'Biến rơm rạ thành vàng': Nông dân Cần Thơ tiên phong ứng dụng công nghệ xử lý rơm bền vững

Công nghệ '4 đáp ứng': Giải pháp đột phá cho bài toán rơm rạ

Sáng 28/10, tại Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Tiến Thuận (xã Thạnh Quới, TP. Cần Thơ), IRRI phối hợp với Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật TP. Cần Thơ tổ chức "Ngày hội nông dân trình diễn cơ giới hóa vùi rơm kết hợp áp dụng chế phẩm sinh học tăng sức khỏe đất" với sự tham gia của hơn 100 đại biểu, gồm lãnh đạo các cơ quan quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân tiên tiến.

Điểm nhấn của chương trình là phần trình diễn thực địa công nghệ xử lý rơm rạ "4 đáp ứng", bao gồm: Phân huỷ nhanh rơm rạ trên đồng, kịp thời cho làm đất xuống giống vụ mới; tăng sức khỏe đất, nâng hiệu quả dinh dưỡng và giảm phân bón đầu vào; giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường; tăng hiệu quả kinh tế cho nông dân.

Công nghệ này tích hợp cơ giới hóa xới hoặc cày vùi rơm cùng phun hoặc rải chế phẩm sinh học để tăng tốc phân huỷ. Ngay tại ruộng, nông dân được chứng kiến các hệ thống máy hiện đại hoạt động, trực tiếp trao đổi với chuyên gia IRRI về quy trình kỹ thuật.

Song song với đó, các mô hình cuốn rơm ướt và sản xuất phân bón hữu cơ từ rơm cũng được trình diễn, mở ra lựa chọn đa dạng cho các hợp tác xã tùy quy mô và điều kiện canh tác.

Xử lý rơm tại chỗ - bước ngoặt cho canh tác bền vững

Phát biểu tại sự kiện, PGS.TS. Nguyễn Văn Hùng, Chuyên gia khoa học cao cấp của IRRI, Trưởng nhóm nghiên cứu phát triển công nghệ, khẳng định: "Phát triển giải pháp xử lý rơm rạ tại chỗ là rất cấp thiết, đặc biệt ở những vùng chi phí cuốn rơm cao. Mục tiêu là xử lý rơm trong vòng 2 tuần, chấm dứt tình trạng đốt rơm, đồng thời giảm phân bón, giảm ô nhiễm và tăng hiệu quả kinh tế".

Ông cho biết, IRRI và các đối tác đang nghiên cứu giải pháp tích hợp đồng bộ cơ giới hoá – đất – vi sinh – phân bón thế hệ mới, nhằm tạo hệ sinh thái canh tác lúa bền vững.

Trực tiếp tham gia trình diễn, ông Nguyễn Văn Khải, nông dân Hợp tác xã Nông nghiệp Tân Thuận chia sẻ: "Làm lúa bây giờ sướng hơn nhiều, hầu như mọi khâu đều bằng máy. Không cần đốt rơm nữa, chỗ nào cuốn được thì làm nấm, làm phân; chỗ nào không thì xới vùi kết hợp chế phẩm sinh học. Vừa sạch môi trường, vừa không sợ ngộ độc hữu cơ cho lúa".

Những mô hình thực tế này cho thấy rơm không còn là phế phẩm, mà đã trở thành nguồn tài nguyên tái tạo, góp phần giảm phát thải và cải thiện độ phì đất.

Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, ông Lê Thanh Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam nhấn mạnh: Việc tích hợp 3 giải pháp khoa học công nghệ thu hoạch và sau thu hoạch lúa góp phần vào tăng năng suất, chất lượng, an toàn thực phẩm.

Đó là các giải pháp về cơ giới bảo đảm thu hoạch đúng mùa vụ, kịp thời hạn sẽ giảm thất thoát trong thu hoạch và sau thu hoạch lúa; xử lý rơm rạ trong và sau thu hoạch với 2 giải pháp là đưa ra khỏi đồng ruộng và vùi tại đồng ruộng có bổ sung vi sinh vật, bồi bổ sức khỏe cho đất được tích hợp trong một quy trình canh tác rất phù hợp với sản xuất lúa ở ĐBSCL hiện nay, nhất là khi Chính phủ đang đẩy mạnh hiện thực hóa Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Những giải pháp này sẽ đem lại thu nhập tăng thêm cho người nông dân, môi trường sản xuất tốt hơn khi giảm phát thải, bồi dưỡng sức khỏe cho đất bền vững và lâu dài hơn.

