Báo chí, truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai

Ngày 17/9, tại TP. Huế, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp cùng UNCIEF tổ chức hội thảo "Tập huấn về truyền thông lấy trẻ em làm trung tâm trong các tình huống thiên tai".

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Tiến, Phó cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cho biết, năm 2025, thiên tai tiếp tục diễn biến phức tạp, cả thế giới đã chứng kiến nhiều thảm họa gây thiệt hại nặng nề. Từ cháy rừng ở Mỹ, lũ lụt ở Trung Quốc, động đất ở Myanmar, cho tới nắng nóng khắc nghiệt và cháy rừng ở châu Âu… chỉ trong nửa đầu năm, thiệt hại kinh tế toàn cầu đã vượt hơn 130 tỷ đô la Mỹ. Những con số đó gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự gia tăng rủi ro khí hậu toàn cầu và tầm quan trọng của việc nâng cao dự báo, cảnh báo, cũng như truyền thông để cộng đồng ứng phó kịp thời.

Ở Việt Nam, từ đầu năm đến nay cũng đã hứng chịu nhiều đợt thiên tai lớn. Bão số 1 vào tháng 6 gây mưa trái mùa, lũ lụt trên diện rộng miền Trung. Bão số 3 vào tháng 7 gây lũ lịch sử trên sông Cả, làm hàng chục nghìn hộ dân ở Nghệ An, Thanh Hóa bị cô lập. Đặc biệt, bão số 5 cuối tháng 8 đạt cấp 14, giật cấp 17, gây mưa lớn kéo dài từ Bắc Bộ đến Bắc Trung Bộ, khiến gần 60.000 người dân phải sơ tán, hàng chục nghìn ngôi nhà tốc mái, hư hỏng, hàng trăm nghìn hecta hoa màu thiệt hại. Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt, sự tham gia của các lực lượng và sự chủ động của nhân dân, thiệt hại về người đã được hạn chế tối đa.

Theo ông Nguyễn Văn Tiến, trong những khó khăn đó, đã sáng lên những câu chuyện, tấm gương dũng cảm và nghĩa cử cao đẹp. Tại Điện Biên, khi mưa lũ đổ xuống bất ngờ, Trưởng bản Mùa A Thi đã không quản hiểm nguy, lập tức tổ chức sơ tán, di dời 21 hộ dân với 90 nhân khẩu đến nơi an toàn, chỉ ít phút trước khi đất đá tràn xuống bản. Bên cạnh đó, hình ảnh những chiến sĩ công an, bộ đội, biên phòng bế trẻ em vượt lũ, sơ tán học sinh khỏi vùng nguy hiểm, càng cho thấy quyết tâm bảo vệ sinh mạng trẻ em – nhóm dễ bị tổn thương nhất trong thiên tai.

"Những câu chuyện ấy là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh cộng đồng, cho giá trị của việc lan tỏa kiến thức, kỹ năng phòng chống thiên tai (PCTT) đến từng bản làng, từng gia đình, từng trường học. Và đó cũng chính là một phần quan trọng trong nhiệm vụ truyền thông, báo chí mà các phóng viên chuyên trách đang đảm nhiệm. Việc trang bị kỹ năng tác nghiệp an toàn, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực truyền thông với lăng kính "trẻ em làm trung tâm", là vô cùng cần thiết và cấp bách", Phó cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Tiến khẳng định báo chí, truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác PCTT. Thông qua báo chí, người dân tiếp cận được thông tin nhanh chóng, chính xác, kịp thời, biết được khi nào cần sơ tán, khi nào cần tránh trú, cách bảo vệ bản thân và gia đình. Trong các đợt bão vừa qua, phóng viên, biên tập viên đã đồng hành cùng lực lượng PCTT, bám sát hiện trường, truyền tải thông tin tới cộng đồng, giúp giảm thiểu nguy cơ thiệt hại.

Hội thảo này không chỉ trang bị kiến thức và kỹ năng tác nghiệp an toàn cho phóng viên, mà còn nhấn mạnh tới trách nhiệm xã hội của báo chí: Mỗi bản tin, mỗi hình ảnh, mỗi lời dẫn phải hướng tới việc bảo vệ trẻ em, nâng cao nhận thức cộng đồng, lan tỏa những tấm gương sáng, những câu chuyện nhân văn, để từ đó biến cảnh báo sớm thành hành động sớm, giảm thiểu thiệt hại cho toàn xã hội.

Tại hội thảo, đại diện các cơ quan chức năng trình bày các tham luận như: Tổng quan tình hình thiên tai tại Việt Nam và một số vấn đề trọng tâm về PCTT khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp; cảnh báo sớm trong PCTT có nguồn gốc khí tượng thủy văn; vai trò của các cơ quan báo chí trong công tác tuyên truyền về PCTT; báo chí với công tác thông tin, truyền thông về PCTT và những định hướng trong thời gian tới…

Thế Phong