Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, qua 4 đợt thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC), đến nay, tình hình chống khai thác IUU đã đạt được một số kết quả về: Hoàn thiện khung pháp lý; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá Quốc gia (VNFishbase), kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu theo quy định tại Hiệp định các Biện pháp quốc gia có cảng (PSMA), thực thi pháp luật, xử phạt vi phạm khai thác IUU được tăng cường hơn trước… EC đánh giá cao quyết tâm chính trị của Việt Nam, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của cấp Trung ương. Tuy nhiên, khâu chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện tại địa phương còn nhiều hạn chế.
Tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp, ngày càng tinh vi. Tỉ lệ đăng ký tàu cá được cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, cấp giấy phép khai thác thủy sản chưa đạt mục tiêu.
Đáng chú ý, cả nước còn 7.035 tàu "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép); tình trạng mua bán, chuyển nhượng, sang tên đổi chủ tàu cá không thực hiện thủ tục xóa đăng ký, đăng ký lại tàu cá trong tỉnh và giữa các tỉnh vẫn diễn ra thường xuyên.
Việc theo dõi, giám sát hoạt động của tàu cá ra vào cảng chỉ đạt khoảng 40%, sản lượng thủy sản khai thác khoảng 30%. Vẫn còn tình trạng tàu cá không đủ điều kiện vẫn ra vào cảng, xuất nhập bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản; tiếp tục xảy ra tình trạng tàu cá không cập cảng bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác tại nhiều địa phương.
Báo cáo tại Hội nghị, ông Đặng Minh Thông, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, thời gian qua, triển khai các chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU, Tỉnh đã duy trì họp giao ban thường xuyên, đồng thời chỉ đạo và triển khai quyết liệt các giải pháp phòng, chống khai thác IUU cũng như xử lý các tàu cá vi phạm. Đặc biệt, các nội dung tồn tại, hạn chế của tỉnh được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ ra, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã xử lý thật nghiêm để khắc phục.
Bên cạnh đó, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng tập trung xử lý các tàu cá mất kết nối; kiểm tra các tàu không đủ điều kiện, kiên quyết không cho xuất bến; kiểm tra chặt chẽ việc truy xuất nguồn gốc thủy sản, đã xử phạt vi phạm hành chính 174 vụ với tổng số tiền 3,8 tỷ đồng. Các lỗi vi phạm chủ yếu là khai thác sai tuyến, không giấy tờ theo quy định, mất kết nối giám sát hành trình.
Trong thời gian tới, Bà Rịa-Vũng Tàu sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo các lực lượng truy tìm nhóm tàu cá chưa tìm được chủ tàu, địa chỉ để xử lý dứt điểm đúng quy định; nỗ lực, phấn đấu hoàn thành quản lý tàu cá “3 không” với số lượng 1.140 tàu trước ngày 30/11; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) cho số tàu cá từ 15 m trở lên còn lại; kiểm tra, kiểm soát tàu cá cập cảng, rời cảng, giám sát truy xuất nguồn gốc thủy sản; xử lý việc chấp hành các hợp đồng lao động của tài công, thuyền trưởng và lao động trên tàu để xử lý theo quy định...
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh việc chống vi phạm quy định IUU phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước trong phát triển ngành khai thác hải sản bền vững, bảo đảm sinh kế bền vững cho ngư dân, bảo vệ chủ quyền biển đảo. Tuy nhiên, sau gần 7 năm thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nhằm gỡ "thẻ vàng IUU", với sự phân công nhiệm vụ rõ ràng giữa các lực lượng chức năng ở trên bờ, trên biển, nhưng những vấn đề lớn, bức xúc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm do công tác tổ chức thực hiện chưa nghiêm, chưa quyết liệt.
Phó Thủ tướng yêu cầu, trước ngày 20/11, các địa phương phải hoàn thành việc xoá bỏ toàn bộ tàu "3 không". Trên cơ sở đữ liệu rà soát "tàu ma" của địa phương, các lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội biên phòng, Kiểm ngư triển khai chiến dịch tổng kiểm tra, xử lý dứt điểm các "tàu ma".
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để rà soát, hoàn thiện chế tài xử lý, áp dụng các biện pháp kỹ thuật để xử lý hành vi vi phạm liên quan đến giám sát hành trình; tăng mức xử phạt răn đe như tịch thu hàng hoá, tịch thu tàu cá, tịch thu bằng của thuyền trưởng; điều chỉnh quy định quản lý đánh bắt theo mùa vụ.
Các sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với cơ quan đăng kiểm để xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn đăng kiểm, đăng ký tàu cá ngăn ngừa thay đổi số hiệu; đồng bộ thông tin lao động trên tàu cá với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia.
Các lực lượng chấp pháp trên biển phối hợp khoanh định những vùng biển trọng điểm để tập trung giám sát hoạt động của các tàu cá nhằm nhanh chóng phát hiện, xử lý hành vi vi phạm.
Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp các địa phương nghiên cứu quy định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong mua, bán, xuất khẩu những sản phẩm không rõ nguồn gốc, vi phạm quy định IUU, có cơ chế khuyến khích kết nối với ngư dân tuân thủ quy định IUU; đề xuất các dự án đầu tư nâng cấp các cảng cá quan trọng để tăng cường năng lực quản lý hoạt động tàu cá, sản lượng khai thác đối với các loại hải sản phục vụ chế biến xuất khẩu.
BT