăng hái phấn đấu... để làm gương mẫu, để dẫn đầu cho nhân dân cả nước”.

Trách nhiệm và sứ mệnh của thế hệ hôm nay trước lịch sử hào hùng của cha ông, trước tương lai tươi sáng của Thăng Long-Hà Nội là phải phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, huy động mọi nguồn lực, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức để xây dựng Thủ đô và đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. Hà Nội, nơi hội tụ của văn hoá Tràng An và Xứ Đoài, là Thành phố khởi nghiệp, đô thị xanh, hiện đại, nơi đáng sống để toả sáng những khát vọng vươn lên.