Vi phạm các quy định về PCCC cần chế tài mạnh

Nạn nhân của vụ cháy ở Linh Đàm được các chiến sĩ cảnh sát PCCC đưa xuống mặt đất. Ảnh minh họa

Những con số đáng suy ngẫm

Theo thống kê của Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (CNCH), Bộ Công an, trong 5 năm gần đây cả nước đã xảy ra 11.788 vụ cháy, làm chết 339 người, bị thương 906 người, thiệt hại về tài sản 6.505 tỉ đồng. Thống kê cũng cho thấy, hằng năm trung bình xảy ra trên 1.000 vụ cháy tại các khu dân cư, chiếm từ 45-50% tổng số vụ cháy.

Trong năm 2015, từ đầu năm đến nay cả nước xảy ra trên 2.600 vụ cháy làm chết 54 người, bị thương 215 người, thiệt hại về tài sản ước tính khoảng 1.026 tỉ đồng. Trong đó có 16 vụ cháy chung cư, nhà cao tầng gây thiệt hại nặng về tài sản của cư dân tại các tòa nhà này.

Điển hình như vụ cháy chung cư HH4A Linh Đàm xảy ra ngày 16/9, vụ cháy tại tầng hầm tòa nhà CT4A, CT4B Khu đô thị Xa La, phường Phúc La, quận Hà Đông xảy ra hồi 19h23 ngày 11/10 đã thiêu rụi hàng trăm xe máy và làm hàng trăm cư dân ở đây hoảng loạn.

Những vụ cháy liên tiếp xảy ra tại các tòa nhà chung cư cao tầng và các khu dân cư đã lộ rõ những yếu kém, bất cập trong công tác quản lý, thực hiện các quy định về phòng cháy chữa cháy vốn đang là vấn đề nóng thu hút sự quan tâm của dư luận.

Còn nhiều bất cập trong công tác PCCC

Theo Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh, Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và CNCH: “Các chung cư, khu dân cư được xây dựng trước khi Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 có hiệu lực phần lớn đều không đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC”.

Nhiều tòa nhà không được trang bị hệ thống thiết bị PCCC. Hệ thống kỹ thuật, hệ thống điện xuống cấp nhưng chưa được sửa chữa, khắc phục kịp thời cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra cháy nổ.

Tình trạng công trình được cải tạo nhiều lần và sự cơi nới, lấn chiếm của các hộ gia đình, đặc biệt là tại các chung cư cũ đã không đảm bảo về khoảng cách an toàn, đường giao thông, cấp nước phục vụ chữa cháy cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác chữa cháy của lực lượng Cảnh sát PCCC khi có cháy xảy ra.

Dư luận cũng đã nhiều lần đặt câu hỏi về tình trạng vi phạm các quy định trong đầu tư xây dựng, đặc biệt là tình trạng một số chủ đầu tư không trình cơ quan Cảnh sát PCCC thẩm duyệt thiết kế về PCCC theo quy định. Chuyển đổi công năng, tính chất sử dụng của công trình nhưng không thẩm duyệt về PCCC. Nhiều công trình đã đưa vào hoạt động mà chưa được nghiệm thu về PCCC.

“Đây là sai phạm chủ yếu của các công trình chung cư, nhà cao tầng hiện nay”, Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh khẳng định.

Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Phó Giám đốc Cảnh sát PCCC TP. Hà Nội cho biết theo kiểm tra, khảo sát, thống kê đến tháng 3/2015 TP. Hà Nội có đến 198 công trình vi phạm các quy định về PCCC, Trong đó, 121 công trình đã được thẩm duyệt về PCCC nhưng chưa được nghiệm thu, 60 công trình chưa được thẩm duyệt PCCC đã đưa vào hoạt động, 17 công trình đang thi công nhưng chưa được thẩm duyệt.

Dẫn ra số liệu này để thấy rằng tình trạng vi phạm các quy định về công tác PCCC tại các tòa nhà chung cư cao tầng hiện nay “đáng báo động” như thế nào.

Theo Đại tá Sơn, lực lượng cảnh sát PCCC đã có thẩm duyệt PCCC cho nhiều công trình nhưng khi kiểm tra thực tế, nhiều chủ đầu tư vẫn cố tình không thực hiện theo quy định mặc dù bị nhiều lần nhắc nhở, xử phạt.

