Việt Nam tham gia bầu các thẩm phán Tòa án quốc tế

Đại sứ Đặng Đình Quý - Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ đã trực tiếp bỏ phiếu tại HĐBA và Đại sứ Phạm Hải Anh - Phó Trưởng Phái đoàn đã bỏ phiếu tại ĐHĐ. Đây là lần thứ hai Việt Nam tham gia bầu các thẩm phán ICJ trên cương vị ủy viên không thường trực HĐBA và thành viên LHQ. Năm 2008, Việt Nam cũng đã từng tham gia bỏ phiếu tại cuộc bầu cử tương tự ngày 6/11/2008. 

Theo quy định, cuộc bầu cử này được tiến hành song song tại ĐHĐ và HĐBA. Bầu cử sẽ chỉ kết thúc khi có đúng 5 ứng cử viên đạt đa số phiếu quá bán tại cả hai cơ quan này. Số phiếu tối thiểu cần có ở HĐBA là 8 và ở ĐHĐ là 97.

Sau vòng bỏ phiếu đầu tiên, chưa có ứng cử viên trúng cử do tại ĐHĐ có nhiều hơn 5 ứng cử viên đạt số phiếu tối thiểu. Cụ thể, có 6 ứng cử viên đạt từ 97 phiếu trở lên là ông Yuri Iwasawa (người Nhật Bản) được 161 phiếu, ông Georg Nolte (Đức) được 150 phiếu, bà Xue Hanqin (Trung Quốc) được 144 phiếu, ông Peter Tomka (Slovakia) được 141 phiếu, bà Julia Sebutine (Uganda) được 124 phiếu và ông Emmanuel Ugirashebuja (Rwanda) được 97 phiếu. Hai ứng cử viên khác vẫn sẽ tham gia vòng bỏ phiếu tiếp theo dù không đạt số phiếu tối thiểu là bà Sersic Maja (Croatia) với 71 phiếu và ông Taoheed Olufemi Elias (Nigeria) với 56 phiếu. 

Tại HĐBA, có 5 ứng cử viên đạt số phiếu tối thiểu song chưa được công bố do phải chờ công bố kết quả đồng thời với ĐHĐ. 

Dự kiến trong ngày 12/11 (theo giờ Mỹ), ĐHĐ sẽ tiếp tục tiến hành các vòng bỏ phiếu tiếp theo đối với cả 8 ứng cử viên nêu trên. 

Tương tự các cuộc bầu cử trong các tháng vừa qua, việc bỏ phiếu đã diễn ra trong các quy định nghiêm ngặt nhằm bảo vệ sức khỏe của các đại biểu. Mỗi nước chỉ cử một đại diện đến bỏ phiếu, các đại diện được yêu cầu tuân thủ quy định giãn cách xã hội, đeo khẩu trang tại phòng họp và rời khỏi phòng họp ngay sau khi bỏ phiếu.

ICJ là một trong 6 cơ quan chính của LHQ và là cơ quan xét xử cao nhất, có chức năng xét xử tranh chấp giữa các quốc gia trên tất cả các lĩnh vực pháp lý quốc tế và cung cấp ý kiến tư vấn về một vấn đề pháp lý cho ĐHĐ, HĐBA và một số cơ quan chuyên môn của LHQ, tổ chức quốc tế.

ICJ gồm 15 thẩm phán, có nhiệm kỳ 9 năm và hoạt động trên tư cách cá nhân. Thẩm phán của ICJ phải đáp ứng các tiêu chí về đạo đức, trình độ tư pháp cao tại quốc gia mình hoặc được thừa nhận rộng rãi trên trường quốc tế. Ứng cử viên vào vị trí thẩm phán do các nhóm quốc gia tại Tòa trọng tài thường trực (PCA) đề cử. Ví dụ, ứng cử viên của Nhật Bản được 40 nhóm quốc gia đề cử, ứng cử viên của Đức được 34 nhóm quốc gia, ứng cử viên của Trung Quốc được 27 nhóm quốc gia, ứng cử viên của Slovakia được 20 nhóm quốc gia đề cử. 

Trong trường hợp có nhiều hơn hoặc ít hơn 5 ứng cử viên đạt đa số phiếu tuyệt đối, HĐBA và ĐHĐ sẽ tiến hành bỏ phiếu lại cho đến khi có đúng đủ 5 ứng cử viên. Trên thực tế, tại 2 cuộc bầu cử ICJ gần đây vào năm 2014 và năm 2017, ĐHĐ và HĐBA phải tổ chức rất nhiều vòng do có nhiều hơn hoặc ít hơn 5 ứng cử viên đạt đa số phiếu tuyệt đối hoặc do kết quả bầu cử tại ĐHĐ và HĐBA khác nhau.