Vị tướng với đường Trường Sơn huyền thoại

Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên thăm cán bộ, chiến sỹ Tiểu đoàn vận tải 101 thuộc Tiểu đoàn 3 trong một chiến dịch vận chuyển, mùa khô năm 1970-1971. (Ảnh tư liệu)

Toàn bộ cuộc đời ngót một thế kỷ của đồng chí Đồng Sĩ Nguyên gắn liền với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của Dân tộc. Ở mỗi cương vị công tác, ông đều có những đóng góp lớn lao cho sự nghiệp cách mạng. Tuy nhiên nói đến Đồng Sĩ Nguyên, không chỉ đông đảo người dân trong nước, mà nhiều người nước ngoài vẫn khẳng định tên ông gắn liền với đường Trường Sơn. Ông là “linh hồn” của đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh. Vì vậy, bộ phim chân dung của Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên được Bộ Quốc phòng thực hiện cũng có tên là “Vị Tướng với đường Trường Sơn huyền thoại”.

Tuy nhiên, đối đầu với chiến lược chiến tranh ngăn chặn với quy mô lớn và tiềm lực công nghệ quân sự tối tân, những thủ đoạn thâm độc, tàn bạo của đế quốc Mỹ, cộng với thời tiết địa bàn Trường Sơn vô cùng khắc nghiệt, nên sau một mùa khô (1965 - 1966) tổ chức vận tải cơ giới, bộ đội Trường Sơn đã chịu tổn thất nặng nề; chưa đáp ứng được yêu cầu chi viện chiến trường.

Trước tình hình đó, đã xuất hiện tư tưởng phòng tránh tiêu cực, thậm chí có quan điểm nên quay về tổ chức vận tải thô sơ, “chậm nhưng chắc”…

Vận dụng tư tưởng tiến công và nghệ thuật quân sự của Đảng vào thực tiễn chiến trường, khắc phục tư tưởng phòng tránh tiêu cực, để vận tải cơ giới quy mô lớn thành công, Tư lệnh Đồng Sĩ Nguyên khẳng định phải tổ chức chiến trường Trường Sơn thành một chiến trường tổng hợp. Các lực lượng trên tuyến phải chiến đấu, phục vụ chiến đấu trong thế trận hiệp đồng binh chủng. Theo đó, các trận địa phòng không được thiết lập ngay trên trọng điểm đánh phá của địch, phải “quay nòng pháo theo bánh xe” để đánh địch, bảo vệ đội hình vận tải. Bộ binh, công binh bám sát đội hình vận chyển, bám trọng điểm…, để xe chuyển hàng trong thế trận hiệp đồng binh chủng, không “đơn thương độc mã, lạnh lưng hở sườn”. Thông tin chỉ huy bảo đảm đồng bộ, liên tục, kịp thời...

Tư lệnh Đồng Sĩ Nguyên cũng là người nắm vững quy luật thời tiết, đặc điểm khí hậu Trường Sơn và khái quát: “Có khi địch đánh không bằng trời đánh”. Để khắc phục địch đánh và trời đánh, phải nhanh chóng “Đá hóa mặt đường”; mở đường chính, đường phụ, đường tránh, đường nhánh; kiên quyết xóa thế độc đạo. Từ vận chuyển ban đêm đến tổ chức ô tô chạy lấn sáng, lấn chiều; rồi làm đường kín, tiến tới chủ động đánh địch, để chạy ngày…

Từ đơn thuần đường bộ, kết hợp vận tải đường sông, xây dựng tuyến đường ống xăng dầu nối từ hậu phương miền Bắc đến miền Đông Nam Bộ, đường dây thông tin tải ba… Biến thế trận cầu đường Trường Sơn thành “trận đồ bát quái xuyên rừng rậm”, buộc kẻ thù mặc dù đã dùng trăm phương nghìn kế, huy động tối đa vũ khí, khí tài hủy diệt với trình độ công nghệ cao… cũng hoàn toàn thất bại.

Huy động tối đa trí tuệ, sức mạnh tổng hợp; được sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và sự chi viện của cả nước, chỉ sau một thời gian ngắn vào tuyến, đồng chí Đồng Sĩ Nguyên đã cùng tập thể Bộ Tư lệnh Đoàn 559 tổ chức, chỉ huy các lực lượng trên tuyến đảo ngược thế trận Trường Sơn, thực hiện tốt nhiệm vụ vận chuyển chi viện chiến trường.

Với những cống hiến lớn lao trong tổ chức, chỉ huy chiến trường, năm 1974 đồng chí Đồng Sĩ Nguyên được phong quân hàm vượt cấp từ Đại tá lên Trung tướng.

Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên (giữa) nghe báo cáo về tình hình xăng dầu và vận tải khu vực 471 (Ảnh tư liệu).

Bảo đảm cho chiến trường miền Nam và chiến trường Nam Đông Dương bước vào giai đoạn quyết định kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn đã xây dựng được hệ thống đường vận tải và hành quân cơ giới với tổng chiều dài gần 17.000 km, với nhiều trục dọc, trục ngang nối từ miền Bắc vào tới các chiến trường miền Nam, Trung - Hạ Lào, Đông Bắc Campuchia. Đồng bộ với đường vận tải cơ giới là hệ thống đường giao liên, đường dây thông tin và trên 1.400 km đường ống xăng dầu. Lực lượng binh chủng hợp thành thuộc Bộ Tư lệnh Trường Sơn giai đoạn cuối của chiến tranh đã phát triển lên hơn 9 sư đoàn. Đặc biệt, Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã đề nghị Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng cho thành lập 2 sư đoàn vận tải ô tô. Đây là một sáng tạo, chưa có tiền lệ trong lịch sử chiến tranh thế giới.

Với binh hùng tướng mạnh, cơ sở đường sá… phát triển đồng bộ, đặc biệt là với hơn hai sư đoàn vận tải ô tô… là nhân tố quyết định để tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn bảo đảm cho Bộ Thống soái tối cao của ta thực hiện được tư tưởng “Thần tốc, quyết thắng”, giành thắng lợi vang dội trong Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất Đất nước.

Đường Trường Sơn không chỉ là con đường nối liền Nam - Bắc, thống nhất nước nhà mà còn là con đường của tương lai giàu có của Tổ quốc ta, là minh chứng cho tầm nhãn quan chiến lược của đồng chí Đồng Sĩ Nguyên - một vị tướng tài ba, một nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng ta. Từ năm 1973, trên cương vị Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn, đồng chí Đồng Sĩ Nguyên đã khẳng định “Cột mốc số 0 Đường Hồ Chí Minh không phải ở Tân Kỳ (Nghệ An), mà Đường Hồ Chí Minh sẽ kéo dài từ Pắc Bó (Cao Bằng) đến Cà Mau đất mũi”... Ông cũng cho rằng: “Một quốc gia không bao giờ bó mình trong thế độc đạo”.

Với nhãn quan chiến lược đó, và nhằm phát triển kinh tế - xã hội, đền đáp công lao của nhân dân một dải miền Tây Tổ quốc, các vùng chiến khu kháng chiến xưa…, sau này trên cương vị Ủy viên Bộ Chính Trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Cố vấn cao cấp của Chính phủ…, đồng chí Đồng Sĩ Nguyên là một trong những người kiên trì đề xuất với Đảng, Nhà nước xây dựng Đường Hồ Chí Minh công nghiệp hóa. Đến nay, con đường thống nhất Bắc - Nam, con đường tương lai giàu có của đất nước ta đã hiện hữu, nối dài từ Pắc Bó đầu nguồn tới Cà Mau đất mũi.