Doanh nghiệp chung tay: Khi rơm rạ trở thành 'vàng nâu'

Tại sự kiện, nhiều doanh nghiệp Việt Nam giới thiệu các công nghệ và sản phẩm đồng hành cùng nông dân trong quản lý rơm rạ bền vững.

Ông Trần Tấn Thành, đại diện Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền giới thiệu sản phẩm Bio-Canxi, dòng phân bón sinh học thế hệ mới, chứa canxi sinh học dễ tiêu kết hợp chế phẩm vi sinh vật hữu ích, có khả năng trung hòa axit, cải thiện pH đất, thúc đẩy phân hủy rơm rạ và chuyển hóa chất hữu cơ thành dinh dưỡng dễ hấp thu cho cây lúa.

Khi kết hợp cơ giới hóa xới vùi rơm với bón vùi Bio-Canxi, phân bón và rơm được trộn đều trong tầng đất canh tác, tạo môi trường tối ưu cho vi sinh vật hoạt động. Giải pháp này giúp cải thiện độ phì, giữ nước, giữ dinh dưỡng tốt hơn, kích thích rễ phát triển mạnh, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp với chuỗi canh tác lúa xanh, thông minh mà ngành nông nghiệp đang hướng tới.

Bên cạnh đó, kỹ sư Nguyễn Hồng Thiện, Giám đốc Công ty TNHH MTV Tư Sang chia sẻ: "Công nghệ xới vùi rơm rạ của chúng tôi được thiết kế riêng cho điều kiện đồng ruộng Đồng bằng sông Cửu Long, có thể xới, trộn và vùi rơm chỉ trong một lần vận hành, đồng thời phun phân sinh học ngay trong quá trình xới".

Giải pháp này tiết kiệm công lao động, đảm bảo rơm và phân bón được vùi đều, góp phần giảm ô nhiễm và tăng lợi nhuận cho nông dân, bước đi cụ thể trong hành trình "công nghiệp hóa nông nghiệp".

Cần Thơ tiên phong: Hướng đến 1 triệu ha lúa xanh, phát thải thấp

Trả lời Báo Điện tử Chính phủ, bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ cho hay, Thành phố đã triển khai hiệu quả mô hình thí điểm theo tiêu chí Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao đến năm 2030, đã tổ chức nhân rộng 12 mô hình tại 174 hợp tác xã sản xuất lúa trong Đề án với kết quả đáng ghi nhận.

Theo đó, diện tích triển khai Đề án đến năm 2030 là 170.877 ha/ 319.000 ha diện tích lúa gieo trồng hằng năm với hệ số sử dụng đất là 2,18 ha, tổng diện tích 695.000 ha lúa, năng suất lúa hằng năm của thành phố đạt khoảng 4 triệu tấn.

"Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tạo hành lang chính sách thuận lợi, bố trí nguồn lực hỗ trợ đầu tư ban đầu cho nông dân và hợp tác xã, đồng thời đẩy mạnh tập huấn, xây dựng mô hình điểm có khả năng nhân rộng nhanh", bà Giang cho biết.

Các kết quả thử nghiệm trong khuôn khổ chương trình hợp tác quốc tế của IRRI cho thấy, mô hình quản lý rơm rạ và sản xuất phân hữu cơ tại chỗ không chỉ giảm đốt rơm, cải thiện chất lượng đất, mà còn tạo thêm nguồn thu nhập từ phụ phẩm nông nghiệp, biến bài toán môi trường thành cơ hội kinh tế.

Thành công bước đầu tại Cần Thơ đang mở đường để áp dụng rộng rãi trên toàn Đồng bằng sông Cửu Long, hướng tới 1 triệu ha lúa chất lượng cao, bền vững, giảm phát thải, đúng định hướng của Chính phủ về tăng trưởng xanh.

Từ rơm rạ đến nền nông nghiệp tuần hoàn

Ngày hội nông dân năm nay không chỉ là nơi trình diễn công nghệ, mà còn thể hiện bước ngoặt trong tư duy sản xuất của nông dân Việt Nam: từ "đốt bỏ" sang "tái sinh", từ "phụ phẩm" thành "tài nguyên".

Khi doanh nghiệp, nhà khoa học và nông dân cùng chung tay, rơm rạ – thứ từng bị xem là "rác thải đồng ruộng", nay đã trở thành nguồn "vàng nâu" nuôi dưỡng hệ sinh thái nông nghiệp xanh, tuần hoàn và phát thải thấp.

Cần Thơ, với vai trò tiên phong, đang chứng minh rằng chuyển đổi xanh không chỉ là khẩu hiệu, mà là con đường tất yếu để nông nghiệp Việt Nam vươn tới tương lai bền vững.

Lê Sơn