Nỗ lực giảm thiểu tình trạng lao động trẻ em trái pháp luật

Ngày 1/12, Bộ LĐTB&XH đã tổ chức hội thảo hướng dẫn thực hiện Quyết định số 1023/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020.

Ngày 7/6/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1023/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020. Quyết định trên thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em, đã góp phần nâng cao nhận thức, năng lực và trách nhiệm của chính quyền các cấp, các ngành, các tổ chức liên quan trong công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em.

Để giải quyết vấn đề lao động trẻ em và đạt được mục tiêu 100% trẻ em lao động trái quy định của pháp luật được can thiệp, hỗ trợ kịp thời vào năm 2020, Việt Nam cũng gặp nhiều thách thức, mà trước hết là nhận thức của gia đình các em và chính các em, cũng như người sử dụng lao động còn hạn chế, thiếu hiểu biết về pháp luật, chính sách liên quan đến lao động trẻ em.

Bên cạnh đó khả năng tiếp cận các hoạt động phát triển kỹ năng và nghề nghiệp hạn chế cũng là một trong những yếu tố cản trở việc xóa bỏ lao động trẻ em. Chính vì vậy rất cần sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương coi mục tiêu bảo vệ và giảm thiểu lao động trẻ em không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là trách nhiệm đối với thế hệ tương lai.

Theo Cục trưởng Cục Bảo vệ và Chăm sóc trẻ em (Bộ LĐTB&XH) Đặng Hoa Nam, hiện nay cả nước đang có khoảng 1,75 triệu lao động trẻ em và người chưa thành niên (từ 5-17 tuổi) đang phải làm việc nặng nhọc hoặc làm việc trong những điều kiện có hại cho sức khỏe. Tỉ lệ lao động trẻ em tập trung đông nhất chủ yếu ở các thành phố lớn, trong đó có Hà Nội và TPHCM.

Trong số lao động trẻ em được điều tra thì có 67% các em làm việc trong ngành nông nghiệp; 16% làm việc trong ngành xây dựng, chế tạo; 17% làm việc trong ngành dịch vụ. Đáng lo ngại trẻ em có nguy cơ làm trong các nghề bị cấm sử dụng lao động chưa thành niên, hoặc điều kiện lao động có hại là 1,3 triệu (chiếm 75% lao động trẻ em).

Thực tế cho thấy, trẻ em vẫn đang từng ngày buộc phải đối mặt với nguy cơ bị bóc lột sức lao động thậm tệ. Thời gian làm việc của các em bị chủ sử dụng ép buộc từ 11-12 giờ đồng hồ, thậm chí lên tới 16 giờ/ngày. Đối với những lao động trẻ em phục vụ tại các quán ăn, số tiền lương 1,8-2 triệu đồng/tháng đã được xem là khoản thu nhập thuộc loại khá, vì vẫn còn không ít trường hợp trẻ phải làm việc mà không hề được trả lương.

Trước thực trạng trên, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Hồng Lan cho rằng, các quy định luật pháp, các chương trình bảo vệ trẻ em rất quan trọng và cần thiết, nhưng vấn đề cần thực hiện ngay là nâng cao năng lực thực thi luật pháp, là việc thực hiện có hiệu quả chương trình, là sự tham gia tích cực của tất cả các đối tác trong xã hội, gia đình, cộng đồng, doanh nghiệp, công đoàn, các tổ chức xã hội đối với việc phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em.

Cũng theo Thứ trưởng Đào Hồng Lan, đói nghèo được xem là nguyên nhân chính dẫn đến việc trẻ em tham gia các hoạt động kinh tế và từ đó dẫn đến nguy cơ lao động trẻ em.  Việc thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm liên quan đến lao động trẻ em, đặc biệt trong khu vực kinh tế phi chính thức còn nhiều bất cập; chưa phổ biến được đầy đủ đến các địa phương khái niệm và cách xác định lao động trẻ em.

Vì vậy, chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020 sẽ là nền tảng để thực hiện hiệu quả các giải pháp bảo vệ trẻ em. Một số mô hình hỗ trợ, can thiệp để giảm thiểu lao động trẻ em sẽ được thí điểm triển khai để tập huấn kỹ năng sống, trang bị cho trẻ em những kỹ năng tự bảo vệ bản thân, trợ giúp gia đình có trẻ em tham gia lao động trái quy định của pháp luật, hỗ trợ người sử dụng lao động tại các làng nghề, cơ sở sản xuất kinh doanh cải thiện điều kiện làm việc, tạo việc làm phù hợp với độ tuổi của trẻ em.

Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra cũng được tăng cường để xử lý nghiêm các trường hợp sử dụng lao động trẻ em trái quy định của pháp luật, kết hợp với các hoạt động truyền thông, giáo dục về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em.

Thu Cúc