Các dự án xây dựng của Xí nghiệp xây dựng tư nhân số 1 Lai Châu là điển hình trong việc chây ỳ thực hiện các quy định về PCCC. Đây cũng chính là chủ đầu tư có các chung cư liên tiếp xảy ra cháy từ đầu năm đến nay.

Theo Đại tá Nguyễn Văn Sơn, những chế tài xử phạt hành chính vẫn chưa đủ sức răn đe đối với những vi phạm này.

Cùng với đó, việc bảo trì, bảo dưỡng hệ thống PCCC và hiệu quả hoạt động của lực lượng PCCC tại chỗ của các tòa nhà nhiều khi chỉ mang tính hình thức, đối phó.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng và PCCC còn chồng chéo dẫn đến sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước về xây dựng và PCCC chưa thực sự chặt chẽ và phát huy hiệu quả.

Cụ thể như Luật Xây dựng, Luật PCCC và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định về công tác thẩm định, thẩm duyệt, cấp phép đầu tư, cấp phép xây dựng, nghiệm thu đối với công trình xây dựng. Các văn bản này còn chưa thống nhất về trình tự dẫn đến tình trạng nhiều công trình đã được cơ quan quản lý về xây dựng cấp giấy phép nhưng chưa được cơ quan cảnh sát PCCC thẩm duyệt thiết kế về PCCC.

Cần có chế tài mạnh, xử lý nghiêm

Thực tế cho thấy nhiều chủ đầu tư sẵn sàng chịu xử phạt hành chính thay vì tuân thủ các quy định về PCCC, đặc biệt là việc đầu tư, lắp đặt, hoàn thiện hệ thống PCCC của các tòa nhà cao tầng vốn chiếm một phần kinh phí không nhỏ.

Nhiều hành vi cố tình vi phạm các quy định về PCCC vẫn chưa bị xem xét xử lý trách nhiệm hình sự dẫn đến tình trạng “nhờn luật”, gây khó khăn cho công tác xử lý vi phạm của lực lượng cảnh sát PCCC.

Để chấn chỉnh những bất cập này, trong cuộc họp với các ngành hữu quan nhằm tăng cường công tác PCCC tại chung cư cao tầng và các khu dân cư, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã yêu cầu phải có chế tài mạnh, xử lý nghiêm, thậm chí xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự các trường hợp chủ đầu tư, các đơn vị, cá nhân liên quan cố tình không thực hiện các yêu cầu về tiêu chuẩn, quy chuẩn trong công tác PCCC gây hậu quả nghiêm trọng.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng ban hành chỉ thị, xây dựng kế hoạch hành động cụ thể nhằm chấn chỉnh những hạn chế, bất cập trong công tác PCCC trong thời gian sớm nhất.

Ông Lê Quang Hùng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng và lãnh đạo Cục Cảnh sát PCCC cho rằng cùng với việc kiểm tra, rà soát việc thực hiện các quy định PCCC tại chung cư cao tầng, khu dân cư, cần làm rõ trách nhiệm từ khâu khảo sát thiết kế, giám sát thi công, xây dựng, công tác quản lý Nhà nước về PCCC để xử lý nghiêm nếu có  sai phạm trong việc thực hiện các quy định về PCCC.

Khi chỉ ra sai phạm, nguy cơ tiềm ẩn trong công tác PCCC thì kiên quyết yêu cầu chủ đầu tư có biện pháp khắc phục, xử lý dứt điểm trong thời hạn cụ thể.

Trường hợp chủ đầu tư cố tình không xây dựng hệ thống PCCC hoặc hệ thống PCCC chưa được nghiệm thu mà vẫn đưa công trình vào sử dụng, đưa người dân vào sinh sống thì kiên quyết xử lý thật nặng về kinh tế. Thậm chí xem xét xử lý trách nhiệm hình sự với các trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Cùng với xử lý dứt điểm nghiêm minh các sai phạm về công tác PCCC, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải cũng yêu cầu việc đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân trong PCCC phải được đặt lên hàng đầu.

Toàn Thắng